ابهامات سفر احمدی نژاد به گواتمالا

بیان فردا | روابط عمومی محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور پیشین ایران از ممانعت «عوامل نهادهای امنیتی» فرودگاه امام برای خروج او از کشور خبر دادند. کانال «دولت بهار» ارگان اطلاع‌رسانی احمدی‌نژاد، عصر روز پنجشنبه اعلام کرد «عوامل اطلاعات سپاه پاسداران با حضور در فرودگاه امام خمینی (ره) ضمن ضبط گذرنامه دکتر احمدی‌نژاد و ادعای ممنوع الخروج بودن ایشان، از انجام سفر خادم ملت ایران به گواتمالا ممانعت به عمل آورده‌اند.»

با این وجود احمدی‌نژاد فرودگاه امام را ترک نکرد و سرانجام ساعاتی بعد ممنوع‌الخروجی او برطرف شد تا از طریق ترکیه عازم گواتمالا شود. از ساعات اولیه انتشار خبر تا این لحظه ابهامات زیادی درباره این سفر وجود داشته است. رویداد۲۴ در این گزارش بخشی از شایعات و ابهامات این سفر جنجالی را بررسی کرده است.

دلیل سفر احمدی نژاد چه بود؟

کانال تلگرامی دولت بهار در توضیح علت سفر احمدی‌نژاد به گواتمالا گفته او «در پاسخ به دعوت رسمی دولت و دانشگاه گواتمالا» عازم این کشور بود تا در یک سمپوزیوم علمی و پژوهشی با موضوع مدیریت جامع منابع آب در جهان شرکت کند. گواتمالا کشوری نه چندان بزرگ، در آمریکای مرکزی است که با مکزیک، بلیز، هندوراس و السالوادور هم‌مرز است.

دولت بهار نامه‌ای به دو زبان اسپانیایی و انگلیسی هم منتشر کرده و مدعی شده تصویر دعوتنامه دولت گواتمالا از احمدی‌نژاد است. بر اساس این نامه، احمدی‌نژاد به عنوان «رئیس جمهور پیشین ایران» برای شرکت در نشستی با موضوع احیای یک دریاچه در گواتمالا دعوت شده است.

ابهامات سفر احمدی نژاد به گواتمالا

نامه به امضای «گرسون الیاس باریوس گاریدو» وزیر محیط زیست و منابع طبیعی گواتمالا رسیده و از احمدی‌نژاد از طرف دولت گوتمالا دعوت شده که در «سمپوزیوم مدیریت یکپارچه منابع آبی» که در خصوص راهکار‌های حفاظت از دریاچه «موتاگو» از تاریخ ۹ تا ۱۲ اکتبر در این کشور برگزار می‌شود، شرکت کند.

بر اساس زمان‌بندی اعلام شده در این دعوتنامه، محمود احمدی‌نژاد باید ۸ اکتبر (یکشنبه) به گواتمالا برسد. وزیر محیط زیست گواتمالا در این نامه گفته شخصا مدیریت را برعهده دارد تا مطمئن شود احمدی‌نژاد هر کمکی در زمینه آمادگی و سازماندهی رسیدن به گواتمالا را دریافت کند و از اینکه او این دعوت را پذیرفته تشکر کرده است.

رضا رشیدپور مجری پیشین صداوسیما در توییتر خود گفته چنین سمپوزیومی در دستورکار هیچ یک از دانشگاه‌ها و دولت گواتمالا نیست اما ظاهرا چنین ادعایی صحیح نیست. صفحه‌ای که ظاهرا اکانت رسمی وزارت محیط زیست و منابع طبیعی گواتمالا در توییتراست، روز ۵ اکتبر (پنجشنبه) همزمان با ممنوع‌الخروجی احمدی‌نژاد پوستر سمپوزیوم مذکور که قرار است در محل دانشکده مهندسی گواتمالا از ساعت ۱:۳۰ تا ۶ بعد از ظهر روز ۹ اکتبر برگزار شود را منتشر کرده و از همه علاقه‌مندان برای شرکت در این همایش دعوت کرده است. ادبیات پوستر نشان می‌دهد ورود برای عموم آزاد است؛ هرچند تاکید شده مکان محدود است.

