شورای نگهبان و گمشده‌ای به نام استدلال و استقلال

بیان فردا | گزارش| شورای نگهبان  بازیگر اصلی انتخابات در دهه‌های اخیر بوده است. با این حال این نهاد از یک دهه گذشته و هم‌زمان با انتخابات ریات جمهوری سال 1392 که به رد صلاحیت توامان هاشمی رفسنجانی و محمود احمدی‌نژاد دو رئیس جمهور سابق دست زد، به رویه‌ حذفی متفاوتی در برابر مقام‌های اجرایی روی آورده است.

در کنار این نگاه مضیق، تاثیرپذیری این شورا از گروه‌های بیرونی و شائبه مسائل مالی در تایید صلاحیت برخی افراد بر عملکرد این شورا سایه افکنده است. همه این موارد در انتخابات 11 اسفند نیز تکرار شد و البته نقش شورای نگهبان در کاهش مشارکت مردم نیز موضوعی نبود که به توان به سادگی از کنار آن گذشت.

روحانی و نامه چهارم

رئیس‌جمهور پیشین برای چهارمین بار پس از ردصلاحیتش برای ورود به مجلس خبرگان به شورای نگهبان نامه نوشت و خواستار دلایل رد صلاحیتش توسط این نهاد شد. روحانی در سه نامه اول خود خواستار ارائه دلایل رد صلاحیتش از سوی شورای نگهبان شده بود و بعد از پاسخ این شورا برای بار چهارم دست به قلم شد. او در نامه جدید خود خواستار ارائه اسناد و دلایل ردصلاحیت و خودداری از کلی‌گویی شده است. چندی پیش محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران در صداوسیما گفت که شورای نگهبان دلایل ردصلاحیت حسن روحانی را به وی اعلام کرده است و تاکید کرد: «دلایل رد صلاحیت روحانی حتی از دلایل رد صلاحیت لاریجانی هم ناموجه‌تر است. به صورت غیرمستقیم مطلع شده‌ام که آقای روحانی به زودی توضیحات شورای نگهبان درباره‌ی رد صلاحیتش را منتشر خواهد کرد و جامعه را از رویکرد این شورا آگاه خواهد کرد.»

روحانی ازجمله شخصیت‌هایی بود که در دیدارها و گفتارهای مختلف تمام تلاش خود را برای بالا بردن سطح مشارکت مردم انجام داد و این درحالی است که مخالفانش به صراحت علیه ثبت نام او در انتخابات خبرگان رهبری موضع‌گیری کرده بودند. به هر حال با ثبت‌نام روحانی در جبهه اصولگرایی غوغایی برپا شد. از حمید رسایی و حسن رحیم‌پورازغدی گرفته تا نماینده مازندران در مجلس خبرگان، همه به این اقدام او هجمه آوردند. هرچند که نشریه «صبح صادق» متعلق به سپاه در یادداشتی با عنوان «تکاپوهای سیاسی» به ثبت‌نام روحانی و بیانیه‌ او واکنش نشان داد. و نوت که حضور حسن روحانی در انتخابات خبرگان در کنار ابراهیم رئیسی موجب رونق در انتخابات می‌شود. البته صبح روز چهارم بهمن ماه امسال شورای نگهبان همسو با مخالفانش نظر خود را در خصوص کاندیداتوری حسن روحانی در انتخابات مجلس خبرگان اعلام کرد و صلاحیت او که چندین سال عضو این نهاد انتخابی بود را رد کرد.

پیش از اعلام نظر شورای نگهبان محمد مهاجری، فعال رسانه‌ای اصولگرا، با انتشار مطلبی با هشتگ‌های ابراهیم رئیسی، حسن روحانی، خبرگان و رئیسی گیت در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «با اطلاع دقیق می‌گویم؛ همان عصر ۴شنبه که کودک دوساله‌ گوشواره قلبی در کرمان با کینه داعش تکه‌پاره شد، آقای ابراهیم رئیسی در پاستور مشغول دستور پرونده‌سازی به عواملش برای ردصلاحیت حسن روحانی در انتخابات خبرگان بود. اسم این کار کثیف، هرچه باشد واقعیتش رئیسی گیت است.»

براساس اخبار به دست آمده به توسعه ایرانی عمده دلایل رد صلاحیت روحانی مربوط به مواضع او در جلسات هیات دولت است و باید منتظر ماند تا روحانی همانطور که وعده داده نامه شورای نگهبان را منتشر کند و مشخص شود که گزارش‌ها و زمینه‌سازی‌های بیرونی تا چه میزان بر نظر این شورا تاثیر گذاشته است.

