تحلیل نخستین گفتگوی تلویزیونی پزشکیان /او پایش را روی پوست خربزه های صداوسیما نگذاشت

عصر ایران در واکنش به نخستین گفتگوی تلویزیونی رئیس جمهور نوشت:

پزشکیان در مجموع از اولین گفت‌وگوی زندۀ تلویزیونی موفق بیرون آمد و ۵۰ دقیقه را خود در کنترل داشت. اگرچه به نظر می‌رسید دو مجری اصرار دارند در هر سؤال از او تعهدی بگیرند تا احتمالا چند ماه بعد به کار منتقدین بیاید اما پزشکیان پا روی این پوست خربزه‌ها نگذاشت!

درست است که صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران سازمانی دولتی است ولی وقتی در خدمت و مُبلّغ دولت مستقر است که رییس آن به لحاظ فکری با رییس و معاون سیاسی این سازمان از یک طیف باشد. اگر چنین باشد مثل بهار تابستان ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ نه تنها در اختیار که بوق تبلیغانی دولت می‌شوند و اگر چنین نباشد منتقدند یا مچ‌گیری یا از منظر نهادهای دیگر چالش می‌کنند.

با این وصف بدیهی است که مدیریت صدا و سیما دوست داشت دیشب با سعید جلیلی یا حتی محمد باقر قالیباف به عنوان نهمین رییس جمهوری ایران گفت‌وگو می‌کردند اما آن که در برابرشان در پاستور نشسته بود نه آن دو که مسعود پزشکیان بود و البته از یکی در مقام رییس مجلس تشکر کرد.

خود به یاد آورد که صلاحیت او را همین چند ماه قبل هیأت اجرایی منصوب وزارت کشور دولت مرحوم رییسی برای نمایندگی تبریز در مجلس هم رد کرده بود و با دخالت شخص رهبری و در پی آن شورای نگهبان و هیأت نظارت توانست در انتخابات شرکت کند و حالا او رییس جمهوری ایران است.

 پوست خربزۀ اول این که آیا قول می‌دهد نرخ تورم را چند ماه دیگر به ۳۰ درصد برساند؟! دومی هم این که آیا متعهد می‌شود نرخ رشد اقتصادی ۸ درصد تحقق یابد و رییس جمهور به جای آری یا نه اما گفت: به شرط ها و شروط ها.

آنگاه توصیح داد: تحقق رشد ۸ درصدی مستلزم جذب ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه است که در بهترین حالت تنها نیمی از آن در داخل تأمین می‌شود و بقیه را باید با سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرد که آن هم مستلزم تعامل با جهان است. با این وصف در حال حاضر رشد ۸ درصد امکان ندارد.

وقتی هم علاقه داشتند به صورت کلیشه‌ای از پیوست عدالت بگوید از عدالت جنسیتی و قومیتی و منطقه‌ای گفت و شرط معدل برای کنکور در وضعیت فعلی را ناعادلانه توصیف کرد و گفت: در آن بازنگری خواهد شد.

مجریان علاقه داشتند از او تعهد استمرار سفر استانی را هم بگیرند تا چند روز دیگر گزارش تهیه کنند و بپرسند چی شد پس؟! او اما تأکید کرد وعدۀ بی‌پول نخواهد داد و تلویحا به نتایج سفرهای استانی رییس جمهور سابق اشاره کرد که یک میلیون میلیارد سرمایه را بلعیده و برای بهره برداری به یک میلیون میلیارد تومان سرمایه دیگر نیاز دارد.

تکلیف توصیف کیهان از دولت سابق (اسب زین‌شده) را هم روشن کرد و گفت: می‌گویند وارث چیز خوبی شدیم، بله اما پولی توش نیست! به بیان دیگر دولتی بدهکار را تحویل داده‌اند و خبری از اسب زین‌شده نیست.

مجریان اصرار داشتند دربارۀ وضعیت موجود بگوید و او گفت خود مردم می‌دانند چیست و آن گاه برشمرد: گرانی، کمبود، مطالبات کشاورزان در گندم، پرستاران، معلمان و بازنشستگان و ناترازی در برق و انرژی و محیط زیست.

این توصیفات البته هیچ شباهتی نداشت به وضعیتی که مرحوم رییسی وصف می‌کرد و کتابی که روزنامۀ ایران در تبلیغ این سه سال منتشر کرده و پی‌دی‌اف آن را به رایگان روی کانال تلگرامی قرار داده است.

 (سه تناقض: اول این که روزنامه ایران مثلا در اختیار دولت جدید است ولی برای دولت قبل تبلیغ می‌کند. دوم این که بر دیگران خرده می‌گیرند که چرا کتاب خود را در فضای مجازی منتشر می‌کنند و از ارشاد اجازه نمی‌گیرند و تلگرام را فیلتر کرده‌اند اما در آن بارگذاری می‌کنند!)

 وقتی از رییس جمهوری دربارۀ سفر به عراق پرسیدند لابد انتظار داشتند از تعمیق رابطه با همسایگان و ادامۀ راه دولت مرحوم رییسی بگوید ولی گفت هدف اصلی او زیارت بارگاه مولا علی است اگرچه ناچار است ملاقات‌های دیپلماتیک هم داشته باشد. به سبک آقای جلیلی هم نگفت که اگر سیب زمینی و پیاز به عراق صادر کنیم ارز مورد نیاز کشور تأمین می‌شود  ( او البته از صادرات خربزه و هندوانه به روسیه گفته بود).

