هدف پوتین جهانی است

فریدا گیتیس - تحلیلگر روابط بین‌الملل

بیان فردا | مأموریت بایدن در اروپا این هفته یک هدف کلی بود: ممانعت از پیروزی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در جنگش با اوکراین و انجام این کار بدون کلیدزدن بدترین غریزه‌های پوتین که می‌تواند جنگ در اوکراین را به پیش‌زمینه چیزی بسیار فاجعه‌بارتر تبدیل کند.

این کار حرکت روی خط باریکی است که نیاز به تعادلی دقیق دارد. بلافاصله نخواهیم دانست که بایدن موفق شده است یا نه، اما آن چه واضح است این که بایدن در حال حرکت رو به جلوست، حرفی که درباره نیروهای گرفتار پوتین در اوکراین نمی‌توان زد. در حالی هم که بایدن نقشه‌هایش را توضیح می‌دهد و حمایت اروپایی‌ها را برایش جلب می‌کند، در لحنش غرور اندک و عزم و عقیده بی‌تزلزل بوده است.

برای ماه‌ها، بایدن این موضع را حفظ کرده است که رویکرد درست به مدیریت این بحران، تقویت نیروی دفاعی اوکراین، همراه‌کردن متحدان آمریکا و جامعه جهانی و بیان و تأکید بر تجاوزات پوتین بوده است. او همه این کار را در حالی انجام داده است که سعی کرده ایالات متحده و ناتو را از مبارزه مستقیم با روسیه بیرون نگاه دارد.

در همین حال، ماشین نظامی پوتین در حال بمباران و کشتن غیرنظامیان در مقیاس چند صد نفری، حمله به بیمارستان‌ها و تأسیسات خدمات درمانی، ساختمان‌های مسکونی و پناهگاه‌های غیرنظامی است. رنج مردم اوکراین غیرقابل‌تصور است. اما پوتین تا اینجا در حال رسیدن به اهدافش نیست.

آن چه پوتین می‌خواست، در سرمقاله اعلام پیروزی‌ای مشهود بود که یک خبرگزاری دولتی روسیه [ریا نووستی]، ظاهرا به تصادف منتشر کرد و بلافاصله برداشت. چند روز بعد از شروع جنگ، این سرمقاله اعلام کرد که «غلبه غرب» به پایان رسیده است و «اوکراین به روسیه بازگشته است.» چنین اتفاقی نیفتاده است.

چالش‌های بایدن و غرب در حال آسان‌ترشدن نیستند. هر چه عملکرد نیروهای پوتین بدتر باشد، این رهبر روس خطرناک‌تر می‌شود. قوی‌مردان اگر ضعیف به نظر برسند دوام نمی‌آورند. دو دهه حضور پوتین در قدرت بر پایه سرکوب بی‌رحمانه شورشی در چچن بنا شد و به دنبال آن نمایش‌های قدرت او در خانه و در خارج از کشور. اصل مشروعیت او به کسب پیروزی بسته است.

حالا نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده بر این باورند که پوتینی کلافه، ممکن است در حال برنامه‌ریزی برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی یا بیولوژیکی باشد. بدتر از آن، سخنگوی کرملین حاضر نشد احتمال استفاده روسیه از سلاح‌های هسته‌ای را در صورتی که این کشور با تهدیدی وجودی مواجه شود، رد کند. اما این دقیقا به چه معناست؟

لوئی چهاردهم را به خاطر دارید که می‌گفت: «دولت، منم»؟ دیکتاتورهای ابرقدرتمند فکر می‌کنند خودشان دولت هستند. اگر پوتین تهدیدی وجودی علیه خودش احساس کند، تا کجا پیش خواهد رفت؟

در دیدارهایی در بروکسل با مقامات ناتو، گروه هفت و اتحادیه اروپا و بعدتر در لهستان، جایی که سربازان ایالات متحده در نزدیکی مرز اوکراین مستقر هستند، بایدن به شکل‌دهی بیشتر راهبرد چند سویه خود پرداخت: سلاح‌های بیشتر و بهتر برای اوکراین، نیروهای بیشتر و قوی‌تر در خاک کشورهای ناتو، تحریم‌های اقتصادی سخت‌تر و مؤثرتر علیه روسیه و حمایت گسترده‌تر از اوکراینی‌هایی که در حال فرار یا مبارزه هستند. چنان که نویسنده کهنه‌کار، جورج ویل توصیف کرد، بایدن «سمفونی‌ای از تحریم‌ها و تحویل سلاح‌ها را رهبری کرده است.»