مساله‌ای که در رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی هم به صورت جدی مطرح شد و به رغم تکذیب‌های مکرر در نهایت مشخص شد که وزیر اطلاعات دوران احمدی‌نژاد از این شورا درخواسست کرده که هاشمی رد صلاحیت شود.

حسن روحانی سومین رئیس‌جمهور ایران بعد از هاشمی‌رفسنجانی و محمود احمدی‌نژاد است که از سوی شورای نگهبان ردصلاحیت می‌شود و با رد صلاحیت علی لاریجانی، یکی دیگر از روسای قوا در کشور، نشان داد که این نهاد دایره محدود خود را به سوی مقامات عالی هم نشانه گرفته است.   

ایستادیم تا برخی رد صلاحیت شوند

شورای نگهبان همیشه مدعی تاثیرنگرفتن از جریان‌ها و گروه‌های سیاسی است اما اظهارات رائفی‌پور که در این انتخابات با حمایت تشکیلاتی موفق شد چهره‌های تندرو را وارد مجلس کند، این ادعا رنگ می‌بازد.

این چهره تندرو در نشستی مطبوعاتی به صراحت گفت:« رائفی پور خاطرنشان کرد: یک جریان عدالت طلب برای مبارزه با فساد و تبعیض و انتخاب اصلح پا به میدان گذاشت اما یکی از بزرگان با بنده تماس گرفت که چرا شما کاری می‌کنید تا فلان شخص در شورای نگهبان رد صلاحیت شود. بنده هم توضیحاتی درباره این کار دادم. آن فرد در نهایت توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شد یعنی دفع افسد به فاسد اتفاق افتاد. ایستادیم تا برخی افراد که در انتصابات دخالت کرده بودند، رد صلاحیت شوند. عدالت خواهی را با گفتمان شفافیت مطرح کردیم و دنبال می‌کنیم.»

احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی بعد از این ادعا نو شت:« علی اکبر رائفی‌پور از نقش خود و همراهانش در رد صلاحیت برخی داوطلبان ورود به مجلس پرده برداشته و در عین حال از تأثیر گروه خود بر نتیجۀ انتخابات کرمان و مازندران گفته است.منظورش از تأثیرگذاری بر انتخابات کرمان و مازندران ظاهراً کمک به شکست محمدرضا باهنر و آملی لاریجانی برای ورود به مجلس و خبرگان است که به خودشان مربوط است، اما جلوگیری از تأیید صلاحیت برخی از داوطلبان ورود به مجلس با چه مکانیسمی صورت گرفته است؟»

این کارشناس مسائل سیاسی در ادامه تاکید کرد:«گر ادعای رائفی‌پور  به اندازۀ عدسی هم صحت داشته باشد، میزان استقلال رأی اعضای شورای نگهبان را عیان می‌کند!وای که کار این کشور و امثال من به کجا کشیده است! اگر بخواهیم بدانیم در این کشور چه خبر است و چه کسانی مقدرات آن را در دست دارند، مجبوریم صحبت‌های رائفی‌پور و افرادی هم‌سطح او را پیگیری و تحلیل کنیم!یعنی روی کرۀ زمین به این بزرگی، بدبختی به این عظمت  هم برای کسی پیدا می‌شود؟من دارم از خجالت این وضعیت آب می‌شوم.»

شورای نگهبان و مسئولیتی که نمی‌تواند از آن شانه خالی کند

مشارکت در سه انتخابات اخیر در کشور رو به کاهش بوده و در این دوره آراء باطله و مردمی که از صندوق رای فاصله گرفته‌اند، زنگ خطر را برای حکمرانی به صدا درآورده است. شورای نگهبان پیش از این خود را از هرگونه پاسخگویی مبرا می‌دانست اما عملکرد این نهاد نظارتی صدای بسیاری از چهره‌های همسو را هم درآورده و نمی‌توان از قصور این شورا در چنین کاهش مشارکتی به سادگی چشم پوشید.

نبود استدلال مشخص برای رد صلاحیت کاندیداهای مطرح و عادی و شائبه اثرپذیری آنان افراد و نهادهای دیگر، تیغ انتقادات را به سوی عملکرد این نهاد گرفته است. چندی پیش علی جنتی، وزیر سابق ارشاد هم گفته بود که  «برخی افراد فسادشان بارز است اما یکباره تایید صلاحیت می گیرند!» به نظر می‌رسد استدلال و استقلال را باید گمشده اصلی عملکرد این نهاد دانست.

پایان پیام