چرا ولادیمیر پوتین به اوکراین و ناتو می‌خندد؟

بیان فردا | بوریس بوندارف - نماینده سابق روسیه در سازمان ملل در ژنو که در ماه مه 2022 در اعتراض به تهاجم همه جانبه به اوکراین از سمت خود استعفا داد - به نیوزویک می گوید:  ناتو از دعوت اوکراین به ائتلاف یا ارائه جدول زمانی مشخص برای الحاق این کشور به این ائتلاف خودداری کرد. در کرملین این مسئله به عنوان یک پیروزی تلقی خواهد شد.  در مسکو این مسئله اینگونه تلقی می شود که ناتو از ترس روسیه و تحریک بیشتر ولادیمیر پوتین دست رد به سینه رئیس جمهور اوکراین زده است.  این می تواند به نفع مسکو باشد.  مسکو تصور می کند که هنوز می تواند به تهدیدهای خود ادامه دهد و مثلا از روی میز بودن گزینه حمله هسته ای صحبت کند  تا ناتو را همچنان دور نگاه دارد.

این مقام سابق روس در ادامه می گوید : «اشتباه اصلی ناتو، تردید مداوم اعضای آن برای ارائه قوی‌ترین سلاح‌های موجود به اوکراین است، در نبود این سلاح ها، ضدحمله تابستانی کی یف هم بی معنا خواهد بود. اگر اوکراینی ها سلاح نداشته باشند، چگونه می توانند یک ضد حمله موثر و کارآمد و موفق را پیش ببرند. این دیوانگی خواهد بود. من فکر می کنم مسکو با صدای بلند به این موضوع می خندد، زیرا موضع اروپایی ها بسیار ریاکارانه است. در حالی که استراتژیست های آمریکایی، انگلیسی ها و دیگران در حال بررسی اوضاع سیاست داخلی خود هستند، اوکراینی ها هر روز می میرند. برای چه؟ اوکراین چین یا هند با جمعیت بالا نیست که زنده ها جایگزین مرده ها شده و به این ترتیب همواره نیروی جدیدی وجود داشته باشد. شاید یکی از سناریوهای در ذهن اروپایی ها این است که منتظر باخت اوکراین بمانند و سپس بگویند که « باشه، ما به شما کمک کردیم، اما شکست خوردید. حالا ما باید مذاکره کنیم. این یک کوته فکری است. ظاهرا  اوکراینی ها باید ثابت کنند که شایسته کمک ناتو هستند اما آنها مدتها پیش این مسئله را ثابت کردند.»

رهبران ناتو از نشست این هفته ویلنیوس به عنوان گامی تاریخی رو به جلو برای جاه طلبی های یورو-آتلانتیک اوکراین یاد کرده اند. بلوک 31 کشوری ناتو که - به زودی پس از اینکه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه مخالفت خود را با الحاق سوئد کنار گذاشت - به زودی 32 نفره می شود - بار دیگر تاکید کرد که اوکراین روزی به عضویت این ائتلاف پذیرفته خواهد شد، البته نه در حالی که درگیری شدید این کشور  با روسیه ادامه دارد. کشورهای عضو همچنین موافقت کردند که اوکراین نیازی به اجرای برنامه اقدام عضویت که به طور سنتی برای کشورهای مشتاق خواسته می شد را ندارد و همچنین در حاشیه این نشست مقرر شد که کی یف تعهدات امنیتی بلندمدت کشورهای G7 را دریافت کند.

اما امتناع ائتلاف از تعیین جدول زمانی برای الحاق اوکراین باعث ناامیدی در کی یف شد و رئیس جمهور ولدیمیر زلنسکی که ابتدا تردید ناتو را "پوچ" تلقی کرد،  بعداً نتایج نشست را تحسین کرد.

