سناریوهای آمریکا در واکنش به حمله پهپادی به برج ۲۲ چیست؛ از حمله به اهداف استراتژیک ایران تا حذف چهره‌ای همتراز سردار سلیمانی

بیان فردا | «تشدید تنش میان محور مقاومت و سنتکام» عنوان یادداشت محمد بیات برای روزنامه اعتماد است که در آن آمده: بحران غزه به مثابه یک توده برف در حال بزرگ شدن و گسترش دامنه آن به نقاط مختلف خاورمیانه عربی است.

حملات هدفمند ائتلاف امریکا- انگلیس به پایگاه‌های نظامی- لجستیکی مقاومت یمن، افزایش گمانه‌زنی‌ها در خصوص آغاز حمله زمینی اسراییل به جنوب لبنان و اخیرا تشدید تنش‌ها در حوزه شرق عربی شده است. در شرایط کنونی برخی تحلیلگران از تغییر «خطوط قرمز» نامریی و احتمال برخورد مستقیم تهران- واشنگتن سخن می‌گویند. در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، نئومحافظه‌کاران جمهوری‌خواه با متهم کردن دولت بایدن به مماشات در برابر ایران قصد دارند تا وی را در دو راهی «حمله به ایران» یا «امواج انتقادات در رقابت‌های انتخاباتی» قرار دهند.

فارغ از پروپاگاندا رسانه‌ها و اظهارات شخصیت‌های جنگ‌طلب به نظر می‌رسد ایران و امریکا تمایلی به گسترش دایره جنگ ندارند و احتمال این مناقشه جدید با پاسخی محکم اما «هماهنگ» و «کنترل‌شده» مدیریت خواهد شد. با این حال فشار افکار عمومی و مخالفان بایدن ممکن است مقامات ارشد امنیتی- دفاعی امریکا را به این نتیجه برساند که تغییر سطح پاسخ در برابر اقدامات متحدان تهران، امری اجتناب‌ناپذیر است. 

یکشنبه بیست‌وهشتم ژانویه در جریان حمله پهپادی مقاومت عراق به «برج 22» در منطقه مرزی اردن- سوریه قریب 34 نفر زخمی و 3 سرباز امریکایی کشته شدند. این برج که در نزدیکی پایگاه سری «التنف» قرار دارد یکی از اعضای شبکه دفاعی اردن است که 350 نفر از نیروهای ارتش امریکا برای ارایه پشتیبانی لجستیکی در آن مستقر هستند.

پس از این حمله بی‌سابقه، رییس‌جمهور امریکا از پاسخ متقابل واشنگتن به عاملان این حمله در زمان مناسب خبر داد. سناتورهای جمهوری‌خواه کنگره مانند تام کاتن، جام کورنین و لیندسی گراهام خواستار حمله مستقیم به ایران شدند.

در واکنش به موج اولیه واکنش به حمله پهپادی مقاومت، سخنگوی وزارت خارجه و دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل هرگونه ارتباط تهران باید این حمله را رد و استقلال عمل گروه‌های مقاومت برای انتخاب زمان و مکان عملیات علیه اهداف متخاصم گفت. 

با توجه به پیچیده‌تر شدن شرایط امنیتی در منطقه چهار سناریوی اصلی در خصوص واکنش احتمالی امریکا به حمله پهپادی مقاومت به پایگاه «برج 22» وجود دارد.

در سناریوی نخست دولت امریکا تحت فشار افکار عمومی، لابی‌های اسراییل و فعالیت‌های تبلیغاتی جمهوری‌خواهان در رسانه‌ها تصمیم خواهد گرفت تا اهداف محدود اما استراتژیک را داخل خاک ایران هدف قرار دهد. عملیاتی شدن این سناریو می‌تواند مهر پایانی برای تلاش‌های دیپلماتیک میان تهران- واشنگتن باشد و سطح تنش‌ها را به شکل بی‌سابقه‌ای در سراسر خاورمیانه افزایش دهد. بلومبرگ در خبری مدعی شده است که در حال بررسی عملیات مخفی علیه ایران است.

براساس اخبار منتشرشده در رسانه‌ها ممکن است امریکا حمله‌ای علیه یک هدف ایرانی ترتیب داده اما مسوولیت آن را نپذیرد. دیگر گزینه پیشنهادی به دولت بایدن حذف چهره‌ای همتراز با سپهبد شهید قاسم سلیمانی است. 

در سناریوی دوم واشنگتن برای برقراری موازنه در برابر مقاومت و در عین پرهیز از گسترش دامنه تنش‌ها اهداف مرتبط با مقاومت عراق- سوریه را هدف قرار خواهد داد. در جریان این حمله ممکن است حذف چهره‌های کلیدی مقاومت عراق یا نابودی گسترده زیرساخت‌های آنان در دستور کار قرار بگیرد. در این سناریو واشنگتن برای ارسال سیگنال بازندارنده به تهران سطحی بی‌سابقه از حمله به اهداف مربوط به مقاومت را در دستور کار قرار خواهد داد. احتمال تحقق این حمله به اندازه سناریوی نخست محتمل به نظر می‌رسد اما باید دید که بایدن به توصیه کدام‌یک از جناح‌های حامی یا مخالف افزایش تنش با ایران توجه خواهد کرد.

  در سناریوی سوم دولت بایدن در برابر فشارهای افکار عمومی مقاومت کرده و پاسخ به مقاومت به «زمان» و «مکان» را به وقت دیگری موکول خواهد کرد. به عبارت دیگر دولت امریکا برای عدم افزایش سطح تنش‌ها در منطقه و آسیب ندیدن روند مذاکرات آتش‌بس در پاریس حمله «بازدارنده» به ایران یا مقاومت عراق را به زمان دیگری موکول خواهد نمود. حتی این احتمال وجود دارد که واشنگتن با گسترش دامنه حمله هوایی با یمن، تمرکز افکار عمومی را تحولات جاری در منطقه شامات، به سمت دریای سرخ تغییر دهد. با توجه به میزان تلفات وارد شده به نیروهای امریکایی بعید به نظر می‌رسد که دولت ایالات متحده گزینه «تعویق پاسخ» را در دستور کار قرار دهد.  با توجه به روند سیال تحولات و نوعی عدم قطعیت در خصوص واکنش یا عدم واکنش امریکا به حمله پهپادی مقاومت قضاوت درباره تحقق هریک از سناریوهای فوق بسیار سخت است. حتی این امکان وجود دارد که فراتر از سه سناریوی ذکر شده واشنگتن تصمیم دیگری برای ایجاد «بازدارندگی» در برابر مقاومت اتخاذ کند.

با این حال آنچه از صحنه منطقه برداشت می‌شود آن است که به احتمال زیاد سطح تنش‌ها در روزها و هفته‌های آینده افزایش خواهد یافت. واقعیت آن است که بحران جاری در منطقه، پیوند مستقیمی با روند جنگ در غزه دارد. واشنگتن برای رسیدن به نقطه صلح چاره‌ای جز افزایش فشار بر تل‌آویو برای پایان جنگ و عقب‌نشینی از غزه ندارد.