ابهامات سفر احمدی نژاد به گواتمالا

با این حال مشخص نیست محمود احمدی‌نژاد، به عنوان دانش‌آموخته رشته عمران قرار است چه ارزش افزوده‌ای برای سمپوزیوم احیای یک دریاچه بحرانی در گواتمالا داشته باشد. به لحاظ دانش آکادمیک، رشته تحصیلی او ارتباطی با این موضوع ندارد. اگر از احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهور پیشین که مدیریت بحران‌های این چنینی را برعهده داشته دعوت به عمل آمده، باید خاطرنشان کرد که احمدی‌نژاد صاحب تئوری «۵۰۰ سال پیش هم دریاچه ارومیه همین وضعیت را داشته» است. او در زمان ریاست جمهوری خود در توجیه چرایی کم‌کاری دولت در احیای دریاچه ارومیه گفته بود خشک شدن ارومیه هر ۵۰۰ سال اتفاق می‌افتد و ربطی به سیاست‌های آبی دولت ندارد. این در حالی بود که به گفته برخی کارشناسان محیط زیست، وضعیت دریاچه ارومیه از سال ۱۳۸۴ (دولت احمدی‌نژاد) رو به وخامت گذاشته است.

شایعات درباره سفر احمدی نژاد به گواتمالا

بعد از رفع ممنوع‌الخروجی احمدی‌نژاد، رسانه‌های نزدیک به نهاد‌های امنیتی و نظامی از جمله کانال صابرین‌نیوز و خبرگزاری تسنیم اعلام کردند احمدی‌نژاد مسئولیت خطرات امنیتی احتمالی در این سفر را برعهده گرفته و به همین دلیل اجازه خروج به او داده شده است. صابرین‌نیوز مدعی شد که «بر اساس اخبار واصله از منابع آگاه، به دنبال اصرار احمدی‌نژاد برای سفر به کشور گواتمالا، پس از تعهد ایشان مبنی بر قبول مسئولیت در خصوص ملاحظات سیاسی و امنیتی و پیامد‌های احتمالی این سفر برای ایشان، نهاد‌های ذیربط با انجام آن موافقت کرده‌اند.»

اما کانال دولت بهار این «ادعا» را رد کرده و مسئولیت جان احمدی‌نژاد را برعهده مقاماتی خوانده که «مسئول تامین امنیت کشور» و حفظ امنیت شخصیتی مانند احمدی‌نژاد هستند. این رسانه نوشته «ادعا کرده‌اند که دکتر احمدی‌نژاد کتبا تعهد داده و مسئولیت تبعات امنیتی سفرش به گواتمالا را پذیرفته است! اکنون باید به این سوال پاسخ قانع‌کننده‌ای داده شود که چگونه ممکن است مقامات مسئول تامین امنیت کشور که بالاترین و مهمترین مسئولیت‌شان، تامین امنیت آحاد جامعه است، مسئولیت حفظ امنیت شخصیتی مانند دکتر احمدی‌نژاد را از خود سلب کرده و آن را متوجه خود ایشان می‌دانند؟!»

نهاد مسئول حفاظت فیزیکی از شخصیت‌ها و مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران «سپاه حفاظت انصار المهدی» یکی از زیرمجموعه‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. از آنجایی که کانال دولت بهار ممنوع الخروجی احمدی‌نژاد را هم مستقیما در نتیجه اعمال قدرت سپاه خوانده بود، به نظر می‌رسد منظور این رسانه از «مقامات مسئول حفظ امنیت شخصیتی مانند احمدی‌نژاد»، سپاه باشد.

رسانه احمدی‌نژاد معتقد است اعلام خبر «تعهد ایشان مبنی بر قبول مسئولیت در خصوص ملاحظات سیاسی و امنیتی و پیامد‌های احتمالی سفر»، به معنی سلب مسئولیت نهاد مسئول حفاظت فیزیکی شخصیت‌هاست. جالب اینکه رسانه دولت بهار گفته بعد از رفع ممنوع الخروجی احمدی‌نژاد، محافظانش اجازه خروج پیدا نکرده‌اند و در این سفر او را همراهی نمی‌کنند.

چندی پیش کانال تلگرامی دولت بهار مدعی شده بود که او در نامه‌ای به مقامات امنیتی کشور درباره تلاش برای سوءقصد به جان خود هشدار داده و خواستار اتخاذ تدابیر لازم حفاظتی و برخورد با عوامل مربوط به این زمینه شده است و حالا محافظان احمدی‌نژاد در سفری او را همراهی نمی‌کنند که ملاحظات امنیتی زیادی برای یک رئیس جمهور پیشین ایران در این سفر وجود دارد. اینها هم همه در حالی است که جمهوری اسلامی ایران در گواتمالا سفارت ندارد.