بوندارف به نیوزویک می گوید که کرملین نشانه های بسیاری در نشست اخیر ناتو دید که می تواند هرکدام از آنها را خوشحال کننده بداند. او در ادامه افزود : «ما می بینیم که اعضای ناتو متحد نیستند. اخباری وجود دارد که این ایالات متحده و آلمان بودند که به شدت با ایده دعوت از اوکراین به ناتو در این زمان مخالفت کردند.  همه این نشانه ها پوتین را به این تفکر وا می دارد که شاید برخی کشورهای اروپایی در حال تغییر عقیده هستند و به این نتیجه رسیده اند که نمی توانند در این جنگ پیروز شوند. رهبران ناتو تصریح کرده‌اند که از ترس گسترش جنگ و تشدید تنش هسته‌ای، خطر درگیری مستقیم با روسیه را نمی پذیرند. این قبیل خویشتنداری ها فقط مسکو را تشویق می کند.

این دیپلمات سابق افزود : زور تنها زبانی است که پوتین و باند او متوجه می شوند. برای او  تنش زدایی "به عنوان یک ژست سخاوتمندانه یا نوعی خیرخواهی از سوی غرب تلقی نمی شود، بلکه او این حرکات را به ضعف طرف مقابل تعبیر می کند. از نظر پوتین کشوری که از قدرت کافی برخوردار باشد دست به چنین خویشتن داری هایی نمی زند مگر آنها احساس ضعف کند و یا بخواهد طرف قوی تر را راضی نگاه دارد. اکنون سوال اینجا است که اگر یکی از کشورهای عضو ناتو توسط کشوری قوی تر و هسته ای مورد حمله قرار گیرد، آیا سایر کشورهای ناتو کمک خواهند کرد؟ یا تنها کاری که خواهند کرد رایزنی و محکوم کردن طرف مقابل است؟ چه کسی می داند؟»

جنگ های متوقف شده پوتین

ناتو در این هفته سیگنال واضحی مبنی بر اینکه اوکراین به آن ملحق نخواهد شد در حالی که خصومت‌های فعال با روسیه ادامه دارد، ارسال کرد. این امر چشم انداز یک درگیری منجمد دیگر را افزایش می دهد، از نوعی که به نشانه سیاست خارجی روسیه پس از شوروی تبدیل شده است . در اوکراین، گرجستان و مولداوی، جنگ‌های حل‌نشده‌ای که شامل نیروهای نیابتی کرملین می‌شود به قوت خود باقی مانده اند و البته به اسباب نفوذ برای مسکو تبدیل شده اند.

بوندارف گفت: «پیام برای روسیه این است: اگر نمی‌خواهید اوکراین به ناتو وارد شود، باید همچنان در اوکراین حضور داشته باشید، یا همچنان باید آن را تهدید کنید، باید شهرهای اوکراین را گلوله باران کنید. شما باید تهدیدی باشید که ناتو آن را برای خود نمی پسندد. اگر اوکراین عضوی از ناتو بود هر تهدید این کشور به معنای تهدید کل ناتو بود. طبیعی است که ایالات متحده چنین چیزی را نمی خواهد.  آنها کلید این مشکل اوکراین - ناتو را به پوتین می دهند. او می داند که تا زمانی که در اوکراین می جنگد، اوکراین در ناتو جایی نخواهد داشت. پوتین اکنون می‌داند که باید کمی صبر کند و اگر دونالد ترامپ دوباره به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شود، ممکن است وضعیت تغییر کند.»

پوتین پس از تقریباً 18 ماه شکست نسبی در اوکراین، انزوای بی سابقه روسیه و شورش ماه گذشته گروه واگنر، در تلاش است تا موقعیت خود را در داخل کشور تقویت کند.  