تازه‌ترین ابزار، برنامه‌ای برای حذف اتکای اروپا به نفت و گاز روسیه است که چنان که بایدن گفته است، روسیه از آن استفاده می‌کند تا «همسایگانش را مجبور یا بازیچه کند» و «ماشین جنگی خود را پیش ببرد». او گفت هر گونه تلاش ایالات متحده برای کمک به اتحادیه اروپا جهت کاهش اتکایش به روسیه نه تنها «از منظر اخلاقی» درست است، بلکه «ما را در جایگاه راهبردی قوی‌تری قرار خواهد داد.»

البته، بایدن می‌توانست همین را درباره کلیت تلاش برای شکست دادن کارزار روسیه علیه اوکراین و غرب نیز بگوید.

همسایگان روسیه، در ناتو هستند یا نیستند، به شکل توجیه‌پذیری نگرانند. هدف پوتین تقریبا جهانی است. او می‌خواهد زمان را به عقب برگرداند، قلمروهای سابق شوروی را به کنترل مسکو برگرداند و دوباره گسترده نفوذ روسیه را برپا کند. همسایگان او زندگی زیر پوتین کرملین را تجربه کرده اند. آن‌ها می‌خواهند استقلال خود را نگه دارند.

تا اینجا، به جای تصرف اوکراین، روسیه گرفتار چیزی شده است که به نظر فاجعه‌ای راهبردی در ابعاد تاریخی می‌آید. بسیاری از ما هشدار داده بودیم که پوتین محاسبات اشتباهی کرده است و نقشه‌هایش ممکن است غلط پیش بروند. اما یک ماه زمان زیادی نیست. جنگ‌هایی که در روزهای اول به نظر در حال پیروزی می‌رسیدند، بعدترها به شکست منجر شدند. از هر کسی که در افغانستان برای شوروی یا بعدتر برای ناتو جنگید بپرسید.

با این حال، چیزی در این میان است که بدون شک برای آن‌هایی که می‌خواهند پوتین را متوقف کنند، به خوبی در حال پیش رفتن است. یک ماه از شروع جنگ گذشته، نیروهای روسیه با سرعتی بالا در حال از دست دادن سرباز هستند و در حفظ تصرفات خود در اوکراین به تقلا افتاده اند.

اعتبار این فراتر از همه به اوکراینی‌ها می‌رسد. مبارزانشان، رهبرانشان، رئیس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی که ملتش و جامعه جهانی را همراه کرد و مردمی که در زندگی روزمره برای دفاع از کشورشان و حمایت از آنانی که رفته اند تلاش کرده اند.

اما اوکراین تا حد زیادی به این خاطر توانسته است یکی از نیروهای بسیار بزرگ نظامی در جهان را عقب براند که چنان منابع عظیمی را از غرب دریافت کرده است، با هدایت ایالات متحده. این اطلاعات ایالات متحده بود که آماده‌سازی‌های روسیه برای حمله و طراحی‌هایش برای ایجاد پیش‌زمینه‌ای برای حمله را به دنیا نشان داد. این آمریکا و متحدان ناتویش هستند که رودخانه‌هایی از اسلحه را فرستادند تا به اوکراینی‌ها جهت ضربه به کسانی که به آن‌ها حمله کرده بودند، کمک کنند. اوکراین البته بیش از این نیاز دارد، چنان که زلنسکی بی‌امان و قابل درک درخواست می‌کند.

راهبرد بایدن نه‌تنها به دفاع اوکراین کمک کرد، بلکه به تبدیل این افتضاح به یک فاجعه ژئوپلتیک برای پوتین کمک کرد، با نشان دادن این که روسیه با رهبری یک دیکتاتور، به وضوح متجاوزی است علیه کشور دمکراتیک نوپایی که در تلاش است آزاد بماند.

رؤسای جمهور آمریکا، به جز یک استثنای مشهور و بدنام، با این هدف به اروپا رفته اند که قدرت و وحدت اتحاد غربی را جار بزنند. این سفر متفاوت بود. بایدن در میانه یک جنگ در حال وقوع در قاره اروپا و در میانه تهدیدات حملات هسته‌ای و با میلیون‌ها پناهجویی که از اوکراین می‌گریختند رسید.

با قدم‌های خرامان، بایدن نشان داد که ایالات متحده همچنان، یا دوباره، رهبر بی‌چون و چرای «جهان آزاد» است. خود این عبارت، «جهان آزاد» که همین اواخر به نظر نابهنگام می‌رسید، حالا با رهبری تهاجمی از روسیه احیا شده است که مصمم است امپراطوری فروریخته‌ای را باز یابد. بسیار ممکن است، جنون قدرت او با کمکی حیاتی از رئیس‌جمهوری آمریکایی بی‌نتیجه شود، رئیس‌جمهوری که روزهای قدیم را آن قدر به یاد دارد که بداند این جنون باید متوقف شود.

انتهای پیام

منبع: CNN