از سوی دیگر برخی فعالان رسانه‌ای و چهره‌های اصولگرا مدعی شده اند که از آنجایی که گواتمالا حیاط خلوت اسرائیل است، احتمال وجود رابطه‌ای بین این سفر و مساله اسرائیل وجود دارد. علی‌اکبر رائفی پور چهره جریان اصولگرایی مدعی شده «با توجه به تحریم احمدی‌نژاد احتمال ربایش او توسط صهیونیست‌ها بالاست و طبعا چنین اتفاقی تبعات بسیار زیادی برای ایران دارد.»

رضا دانایی مدیرمسئول پایگاه خبر‌های فوری بین سفر احمدی‌نژاد به گواتمالا و خبر هک شدن حساب تلگرام هرتزول رئیس جمهور اسرائیل توسط ایران و به دست آوردن اطلاعات و تصاویر محرمانه نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل ارتباط عجیبی برقرار کرده و گفته «رژیم صهیونیستی نفوذ زیادی در گواتمالا دارد.»

آیا همه روسای جمهور سابق به اندازه احمدی نژاد آزادند؟

 به جز عده معدودی، سایر روسای جمهور ایران در چهار دهه گذشته به حاشیه رانده شده‌اند. اولین رئیس جمهور ایران در خارج از کشور درگذشت و دومین رئیس جمهور در یک بمب‌گذاری به شهادت رسید. هاشمی رفسنجانی در سال‌های پایانی عمر خود مورد وثوق نبود و اصولگرایان برای خط و نشان کشیدن، هنوز از عبارت «استخر فرح» استفاده می‌کنند! سیدمحمدخاتمی از همه ارکان سیاسی کنار گذاشته شده و از سوی جریان حاکم به عنوان یکی از سران فتنه شناخته می‌شود.

احمدی‌نژاد اما سرنوشت عجیبی داشته است. بعد از قهره یازده روزه، دعواهای سیاسی علنی شد و او به عنوان رهبر جریان انحرافی شناخته شد. با رد صلاحیت او و همراهانش در انتخابات‌های ریاست جمهوری بعدی مشخص شد هیچ برنامه‌ای برای بازگشتش به قدرت وجود ندارد اما تعامل او با حاکمیت عجیب است. او همچنان عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است و عضویت او در هر دوره تمدید می‌شود.

یکی دیگر از موارد عجیب استاندارد‌های دوگانه در رفتار با احمدی‌نژاد و دیگر روسای جمهور، مجوزی است که حاکمیت برای خروج احمدی‌نژاد از کشور قائل شده است. او پیش از این به ترکیه و امارات هم سفر کرده بود و نشان داده بود که نسبت به ادوار خود از نوعی آزادی عمل برخوردار است که سایرین آن را ندارند. این در حالی است که سیدمحمد خاتمی و بسیاری از چهره‌های نزدیک به او نه تنها به دلایل نامعلوم ممنوع‌الخروجند، بلکه بضا با محدودیت‌های دیگری همچون ممنوع‌التصویری و عدم اجازه شرکت در سخنرانی‌ها هم مواجهند.

آزادی عمل احمدی‌نژاد در مقابل محدودیت‌های عجیب و غریب سایر روسای جمهور بعد از انقلاب را باید در کنار تلاش مجلس جدید برای ایجاد محدودیت سفر برای همه مقامات کشور تحلیل کرد. کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس سیزدهم طرحی تحت عنوان «طرح ممنوعیت خروجی مسئولان و مدیران» کشور را تصویب کرده است که طی آن  مسئولین و مدیران نظام جمهوری اسلامی پس از اتمام مسئولیت تا زمان سپری شدن مراحل قانونی اجازه خروج از کشور نخواهند داشت. این طرح به تصویب مجلس نرسیده و به قانون تبدیل نشده اما ملاحظات امنیتی جریان حاکم بر مجلس کنونی در مورد خروج مسئولان از کشور را نشان می دهد. مشخص نیست چرا و چطور این ملاحظات در مورد احمدی‌نژاد لحاظ نمی شود؟