نژادپرستی در پوشش اخبار جنگ در اوکراین

بیان فردا | حمله روسیه به اوکراین خاطر مردم بسیاری در دنیا را مکدر و هم‌دردی فراوانی از چهار گوشه گیتی با رنج‌دیدگان این کشور شرق اروپایی همراه کرده است. رسانه‌های مختلف در سرسر دنیا هم به صورت فعال در حال گزارش آخرین اخبار و تحولات مربوط به این جنگ و همچنین آوارگانی هستند که با تجاوز مسکو به کشورشان، خانه و کاشانه خود را از دست داده‌اند. با این حال در روزهای اخیر موارد متعدد و گسترده‌ای از این پوشش‌های خبری چالش‌برانگیز شده و سویه‌های پررنگی از نژادپرستی را در میان برخی از خبرنگاران و کارشناسان به همراه داشته است.

ماجرا احتمالا از خبرنگار شبکه آمریکایی CBS آغاز شد، جایی که چارلی دگاتا، در پوشش خبری زنده خود از جنگ اوکراین، روز جمعه ۲۵ فوریه گفته بود اوکراین مثل عراق و افغانستان نیست و کشوری نسبتا متمدن به شمار می‌رود. او در ادامه می‌گوید: «اوکراین مثل عراق و افغانستان نیست که برای دهه‌ها شاهد مناقشه و تنش بوده باشند. اینجا مردم نسبتا متمدن و نسبتا اروپایی هستند... من باید در انتخاب کلمات دقت کنم اما شما در چنین کشوری انتظار ندارید چیزهایی که در حال حاضر اتفاق می‌افتد را ببینید.»

این جملات آقای دگاتا انتقادات بسیاری را با خود به همراه داشت و کار به جایی رسید که او یک روز بعد در یک بخش خبری دیگر از همین شبکه بابت جملاتی که به زبان آورده و نحوه صحبت کردنش ابراز تاسف کرد و از همه در این خصوص عذرخواهی کرد. او همچنین در ادامه تاکید کرد هدف او از بیان آن اظهارات این بوده که به مخاطبان این نکته را منتقل کند که مردم در اوکراین تجربه چنین مناقشاتی را نداشته‌اند.

او همچنین در ادامه گفت: «من بحران‌ها در کشورهای بسیاری را پوشش داده‌ام و می‌دانم مردم در آنجا برای سالها بابت این مناقشات رنج می‌برند. تحت هیچ شرایطی نمی‌توان هیچ مناقشه‌ای را با دیگری مقایسه کرد و هر یک از آنها منحصر به فرد هستند. من بخش زیادی از حرفه خود را صرف پوشش بسیاری از این جنگ‌ها کرده‌ام تا درد و رنج مردم را گزارش دهم. من در این خصوص از کلمات بدی استفاده کردم و بابت همین مسئله از همه عذرخواهی می‌کنم»

پس از آن یک حقوقدان اوکراینی که در گفتگو با شبکه جهانی بی‌بی‌سی در خصوص آخرین وضعیت اوکراین گفتگو می‌کرد از عبارت‌هایی استفاده کرد که رنگ و بوی نژادپرستانه داشتند.

دیوید ساکوارلیدزه در خصوص شرایط مردم اوکراین بعد از حملات گسترده نیروهای روسی به مجری بی‌بی‌سی گفت: «برای من بسیار شرایط احساسی است که می‌بینم اروپایی‌ها با چشمان آبی و موهای بلوند و بچه‌ها هر روز توسط موشک‌های پوتین کشته می‌شوند.»

پس از بیان این اظهارات، راس اتکینز، مجری برنامه در پاسخ او را به چالش نکشید و تنها به گفتن این جمله بسنده کرد که احساسات او را می‌فهمد و حتما به آنها احترام می‌گذارد.

بعد از پخش این برنامه، بسیاری انتقادات فراوانی را نسبت به اظهارات نژادپرستانه مهمان و همچنین عدم واکنش مجری به این جملات مطرح کردند. بعد از گذشت چند روز آقای اتکینز که از مجریان شناخته شده شبکه بی‌بی‌سی به شمار می‌رود در توییتی بابت این مسئله عذرخواهی کرد. او در چندین توییت در این رابطه از آنهایی که به او تذکر دادند که باید چیزی به مهمان می‌گفته سپاسگزاری کرده و تاکید کرد که این انتقادات درست بوده‌اند.

اما چنین اظهارنظرهایی به اینجا ختم نشد و یک بار دیگر یک خبرنگار دیگر از شبکه NBC آمریکا در پوشش خبری مربوط به آوارگان جنگ اوکراین و کسانی که تلاش می‌کنند خود را به لهستان برسانند جملاتی را به زبان آورد که باز هم رنگ و بوی نژادپرستی داشت.کلی کوبیلا که برای پوشش اخبار مربوط به آوارگان جنگ اوکراین به مرز لهستان رفته در توضیح کسانی که تلاش می‌کنند خود را به این کشور برسانند گفت: «باید با صراحت بگویم که اینها پناهندگانی از سوریه نیستند، آنها اوکراینی‌اند. آنها مسیحی، سفیدپوست و بسیار شبیه افرادی هستند که در لهستان زندگی می‌کنند.»

