عوامل موثر بر موضع افکارعمومی در قبال روسیه و اوکراین چیست؟

به گزارش خبرنگار بیان فردا، محمد کاظم جعفری از خبرنگاران سابقه حوزه جنگ در نشستی با موضوع « افکار عمومی ایران و جنگ اوکراین» که در اتاق کلاب هاوس بیان فردا برگزار شد ، در مورد علت تفاوت موضع رسمی و مردمی در قبال جنگ در اوکراین گفت: اغلب مردم به قول عربها عبیدالرسانه شده‌اند و یعنی همه چیز از جمله لباس، ظاهر افراد وغیره تابع رسانه است. مردم تابع مد شده‌اند و چیزی که مد شود مردم به دنبالش می‌روند. در خبر و تحلیل هم همین طور است، تحلیل‌های عمومی که در جمع‌های خانوادگی انجام می‌شود و همین طور در سطح فضای مجازی که بخش اعظمی از جامعه ما نیز در آن حضور دارند، تحت تاثیر همین مد شدن است. در واقع مردم در معرض اخبار گوناگونی که قرار می‌گیرند که به شکل بمباران اخبار به سمتشان می‌آید.

وی با بیان اینکه در این شرایط متاسفانه سواد رسانه‌ای حتی در بین نخبگان ما نیز کم است، گفت: برخوردهایی که در داخل کشور با رسانه ها انجام شده، هزینه رسانه‌های مستقل و افراد مستقل را بالا برده است. به همین دلیل، مرجعیت رسانه‌ای سال هاست که از ایران بیرون رفته است و شروع آن با تعطیلی فله‌ای مطبوعات بود و این مساله ادامه پیدا کرد تا جایی که در حادثه هواپیمای اوکراینی سه روز خبرنگاران و کسانی که مرجع محسوب می‌شدند از موضع رسمی که اعلام می‌شد، دفاع می‌کردند و بعد از سه روز حقیقت کشف شد، اعتبار باقی مانده در بسیاری از فعالان رسانه‌ای هم در نظر مخاطبان از بین رفت.

مرجعیت رسانه را از داخل به خارج منتقل شده است

این روزنامه‌نگار ادامه داد: ما مرجعیت رسانه را از داخل به خارج منتقل کردیم. ایران دشمن و رقبای زیادی در سطح منطقه دارد و طبیعی است که وقتی مرجعیت رسانه را به خارج از ایران منتقل می‌کنیم با قدرت و فناوری هایی که آنها دارند و با بالاترین حقوق از افراد مستعد استفاده می‌کنند. رسانه‌هایی تاسیس کرده و افکار عمومی را که به دنبال اطلاعات است جذب خود می‌کنند. وقتی که مخاطب در داخل خوراک مناسب و قابل اعتمادی پیدا نکند به سمت رسانه‌های بیرون متمایل می‌شود و اخبار وتحلیل‌های آنها بر افکار عمومی تاثیر می‌گذارد.

جعفری افزود: در این شرایط به نوعی دو قطبی شکل می‌گیرد. وضعیت به این شکل شده که در نگاه بخش قابل توجهی از مردم هرچه رسانه خارجی بگوید درست است و هر چه رسانه‌های داخلی بگویند نادرست است. همین دیدگاه سبب شده تا هرچه را که مقامات تکذیب کنند، از نظر مردم چیزی است صحت دارد.

• بیشتر بخوانید
• تاثیر افکارعمومی بر مواضع مسئولان ایرانی در قبال اوکراین
• اتحاد اتحادیه اروپا در قبال اوکراین بی‌سابقه است
• دلایل ذهنیت منفی ایرانیان به روسیه چیست؟

وی در مورد موضع غیر رسمی درباره روسیه گفت: شکل گیری افکار عمومی علیه روسیه به دلیل این است که از نظر تاریخی مردم ذهنیتی نسبت به روسیه دارند و همین طور فایل صوتی آقای ظریف که افشا شد، به این موضع مردم علیه روسیه دامن زد و مردم چون می‌بینند که سیاست رسمی با روسیه مهربان است طبیعی است که موضع متقابلی بگیرند . حمله نظامی فارغ از اینکه آمریکا به عراق حمله کند یا روسیه به اوکراین و ... محکوم است. اما این ذهنیت مردم باعث شد که افکار عمومی بیشتر تحریک شود و جنبشی ایجاد شد تا افکار عمومی به رسانه های رسمی بگویند ما جور دیگری نگاه می‌کنیم.

