وضعیت گیج کننده مذاکرات هسته‌ای ایران؛ از ضربات مهلک به گفت وگوها تا امیدهای تازه

بیان فردا | برنامه هسته‌ای پیشرفته ایران در حال حاضر به ندرت مورد بحث قرار می‌گیرد، اما احتمالا زمانی که تحریم‌ها علیه برنامه موشکی بالستیک ایران در ماه اکتبر اعمال شود، این موضوع تغییر خواهد کرد و دوباره بر سر زبان ها خواهد افتاد. اتحادیه اروپا نیز مانند سایر کشورهای غربی بر تحریم ها پافشاری کرده است و در نتیجه فروش احتمالی موشک های ایران به روسیه را مجازات خواهد کرد. در عوض، جمهوری اسلامی ایران برنامه هسته ای خود را تشدید خواهد کرد و اورانیوم غنی شده را انباشته خواهد کرد.

گمانه‌زنی‌هایی دائما درباره اقدام نظامی احتمالی اسرائیل علیه ایران، شاید با موافقت ضمنی آمریکا، وجود دارد: اما متحدان عرب اسرائیل، مانند امارات متحده عربی و حتی عربستان سعودی از طریق نزدیکی دیپلماتیک خود با ایران نشان می‌دهند که موافق یک درگیری مسلحانه جدید در منطقه نیستند. جنگ سایه ای که اسرائیل با خرابکاری و حمله به تأسیسات ایران به راه انداخت، نتایج مورد انتظار را به همراه نداشته است.

در پشت صحنه، بحث در مورد دیپلماسی احتمالی ایران ادامه می‌یابد: از نظر سیاسی، از زمانی که جمهوری اسلامی اعتراضات آغاز شده از سپتامبر 2022 را آرام کرد، وضعیت دشوارتر شده است. روز یکشنبه مشخص شد که گشت ارشاد دوباره در خیابان ها از سر گرفته می شود.

اتحادیه اروپا از ایرانی ها دو چیز می خواهد: اول اینکه آنها فروش موشک به مسکو را متوقف کنند و از ارسال پهپاد به روسیه برای جنگ اوکراین خودداری کنند. و دوم اینکه با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کنند و به قوانین برجام بازگردند.

با توجه به پیشرفت‌های سریع هسته‌ای ایران، دولت جو بایدن نیز درباره دستیابی به سازش هسته‌ای ابراز نگرانی کرده است، اگرچه یک برجام جدید در حال حاضر دور از دسترس به نظر می‌رسد. بیانیه آیت ا... علی خامنه ای، رهبر معظم انقلاب ایران، در ژوئن مبنی بر اینکه «توافق هسته ای اشکالی ندارد» به طور ضمنی نشان داد که تهران نیز ممکن است به آن علاقه مند باشد. با این حال، از آن زمان تاکنون هیچ تحولات علنی وجود نداشته است.

دیپلماسی هسته ای بایدن در پایان آوریل متحمل ضربه شرم آوری شد. رابرت مالی از مذاکرات در عمان تعلیق شد و در ماه ژوئن تایید کرد که مجوز امنیتی او بازنگری خواهد شد. اف‌بی‌آی درباره او به دلیل عدم رسیدگی کافی به اطلاعات طبقه‌بندی شده تحقیق می کند. به گزارش "پولیتیکو"، از آنجایی که هیچ چیزی در مورد نتایج به بیرون درز نکرده است، اکنون جمهوری خواهان در کنگره آمریکا خواستار افشای آن هستند.

تنها عامل تسلی این است که نه روسیه و نه چین هیچ علاقه ای به دستیابی ایران به سلاح هسته ای ندارند. با این حال، رفتار روسیه در اوکراین، جایگاه ایران را در روابط روسیه و ایران، به عنوان مثال در جایی مثل سوریه، ارتقا داده است. اگر ایران از طریق سازش هسته ای به تسهیلات اقتصادی دست یابد، چین نیز سود خواهد برد: توافقنامه همکاری 25 ساله ای بین تهران و پکن وجود دارد و بعد از توافق هسته ای احتمالی این توافقنامه می تواند فورا عملیاتی شود. 

منبع: دیپلماسی ایرانی