اظهارات خانم کوبیلا هم با انتقادات گسترده‌ای رو به رو شد و بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی از شبکه N‌BC خواستند بابت طرح چنین جملات نژادپرستانه‌ای از مخاطبان عذرخواهی کند.

هرچند به نظر می‌رسد بسیاری از این اظهارنظرها برای جلب همدردی با مردم جنگ‌زده اوکراین صورت می‌گیرد و تلاش دارد مخاطبان تلویزیونی را برای همراهی با رنج‌دیدگان از حملات روسیه همراه کند، اما به هر ترتیب بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی نسبت به بی‌تفاوتی این رسانه‌ها به فجایعی که در افغانستان، یمن و سوریه می‌گذرد انتقاد کردند. همچنین تاکید خبرنگاران رسانه‌های آمریکایی بر موضوع نژاد و رنگ مو و چشم مردم اوکراین از دیگر مواردی است که مصداق نژادپرستی به شمار می‌رود.

چنین رویه‌ای به اینجا ختم نشد و حتی شبکه‌ای از خاورمیانه هم جملاتی را پخش کرد که بر همین منوال بود. پیتر دابی، مجری شبکه الجزیره جهانی در توضیحاتی در خصوص بحران اوکراین گفت: «اگر به پناهندگان اوکراینی و لباس آن‌ها بنگرید می‌بینید که افرادی از طبقه متوسط مرفه هستند ... بدیهی است که اینها پناهندگانی نیستند که از خاورمیانه یا شمال آفریقا می‌گریزند؛ اینها شبیه هر خانواده اروپایی‌اند که کنار شما زندگی می‌کنند.»

این شبکه متعلق به قطر پس از پخش این اظهارات در توییتی به صورت رسمی از مخاطبان خود عذرخواهی کرد. این شبکه با اشاره به جملات مجری بخش انگلیسی این شبکه در توییتی نوشت: «مجری ما مقایسه ناعادلانه‌ای بین اوکراینی‌هایی که از جنگ فرار می‌کنند با پناهنجویان منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا انجام داد. نظرات این مجری بی‌احساس و غیرمسئولانه بود. ما از مخاطبان خود در سراسر جهان عذرخواهی می‌کنیم و همچنین این مسئله در حال رسیدگی است.»

اما چنین اظهاراتی تنها به رسانه‌های انگلیسی زبان محدود نبود. رئيس بخش سیاسی شبکه BFM هم در توضیح شرایط آنچه در اوکراین می‌گذرد مردم این کشور را سوری‌ها مقایسه می‌کند.

فیلیپ کربه، روزنامه‌نگار فرانسوی در این خصوص می‌گوید: «ما در اینجا درباره سوری‌هایی صحبت نمی کنیم که از بمباران رژیم اسد تحت حمایت پوتین فرار می‌کنند، ما در مورد اروپایی‌هایی صحبت می کنیم که برای نجات جان خود با اتومبیل‌هایی که شبیه ما هستند کشور را ترک می‌کنند.

تاکید آقای کربه روی شباهت میان اوکراینی‌ها با اروپایی‌ها باعث تاسف بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی شد و بسیاری این اظهارات او را در قرن ۲۱ غیر قابل باور توصیف کردند.

بیان چنین اظهارنظرهایی تنها به مجریان محدود نشد و حتی برخی از کارشناسان و نویسندگان هم در مطالب خود با صراحت چنین جملاتی را مطرح کردند.دانیل هانان، روزنامه‌نگار و سیاستمدار پیشین بریتانیایی در مقاله‌ای در رسانه تلگراف در خصوص شرایط در اوکراین نوشت: «آنها بسیار شبیه ما هستند و این چیزی است که بسیار تکان‌دهنده است. اوکراین یک کشور اروپایی است؛ مردم در آنجا نت فلیکس می‌بینند، اینستاگرام دارند و در انتخابات آزاد رای می‌دهند و همچنین روزنامه‌های سانسور نشده می‌خوانند. جنگ دیگر چیزی برای مردم فقیر و دورافتاده نیست؛ ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد.»

مایکل نولز، شومن آمریکایی از دیگر کسانی بود که اظهارات او در این رابطه چالش‌برانگیز شد. او روز ۲۷ فوریه در حساب توییتری خود نوشت: «همین الان متوجه شدم که این نخستین جنگ بین‌ملت‌های متمدن است که در طول زندگی من اتفاق می‌افتد.» آقای نولز که با انتقادات بسیاری مواجه شد چندان اهمیتی به این انتقادات نداد و همچنان از نظر خود دفاع کرد.

او حتی در پاسخ که کسانی که به جنگ عراق اشاره کرده بودند، عراق را کشوری غیر متمدن خواند. او در این خصوص نوشت: «ممکن است که جنگ عراق یک فاجعه بوده باشد اما این کشور متمدن نبوده است.»

موارد دیگری از چنین اظهارنظرهایی که خشم بسیاری را در سطح جهان برانگیخته است به همراه داشت. موضوعی که نگرانی‌ها در خصوص ادامه رویکرد نژادپرستی حتی در میان رسانه‌ها و سیاستمداران را بار دیگر تشدید می‌کند.

انتهای پیام

یورونیوز