پاسخ پزشکیان به سؤالی درباره سفر نیویورک (‌مقر سازمان ملل) هم جالب بود و وقتی گفت قبل از آن با رهبری ملاقات می‌کند ابتدا این تصور شکل گرفت که احتمالا قصد دارد بخواهد در صورت مواجهه با جو بایدن رییس جمهوری آمریکا گفت و گویی داشته باشند. اما به این موضوع نپرداخت بلکه گفت قصد دارد با ایرانیان صاحب تخصص و سرمایه گفت‌وگو و آنان را به بازگشت به کشور دعوت کند منتها نباید برای آنها پرونده سازی شود یا اگر آمدند ممنوع الخروج شوند.

به عبارت دیگر سفر به عراق را در حد زیارت و نه سیاست یا به سبک‌احمدی نژاد سیاحت و عکس یادگاری با گروهبان آمریکایی دانست ولی برای نیویورک برنامه دارد منتها وقتی دعوت شان می کند که مطمئن باشد در تهران دچار مشکل نمی‌شوند.

مجریان می‌خواستند از رییس جمهور تعهد تورم ۳۰ درصدی و رشد ۸ درصدی و سفر استانی بگیرند اما او بر پای‌بندی به آنچه در مناظره‌ها گفته بود تأکید ورزید و مهم‌تر از همه از جذب به جای حذف.

   

پربسامدترین کلماتی که به کار برد عدالت و وفاق و چشم‌انداز بود و چند بار به بودجه اشاره کرد که باید عادلانه تقسیم شود و این که متناسب با برنامه پیش خواهند رفت.

از این رو می‌توان حدس زد در کنفرانس خبری و با استناد به همین امر از او درباره «کمک» ها به نهادهای دینی و شبه مذهبی در بودجه سؤال خواهد شد.

این در حالی است که در بودجه امسال ۱۱۰ هزار میلیارد تومان بودجه به عنوان «کمک» در نظر گرفته شده و از اختصاص اعتباری به بزرگی یک سوم بودجه عمرانی تحت عنوان حمایت از مؤسسات و افراد و این همان نقطه ای است که احتمالا پزشکیان با برخی جاها دچار اصطکاک می‌شود البته بعید است هیجان ناشی از آنان مانند سرنوشت بازداشتی لاهیجان باشد که گفتند موضوع بر سر «هیجان ناشی از اصطکاک» بوده است.

دکترین اصلی پزشکیان جذب به جای حذف است و این یعنی حملات کیهان او را سست نکرده بلکه استوارتر شده است و در پی عدالت است و با کنکور شروع می‌کند.

این نکته هم در حاشیه قابل ذکر است که هر چند مجریان برای رییسان جمهوری سابق هم از لفظ «آقای دکتر» استفاده می‌کردند اما برای مخاطب «آقای دکتر »خواندن پزشک و جراح مقبول‌تر است و پزشکیان دور از تواضع نمی‌بیند هر از گاهی بگوید رتبه دو جراحی قلب را به دست آورده و با علم بیگانه نیست.

هر چند به این بهانه گفت دیپلم اول او در رشته‌ای دیگر ( نزدیک به کشاورزی) بوده و به همین خاطر دوران خدمت سربازی را پیش از انقلاب در سیستان و بلوچستان و در سپاه ترویج و آبادانی سپری کرده و همان جا مصصم شده دیپلم طبیعی بگیرد و در کنکور پزشکی شرکت کند و چنین می‌کند در حالی که مطابق مصوبات فعلی این امکان برای او میسر نبود و دیپلمه باقی می ماند و سرنوشت زندگی او تغییر می‌کرد.

رییس جمهور با ذکر مثال‌های متعدد و بیشتر آموزشی ادعای جهت گیری عدالت در دولت قبل را در عمل زیر سؤال برد و پیداست که دغدغۀ اصلی او توزیع عادلانه منابع و جذب سرمایه با راهکارهای سیاسی و دیپلماتیک است.

نه تنها به دنبال جذب سرمایه که جذب انسان‌ها و بعد از برنامه در صفحه شخصی خود نوشت: «برای راحتی مردم  ضوابط مربوط به فضای مجازی را در شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی فضای مجازی تعیین تکلیف خواهم کرد.»

در خود برنامه هم گفت از بین نامزدهای مختلف کسی را برگزیده که در این زمینه برنامه مدونی دارد.

یادمان باشد رییس جمهوری رییس این دو شورای عالی هم هست و جالب این که خانم مجری یی که درباره فضای مجازی پرسید اگرچه از جانب مردم سخن می‌گفت اما از حکم‌رانی گفت در حالی که مردم کوی و خیابان از صبح تا شب یک بار هم این کلمه را به کار نمی‌برند و دغدغۀ آنان در زمینۀ فضای مجازی در وهلۀ اول فیلترینگ است و این که نصب فیلترشکن نه تنها هزینه دارد که دست‌رسی استفاده به سایت‌های غیر اخلاقی را هم ممکن می‌سازد و تنها دستاورد جماعت فیلتر کننده ریختن قبح استفاده از فیلتر شکن بوده است!

 بهترین لحظه همان بود که رو به دوربین و در واقع به مردم گفت: تا آخر با شمایم. (این «تا آخر» خیلی ها را به یاد دیالوگ تاریخی مناظره ها میان او و علیرضا زاکانی انداخت: تا آخر می‌مونی دیگه؟!)