نگرانی از جنگی دیگر در ایروان و باکو و تحرکات قدرت‌های منطقه‌ای

بیان فردا | ترکیه به شدت انتخاب ساموئل شهرامانیان به سمت رئیس جدید منطقه قره‌باغ را محکوم کرده و آن را یک رفتار «نگران‌کننده» توصیف کرده است. به گفته مقام‌های آنکارا این انتخابات می‌تواند مذاکرات صلح جاری میان باکو و ایروان را «تضعیف» کند. همزمان آمریکا خواهان صدور مجوزهای فوری برای ورود کمک‌های بشردوستانه به منطقه قره باغ شده است. جمهوری آذربایجان در ۹ ماه گذشته مسیر اصلی عبور کمک‌ها را مسدود کرده است.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای نسبت به توسل به زور در مناقشه بین دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان هشدار داد و گفته که با دو کشور برای حل اختلاف همکاری خواهد کرد.

حدود ۱۲۰ هزار ارمنی‌های ساکن در قلمرو جمهوری آذربایجان در قره‌باغ، دیروز در رای‌گیری رئیس جدید پارلمان «آرتساخ» شرکت کردند و ساموئل شهرامانیان را به عنوان جانشین آرائیک هاروتیونیان انتخاب کردند.

هاروتیونیان چندی پیش از سمت خود استعفا کرد و حالا شهرامانیان که یک افسر نظامی و رئیس سابق سرویس امنیتی آن منطقه نیز بوده به جای او فعالیت خواهد کرد.

در بیانیه‌ای که وزارت امور خارجه ترکیه دیروز (۱۸ شهریور ۱۴۰۲) در واکنش به این انتخاب منتشر کرده از جمله با «غیرقانونی»‌ خواندن کنترل منطقه قره‌باغ «آذربایجان» توسط نیروهای ارمنستان، آن را «جلوه جدیدی از تلاش برای مشروعیت بخشیدن به وضعیت کنونی منطقه به صورت یکجانبه و مغایر با قوانین بین‌المللی» دانسته است.

وزارت امور خارجه ترکیه همچنین از جامعه جهانی و سازمان ملل متحد خواست که این رای‌گیری را به رسمیت نشناسند.

وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان نیز برگزاری انتخابات در منطقه قره‌باغ را «نقض فاحش» قانون اساسی آن کشور دانست و اعلام کرد که انتخاب رئیس جدید «به تلاش‌ برای آرام‌کردن منطقه لطمه جدی» خواهد زد.

اتحادیه اروپا نیز با به رسمیت نشناختن این انتخاب از طرفین در قره‌باغ خواست که در زمینه رهبری آن منطقه با یکدیگر گفتگو کنند.

امیدواری ارمنی‌های قره‌باغ برای بازگشایی مسیر حمل و نقل به ارمنستان

اوکراین که ترکیه را متحد خود می‌داند در این ماجرا طرف باکو، متحد سنتی آنکارا را گرفته است.

در همین حال به گزارش خبرگزاری آناتولی وزارت امور خارجه پاکستان نیز با انتشار بیانیه‌ای برگزاری انتخابات «ساختگی» را در منطقه قره‌باغ محکوم کرد.

بر این مبنا ممتاز زهرا بلوچ، سخنگوی وزارت خارجه پاکستان گفته که کشورش قره‌باغ را «سرزمین مستقل جمهوری آذربایجان می‌داند.»

این گزارش حاکی است که خانم بلوچ همچنین انتخاب جدید را «نقض جدی منشور سازمان ملل متحد و اصول حقوق بین‌الملل» دانسته است.

در آخرین جنگی که سال ۲۰۲۰ درگرفت و شش هفته به طول انجامید، جمهوری آذربایجان تمام سرزمین‌های اطراف این منطقه را پس گرفت، مناطقی که از سال ۱۹۹۴ در اختیار ارمنستان بود.

حدود ۹ ماه است که جمهوری آذربایجان گذرگاه لاچین را مسدود کرده و این کار باعث کمبود شدید مواد خوراکی، دارو، لوازم بهداشتی و سوخت در آن منطقه شده است.

مقام‌های محلی در قره‌باغ کوهستانی می‌گویند از هر سه مورد مرگ و میر، یک مورد به سوء تغذیه مربوط می‌شود.

از همین رو ارمنستان در مورد «وخامت اوضاع انسانی در قره‌باغ» به شورای امنیت سازمان ملل متحد متوسل شده است.

اما باکو ارمنستان را متهم کرده که از این گذرگاه برای قاچاق اسلحه استفاده می‌کند و در ضمن ایروان، پیشنهاد بازگشایی مسیر دیگری را به سمت قره باغ، رد کرده است.

شهرامانیان پس از انتخاب خود در پارلمان منطقه قره‌باغ، از مقام‌های جمهوری آذربایجان خواسته بود که در مورد بازگشایی مسیرهای حمل و نقل به ارمنستان، به طور مستقیم مذاکره کنند.

کشورهای منطقه و آب گل‌آلود قره‌باغ

دیروز مقام‌های باکو اعلام کردند که در طول شب شنبه به تلافی «تیراندازی نیروهای ارمنستان» به روی آنها آتش گشوده‌اند، اما وزارت دفاع ارمنستان این اتهام را رد کرد.

برخی گزارش‌ها حاکی است که از فردا دوشنبه ارمنستان با مشارکت آمریکا یک رزمایش برگزار کند.

مقام‌های روسیه هنوز واکنشی به انتخاب رئیس تازه منطقه قره‌باغ نداشته‎‎‌اند اما گفته می‌شود که از مانور نظامی ارمنستان و آمریکا نیز خشنود نخواهند بود.

گزارش خبرگزاری رویترز به نقل از برخی ساکنان محلی در باکو و ایروان حاکی است که از احتمال وقوع یک جنگ جدید بین دو کشور نگرانند.

در پی افزایش تنش‌ها در منطقه قره‌باغ دولت ارمنستان و جمهوری آذربایجان رایزنی‌هایی را آغاز کرده‌اند.

نیکول پاشینیان،‌ نخست‌وزیر ارمنستان روز شنبه، علاوه بر رهبران ایران و گرجستان در همسایگی خود با رهبران فرانسه، آلمان و نیز آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا تلفنی مذاکره کرده است.

گفته می‌شود که پاشینیان در تماس‌های خود با دیگر رهبران از تنش تازه در مرز با آذربایجان خبر داده و گفته که نیروهای نظامی کشورش در اطراف منطقه قره‌باغ کوهستانی متمرکز شده‌اند در مقابل اما جمهوری آذربایجان با رد اظهارات او ارمنستان را به انجام این نقل و انتقالات نظامی متهم کرده است.

مقام‌های وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان در مقابل می‌گویند که با یوری کیم، یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا در مورد این وضعیت گفتگو کرده‌اند.

تنش دیرینه میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قره‌باغ تاکنون به درگیری جنگ‌های خونین زیادی میان دو کشور انجامیده است.