توفان خورشیدی عظیمی که ارتباطات را برای چند ساعت در زمین مختل کرد

یک گروه بین‌المللی متشکل از دانشمندانی از ۹ کشور جهان گزارش مبسوطی درباره یک توفان خورشیدی کمتر شناخته شده موسوم به «چپمن-سیلورمن» منتشر کرده است. این توفان فوریه ۱۸۷۲ به زمین اصابت کرد و به نام دو ستاره‌شناسی که اولین داده‌ها را درباره آن جمع‌آوری کردند نامگذاری شده است.

یافته‌های این دانشمندان تایید می کند که توفان های خورشیدی با قدرت کافی برای تاثیرگذاری مستقیم بر زیرساخت های روی زمین متداول‌تر از تصورات قبلی هستند.

پرتاب جرم هاله‌ای خورشید یا شعله خورشیدی به معنی فوران نیرومند ذرات دارای شارژ است که به سمت زمین حرکت می‌کنند. زمانی که چنین شعله‌ای به زمین اصابت می‌کند می‌تواند به یک توفان خورشیدی بینجامد و در میدان مغناطیسی زمین اختلال ایجاد کند.

بزرگترین توفان خورشیدی که تا کنون ثبت شده در سال ۱۸۵۹ روی داد و به عنوان «رویداد کارینگتون» شناخته می شود. «ریچارد کریستوفر کارینگتون» ستاره‌شناس انگلیسی اولین کسی بود که یک شعله بزرگ را در سطح خورشید مشاهده کرد. در هفته‌های بعد از آن، نورهای قطبی در مدت روشنایی روز تا فاصله‌ای در حدود خط استوا مشاهده شد. در آن زمان پیش از ظهور ارتباطات موبایل و استفاده گسترده از وسایل الکترونیک، میزان خسارت بسیار محدود بود.

امروز، مرکز پیش بینی آب و هوایی فضایی وابسته به اداره ملی اقیانوس و جو (آمریکا) فعالیت های خورشیدی و تاثیر آن بر زیرساخت های زمین را رصد می کند. شبکه‌های برق و ارتباطات ماهواره ای با خطر بزرگی در خصوص مداخله و از کار افتادن رو به رو هستند.

محققان صدها مورد از پدیده‌های نوری نامعمول را با سنجش‌های میدان ژئومغناطیسی و سوابق لکه‌های خورشیدی مرتبط کرده و نشان داده اند که آنها همه با اوج فعالیت خورشیدی ارتباط دارند.

این گروه تحقیقاتی با بررسی سوابق موجود در کتابخانه‌ها، آرشیوها و گزارش های رصدخانه‌های سرتاسر جهان، بیش از ۷۰۰ مورد را یافت که نشان می دهد آسمان شب با نمایش های شفق قطبی در ژاپن، آمریکا، استرالیا، هند، مکزیک، ماداگاسکار و اروپا روشن شده است.

شفق قطبی (aurora) زمانی روی می دهد که ذرات دارای شارژ از خورشید می‌رسند و با گازهای موجود در جو زمین واکنش نشان می دهند. توفان خورشیدی عامل شفق خورشیدی در سال ۱۸۷۲ برای آنکه در چنان محدوده گسترده‌ای قابل رویت باشد، بسیار نیرومند بوده است.

آن توفان آنقدر بزرگ بود که بر زیرساخت های فناورانه حتی در مناطق استوایی تاثیر بگذارد. ارتباطات تلگراف روی کابل‌های زیردریایی در اقیانوس هند برای چند ساعت مختل شد و مشکلات مشابهی در خط زمینی بین مصر و سودان گزارش شد.

به گفته محققان، بررسی و تحلیل سوابق تاریخی این رویدادها برای شناخت و کاهش تاثیر چنین رویدادهایی در آینده مهم است.