بوندارف می گوید : او احتمالا از نتیجه نشست اخیر ناتو می ترسید اما غرب این فرصت را از دست داد. پس از ماجراهای گروه واگنر ، پوتین در موقعیت بسیار ضعیفی قرار دارد. چیزی که می‌تواند او را نجات دهد و وجهه‌اش را بازگرداند این است که او پیروزی در اوکراین را مدیریت می‌کند. همه چیز اکنون به نفع اوست.  من نمی‌دانم چرا رهبران غربی این کار را می‌کنند.. من فکر می کنم که آنها خواهند گفت که طبیعتا در این نشست ناتو ، همه به آنچه که انتظار داشتند نرسیدند بنابراین شاید حتی می توانیم این نشست را یک شکست کامل بنامیم.  با توجه به همسویی طولانی مدت استکهلم با بلوک غرب، حتی الحاق قریب الوقوع سوئد به ناتو به عنوان "یک ضرر بزرگ" در مسکو تلقی نخواهد شد. آنها می بینند که واقعاً چیزی برای نگرانی وجود ندارد. مسکو در موقعیت بسیار خوبی قرار دارد. شاید مسکو نداند که در نهایت به دنبال چیست اما آنها از استراتژی مرد قوی استفاده می کنند، هر کاری از دستشان بر می آید انجام می دهند و می بینند که هیچ مقاومتی از سوی کشورهای غربی وجود ندارد. اگر می‌خواهید اوکراین را بمباران کنید، این کار را انجام می‌دهید. این فقط اوکراینی‌ها هستند که سعی می‌کنند با شما مقابله کنند.»

شکست ناتو

سرعت آهسته ضد حمله  کیف که همه مدتها در انتظار آن بودند، این نگرانی را ایجاد کرد که خطوط مقدم در حال تحکیم هستند و همه باید منتظر شبح یک درگیری بی پایان پرهزینه باشند. پوتین قصد دارد بدون توجه به اظهارات مکرر پایتخت‌های ناتو مبنی بر اینکه این ائتلاف تا زمانی که طول بکشد، در کنار کی یف خواهد ماند، بیش از غربی ها در این نبرد دوام بیاورد. اکنون ثابت شده است که اتحاد غرب قوی‌تر از آن چیزی است که کرملین - و بسیاری در داخل ناتو و اتحادیه اروپا - معتقد بودند، اما مرد قدرتمند روسیه، طرح خود را تغییر نداده است. او دوست دارد ناتو و ایالات متحده را تحقیر کند.

شکاف‌های موجود در غرب که در نشست ناتو به نمایش گذاشته شد - جایی که هم بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا و هم جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید پیشنهاد کردند که کی یف باید قدردانی بیشتری از حمایت متحدان نشان دهد - پوتین را امیدوار کرد.

شاید بتوان گفت که این موضع گیری ها غیرحرفه ای و غریب بود. اگر رهبران ناتو مانند جو بایدن از اتحاد سخن می گویند پس بقیه هم باید همین روند را ادامه دهند. اگر هم از اوکراینی ها ناامید شده اند باید از علنی کردن این موضوع پرهیز کرده و از نمایش اختلاف در ناتو پرهیز کنند.

بوندارف درباره دولت زلنسکی گفت: «آنها سیگنال هایی را که ناتو به مسکو ارسال می کند، می بینند. آنها ممکن است احساس کنند که ناتو می خواهد آنها را رها کند. اگر ناتو آنها را رها کند، عمدتا محکوم به فنا هستند. و سپس هزاران اوکراینی بیهوده خواهند مرد.  آنها همچنین خواهان شفافیت هستند و من می ترسم که ناتو نتواند چنین شفافیتی ارائه دهد، زیرا ناتو هیچ استراتژی واقعی برای اینکه این پیروزی چگونه باید باشد، ندارد. در روسیه نیز همه  از رفتن پوتین بسیار می ترسند. این نیز بسیار کوته فکرانه و بسیار احمقانه است، زیرا پوتین دیر یا زود خواهد مرد. این ترس همیشگی از روسیه، از آنچه برای روسیه اتفاق می‌افتد، از آنچه روسیه می‌تواند با اوکراین، اروپا یا ناتو انجام دهد؛ این باعث تقویت پوتین می‌شود. کشورهای غربی باید از ترس بر پوتین غلبه کنند و دست از عروسک خیمه شب بازی بودن بردارند.