روس‌ها در عرصه رسانه و افکار عمومی باختند

حجت عباسی نویسنده و پژوشگر حوزه رسانه نیز در ادامه نشست کلاب هاوسی بیان فردا در مورد متغیرهای موثر در شکل‌گیری افکار عمومی گفت: شکل گیری افکار عمومی به عوامل و متغیرهای گوناگونی بستگی دارد. رسانه‌ها، رهبران فکری، مسائل تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و ارتباطات میان فردی و عوامل دیگر در افکار عمومی موثر است.

وی در مورد حمله روسیه به اوکراین گفت: تجاوز روسیه به اوکراین مهمترین چالشی است که کرملین بعد از دهه ۹۰ با آن روبرو شده است.رسانه ها در این چند روز این حادثه را بازتاب دادند. رسانه‌ها در این زمینه دو دسته هستند، که شامل رسانه‌های جریان اصلی در سطح بین المللی و در سطح داخلی و رسانه های جایگزین مثل رسانه‌های اجتماعی می‌شوند.

عباسی ضمن اشاره به اتفاقاتی که در جریان حمله روسیه به اوکراین افتاد گفت: انتشار اخبار مربوط به حمله روسیه به زیر ساخت‌های اوکراین و حمله به شهرها و غارت اموال عمومی نشان می‌دهد، روس‌ها به رغم اینکه در میدان موفقیت‌هایی را کسب کردند و پیشروی‌هایی داشتند، اما عرصه رسانه را واگذار کردند و یک باخت در عرصه افکار عمومی برای آنها رقم خورده است.

بضاعت رسانه‌ای روس‌ها ناچیز است

این فعال حوزه رسانه گفت: یک حرکت نانوشته و هماهنگ در سطح رسانه های جهان روسیه را محکوم کرده است و مظاهر این تجاوز را به نمایش گذاشته است و بضاعت رسانه ای روس‌ها هم برخلاف توان نظامی آنها ناچیز است و قادر و اقناع افکار عمومی جهانیان برای این موضوع نیستند. این یک ریشه تاریخی دارد و قرائت روسها از رسانه یک قرائت ایدئولوژیک است و برنامه ریزی ها و کنترل آن ها متمرکز است و فاقد یک گفتمان جذابی هستند که بتوانند برای افکار عمومی ارائه بدهند.

• بیشتر بخوانید
• طرفدار توقف جنگیم
• بیانیه ایران پس از رای ممتنع به قطعنامه محکومیت روسیه در سازمان ملل

وی با اشاره به تفوق رسانه‌های اجتماعی در داخل کشور گفت: داخل کشور ما هم رسانه های جایگزین یا همان رسانه های اجتماعی یک حرکت همدلانه‌ای با اوکراین نشان دادند که این می تواند به دلایل و عوامل متعددی مربوط شود. یکی از آنها این است که ما حمله عراق به ایران را داشتیم و طعم تلخ جنگ وتجاوز را چشیده‌ایم و آثار و عواقب آن را خوب می دانیم و می‌دانیم که نابودی زیرساخت های کشور و حمله به مناطق مسکونی چه فجایعی به بار می آورد.

رویکرد همدلانه رسانه‌های جهان با اوکراین

عباسی ادامه داد: رسانه‌های جریان اصلی متفاوت بودند. در عرصه رسانه های اصلی، رسانه ملی که روایت یک عملیات ویژه را از این تجاوز روسیه به اوکراین داشت، اما به تدریج در محتوای آن تغییراتی صورت گرفته و تعدیل شده است. رسانه‌های جهانی حرکت همدلانه‌ای با اوکراینی ها داشتند و در داخل کشور هم جریان رسانه‌ای سنگینی در رسانه‌های اجتماعی است، که کفه سنگین تر آن حرکت همدلانه با اوکراینی ها است.

انتهای پیام

با عضویت در کلاب بیان فردا می‌توانید به فایل صوتی کامل این نشست دسترسی داشته و از نشست‌های بعدی باخبر باشید.

(کلاب بیان فردا)