بحران انرژی در برابر بحران اقلیمی

در حالی که جهش قیمت نفت و گاز همه را گیج کرده، حمله روسیه به اوکراین بشر را با معضل جدیدی روبه‌رو کرده: اینکه کشورها همچنان و به شدت به سوخت‌های فسیلی وابسته باقی می‌مانند؛ آن هم در دورانی که دانشمندان تکرار می‌کنند دنیا باید مصرف نفت، گاز و زغال‌سنگ را محدود کند تا جلوی آسیب‌های جبران‌ناپذیر آن بر کره زمین را بگیرد. اما جنگ باعث شده تا دولت‌ها به دنبال تقویت ذخایر خود در هر لحظه باشند.

کشورهای جهان می‌توانند با تغییر به سمت منابع پاک‌تر انرژی مانند انرژی‌های بادی یا خورشیدی و ماشین‌های برقی-که به تنهایی یکی از راهبردهای مقابله با تغییر اقلیم است- میزان آسیب‌پذیری خود را در برابر نوسانات شدید بازارهای نفت و گاز کاهش دهند. مرحله گذار ممکن است سال‌ها طول بکشد. پس فعلا بسیاری از دولت‌ها تلاش می‌کند تا ضرب شوک‌های قریب‌الوقوع بخش انرژی را بگیرند. هدف آنها افزایش تولید نفت جهانی برای جایگزین کردن مصرف روزانه میلیون‌ها بشکه نفتی است که از روسیه صادر می‌شود.

افزایش تولید نفت و تامین امنیت انرژی

مقامات آمریکایی و اروپایی می‌گویند که افزایش تولید نفت و گذار به انرژی‌های پاک لزوما با یکدیگر در تضاد نیستند. اما بعضی‌ها از کشورها به شدت درگیر بحران مستقیم انرژی شده‌اند و برخی نگرانند به سیاست‌های طولانی مدت برای حذف وابستگی به سوخت‌های فسیلی، کم‌توجهی شود؛ نبود آینده‌نگری که دنیا را با شوک‌های بیشتر صنعت نفت و گاز و کره زمینی بسیار داغ و خطرناک روبه‌رو کند.

سارا لادیسلاو، مدیر برنماه‌ریزی در سازمان مردم‌نهاد RMI که روی مشکلات انرژی پاک کار می‌کند در گفت‌وگو با نیویورک‌تایمز می‌گوید: «باید در کوتاه‌مدت سعی کنیم تا جلوی بحرانی که به فاجعه اقتصادی منجر می‌شود، گرفته شود. اما گام‌هایی برای آینده نیز باید برداشته شوند تا میزان آسیب‌پذیری تامین انرژی‌های اساسی کاهش پیدا کند.» در غیر این صورت، لادیسلاو می‌گوید که چندین سال به عقب برمی‌گردیم.

قطع وابستگی به روسیه

قیمت نفت قبل جنگ روسیه با اوکراین بالا رفته بود. اقتصاد جهانی در حال بازگشت به روال عادی از پاندمی کرونا بود و تقاضا از عرضه پیشی گرفته بود. اما حمله روسیه به اوکراین در اواخر ماه فوریه باعث افزایش سرسام‌آور قیمت نفت خام شد و در هفته گذشته به ۱۳۰ دلار در ازای هر بشکه رسید. جو بایدن،‌ ریاست‌جمهوری آمریکا اعلام کرد که واردات نفت از روسیه را متوقف می‌کند. قبل از جنگ با اوکراین، روسیه یکی از ۱۰ بشکه نفتی را که دنیا مصرف می‌کند، تامین می‌کرد. بایدن در سخنرانی خود تاکید کرد که این تصمیم تبعاتی مانند افزایش قیمت در داخل کشور را خواهد داشت.

پیشگیری از وقوع اختلالات اقتصادی

جنیفر گرنهولم، وزیر انرژی در نشستی در هیوستون به مدیران نفت و گاز می‌گوید که باید ذخایر کوتاه‌مدت خود را پر کنند تا بتوانند شرایط بازار را تثبیت کنند تا میزان آسیب به شهروندان آمریکایی کاهش پیدا کند. به گفته گرنهولم این یعنی افزایش تولید در حال حاضر و در هر کجا که می‌شود.

گرنهلم می‌گوید افزایش تولید نفت و گاز در کوتاه مدت به معنی نادیده گرفتن اهداف دولت بایدن در حذف سوخت‌های فسیلی برای مقابله با گرمایش جهانی نیست. بایدن وعده داده بودن انتشار گازهای گلخانه‌ای آمریکا تا سال ۲۰۳۰ به حداقل نصف میزان آن در سال ۲۰۰۵ برسد. گرنهلم می‌گوید که به دنبال تامین انرژی از منابع قابل اعتمادی است که هیچ وابستگی به دشمنان خارجی نداشته باشیم.

