اصطلاح «بادمجان دور قاب‌چین» از کجا شکل گرفت؟
تاج‌السلطنه، دختر ناصرالدین‌شاه، در خاطرات خودش نوشته است که «آش‌پزان از تفریحات خیلی مطبوع بود. در یکی از خیابان‌های باغ چادر می‌زدند . . . در تمام طول چادر از دو طرف مجمعه گذاشته و از هر قبیل خوراکی در او موجود بود. تمام اعیان، اشراف و وزراء باید بنشینند و این‌ها را پاک کرده و حاضر نمایند».
بیان فردا | در مجموعۀ «سفر به عصر قاجار» هر بار با چند عکس باکیفیت که از آرشیوهای معتبر تهیه شده‌اند، شما را به تماشای گوشه‌هایی از زندگی مردم ایران در بیش از یک قرن قبل می‌بریم.
بر اساس آنچه فرادید نوشته است، آنطور که در برخی منابع ذکر شده است، ریشۀ اصطلاح «بادمجان دور قاب چین» که به اشخاص چاپلوس و متملق و سالوس اشاره دارد، به دوران قاجار و خصوصا به زمان سلطنت ناصرالدین شاه برمی‌گردد.
در آن دوران مراسم مخصوصی با عنوان «آش‌پزان» هر سال در فصل بهار در تفرجگاه سرخه‌حصار برگزار می‌شد. در این مراسم که همراه با انواع تفریحات از جمله اجرای رقص و موسیقی بود، همۀ ارکان دولت و درباریان می‌بایست بنشینند و با دست خودشان مواد لازم برای تهیۀ آش و غذا را آماده کنند و پوست بکنند.
تاج‌السلطنه، دختر ناصرالدین‌شاه، در خاطرات خودش نوشته است که «آش پزان از تفریحات خیلی مطبوع بود. در یکی از خیابان‌های باغ چادر می‌زدند . . . در تمام طول چادر از دو طرف مجمعه گذاشته و از هر قبیل خوراکی در او موجود بود. تمام اعیان، اشراف و وزراء باید بنشینند و این‌ها را پاک کرده و حاضر نمایند».
می‌گویند اصطلاح بادمجان دور قاب چین از همین‌جا شکل گرفت؛ این اشاره در خصوص کسانی بود که از سر چاپلوسی می‌کوشیدند برای خودنمایی پیش شاه، بهتر از بقیه بادمجان‌های پوست‌کنده‌شان را دور قاب مجمعه‌ها بچینند.
عکس‌هایی که در اینجا ملاحظه می‌کنید مربوط به همین مراسم «آش‌پزان» در سرخه‌حصار است. طبق نوشتۀ روی یکی از عکس‌ها، تاریخ آن به سال ۱۲۷۱ شمسی برمی‌گردد، یعنی بیش از ۱۳۰ سال قبل.
در عکس بالا نواب عضدالدوله در سمت راست تصویر دیده می‌شود که از فرزندان فتحعلی شاه بود و کتاب «تاریخ عضدی» را دربارۀ اوضاع و احوال دربار قاجار تالیف کرده است. در سمت چپ تصویر نیز یکی از خواجه‌های دربار به نام آغا محمد خان نشسته است. دیگران نیز از جملۀ رجال دربار یا فرزندان آن‌ها هستند.
نوشتۀ زیر عکس: عمله‌جات اهل طرب و بازیگران که جمع شده‌اند در روز آش‌پزان در سرخه‌حصار
بادمجان‌پوست‌کَنی درباریان در حضور شخص شاه
دیدگاه تان را بنویسید