جمهوری اسلامی چه کند خاورمیانه دریای خون نشود؟

بیان فردا | معادله سخت و پیچیده‌ای است؛ اگر ایران به تحرکات اسراییل پاسخ دهد در دام توطئه حزب لیکود گرفتار خواهد شد و اگر از پاسخ صرف‌نظر کند روند جسارت‌ها ادامه و احتمالا تشدید خواهد شد.

«ابتلا به شعار و هزینه‌هایش!» عنوان یادداشت روزنامه اعتماد به قلم جعفر گلابی است که در آن آمده: اوضاع منطقه روز به روز وخیم‌تر می‌شود و اغلب ناظران سیاسی نگرانی خود از فراگیر شدن جنگ را کتمان نمی‌کنند. با اینکه مخالفت با سیاست‌های جنگی نتانیاهو در خود اسراییل رو به ازدیاد است ولی سرنوشت او به این جنگ خونین گره خورده است و از هیچ اقدامی برای استمرار و حتی گسترش جنگ دوری نمی‌کند. تحریک مرتب ایران برای ورود در جنگ از یک تصور افراطی آخرالزمانی بر می‌آید تا به این وسیله پای امریکا و ناتو هم خود به خود به جنگ کشیده شود و خیال یکسره شدن کار ایران به تحقق نزدیک شود! نتانیاهو موقعیت کنونی را بهترین زمان برای درگیری تمام عیار با ایران می‌‌داند و تصور می‌کند که دیگر چنین فرصتی برای ضربه زدن اساسی به ایران به دست نخواهد آورد.

اگر این مقدمات را بپذیریم هر آن ممکن است اقدامی غیرمتعارف از یک نژادپرست فاسد سر بزند و خاورمیانه را به دریایی از خون مبدل کند. مسلما امریکا و بیش از او اروپا با چنین رویکردی مخالفند و متوجه عواقب گسترش جنگ در این منطقه حساس هستند. ترورها و انفجار بمب‌ها در سوریه و لبنان و ایران قابلیت تعمیم به کشورهای دیگر هم دارد و این معنا دقیقا در راستای اهداف نخست‌وزیر اسراییل است.

معادله سخت و پیچیده‌ای است؛ اگر ایران به تحرکات اسراییل پاسخ دهد در دام توطئه حزب لیکود گرفتار خواهد شد و اگر از پاسخ صرف‌نظر کند روند جسارت‌ها ادامه و احتمالا تشدید خواهد شد. البته احتمالا بر همین اساس ایران تاکنون از تدافع مستقیم خودداری کرده است ولی ناهماهنگی در شعارها و موضع‌گیری‌ها که فقط باید توسط مقامات رسمی صورت بگیرد استراتژی فوق را بعضا با چالش روبه‌رو می‌کند. ایجاد توقع در فضای داخلی توسط افراد غیرکارشناس خود فشاری بر تصمیم‌گیران است که به هر حال کاری بکنند و احتمالا از جامع‌نگری و آینده‌اندیشی غفلت کنند. واقعا در این شرایط کاملا پیچیده و بی‌سابقه شعارهای حداکثری چه دردی از ما را دوا خواهد کرد و چرا تا این اندازه به شعار دادن عادت کرده‌ایم؟ 

در زمان جنگ تحمیلی وقتی درگیری‌ها در خلیج‌فارس شدت گرفت مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در خطبه‌های نماز جمعه به درستی مسوولیت حمله به کشتی‌های تجاری را نپذیرفت و آنها را به تیر غیب نسبت داد. در حال حاضر که اتفاقا حکومت یک‌دست است انتطار جلوگیری از سخنان نامسوولانه بسیار بیشتر است. اگر پس از هر حادثه‌ای برای شناخت منشا و عوامل آن اعلام بررسی و تحقیق شود اعلامات بعدی، هم برای مردم خودمان باورپذیرتر است و هم دشمنان را وادار به صبر و انتظار و تحیر می‌کند.

مسلما هیچ بیگانه‌ای نباید تصور کند که اقدام علیه ایران بدون هزینه خواهد بود ولی این هزینه می‌تواند در عمل و در بازه زمانی بیشتری صورت گیرد تا خصم را در بلاتکلیفی فرو برد. اگر ما به شعارها دادن‌های سریع و بدون برآورد هزینه و فایده مبتلا نبودیم، انتظار پاسخ مناسب در زمان غافلگیر‌کننده اغیار را بیشتر می‌ترساند و هزینه‌های آمادگی‌شان را بیشتر می‌کرد. افزون بر آن باید جدا روی نفوذی‌ها و جاسوس‌های تل‌آویو متمرکز شد و از این طریق بازدارندگی مطمئنی ایجاد کرد. به هر حال بیش از سه ماه از جنگ غزه می‌گذرد و ارتش اسراییل روزانه حداقل 150 نفر از اهالی این ‌باریکه را که عمدتا زن و کودک هستند، می‌کشد ولی این گزاره هولناک دیگر عادی شده است و از صدر خبرها و محتوای دیدارهای دیپلماتیک خارج شده است. یکی دیگر از دلایل ضرورت خویشتنداری فعالانه در مقابل تحریکات ایذایی و هدفمند اسراییل به حاشیه نرفتن اعمال غیرانسانی دولت نژادپرست در غزه است.