هنوز مشخص نیست که آمریکا چه اقداماتی برای قطع وابستگی به سوخت‌های فسیلی در سال‌های آینده انجام دهد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا می‌گوید که اگر تغییر اساسی در سیاست‌گذاری‌ها رخ ندهد، نفت و گاز تا سال ۲۰۵۰ منابع اصلی انرژی باقی می‌ماند.

برخی از کارشناسان نفت و گاز در هیوستون آمریکا اعلام کردند با اینکه نیاز مقابله با تغییر اقلیم را درک می‌کنند اما فعلا نیاز فوری به افزایش تولید سوخت‌های فسیلی وجود دارد تا بتوان از وقوع اختلالات اقتصادی پیش‌گیری کرد.

هشدار دانشمندان درباره تبعات آشکار تغییر اقلیم

شریف سوکی، رییس یکی از شرکت‌های گاز مایع طبیعی می‌گوید: «از آن جایی که تبعات اقلیم ۳۰ تا ۴۰ سال دیگر مشخص می‌شود، حواس مردم بیشتر متوجه اتفاقاتی است که الان می‌افتد.» سوکی گمان می‌کند که بعدا می‌توانیم به موضوع اقلیم رسیدگی کنیم.اجماعی بین دانشمندان وجود دارد که می‌گویند خطرات تغییر اقلیم در حال حاضر آشکار است و روی هر گوشه‌ای از زمین تاثیر می‌گذارد؛ از توفان‌های مخرب گرفته تا موج گرما و خشکسالی‌های بی‌سابقه.

همزمان، مدیران شرکت‌های نفتی قبول کردند که ممکن است برای تولید نفت و گاز بیشتر در طولانی مدت دچار محدودیت‌هایی شوند. تولید نفت در آمریکا تقریبا به سطح دوران پیش از پاندمی، کمی کمتر از ۱۲ میلیون بشکه در روز نزدیک شده. وزارت اطلاعات انرژی پیش‌بینی می‌کند که این میزان تولید می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ به ۱۳ میلیون بشکه در روز برسد.

افزایش سرمایه‌گذاری اروپا در انرژی‌های پاک

قاره اروپا از سال ۲۰۱۰ سرمایه‌گذاری‌های زیادی در انرژی‌های تجدیدپذیر و کارآمدی آنها انجام داده که باعث کاهش میزان مصرف گاز طبیعی شده. اما تولید داخلی گاز به شدت کاهش داشته که این کشورها را به شدت به صادرات روسیه وابسته کرده است. روسیه نزدیک به ۴۰درصد از گازی را تامین می‌کند که در اروپا به گرما و الکتریسیته تبدیل می‌شود.

اتحادیه اروپا در روزهای گذشته طرحی را پیشنهاد کرد که واردات گاز روسیه را تا آخر سال به دو سوم برساند. این طرح در کوتاه‌مدت پیش‌بینی می‌کند که اروپا می‌تواند گاز طبیعی مایع را از کشور دیگری در دنیا تامین کند. اما در طولانی‌مدت باید از گزینه‌های پاک‌تر، مانند انرژی بادی و خورشیدی، به کارگیری اقدامات مربوط به کارایی انرژی و افزایش تولید هیدروژن سبز برای تامین مصارف صنایع سنگین برای استفاده به جای گاز است.

آمریکا می‌خواهد جای خالی روسیه را پر ‌کند

جان کری، فرستاده آمریکا در امور اقلیم معتقد است افزایش تولید نفت و گاز در آمریکا می‌تواند به اروپایی‌ها کمک کند جای خالی گاز روسیه را پر کند و این اقدام با اهداف اقلیمی ناسازگار نیست. او در واقع می‌گوید که امنیت انرژی مانعی بر سر راه رسیدن به اهداف صفر خالص تا سال ۲۰۵۰ نیست. کری تاکید می‌کند که با وجود فشار برای تولید نفت بیشتر، هنوز برای حذف سوخت‌های فسیلی زمان وجود دارد.

حمله روسیه به اوکراین در ماه فوریه درست زمانی اتفاق افتاد که هیئت بین‌دولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل گزارشی را منتشر کرد که در آن هشدار می‌داد خطرات تغییر اقلیم بیشتر شده و خیلی زودتر از آنچه انتظار می‌رفت آشکار شده است. دانشمندان در این گزارش می‌گویند که اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای به سرعت در چند دهه آینده کاهش پیدا نکند، بشر ممکن است نتواند با تبعات آن کنار بیاید.

انتهای پیام

منبع: پیام ما