از درخواست برای مشارکت در انتخابات با آرای سفید تا ردصلاحیت‌های گسترده
شمارش معکوس برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری آغاز شده و با اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان؛ جریان‌ها و شخصیت‌های سیاسی نیز با صراحت بیشتری مواضع و دیدگاه‌های خود را بیان می‌کنند.
بیان فردا | شمارش معکوس برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری آغاز شده و با اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان؛ جریان‌ها و شخصیت‌های سیاسی نیز با صراحت بیشتری مواضع و دیدگاه‌های خود را بیان می‌کنند.
به نظر می‌رسد پس از انجام برخی نظرسنجی‌ها و رصد فضای عمومی جامعه، نگرانی و دغدغه از مشارکت پایین در انتخابات به طور چشمگیری افزایش یافته و حتی شخصیت‌های سیاسی جریان اصولگرا هم، روی به ادبیاتی آورده‌اند که سال‌ها با آن بیگانه بوده‌اند.
رد صلاحیت چهره‌های شاخص منتقد دولت
روز پنجشنبه بالاخره بعد از حدود 50 روز، نتایج نهایی تایید یا ردصلاحیت کاندیداهای انتخابات مجلس دوازدهم از سوی شورای نگهبان اعلام شد. سخنگوی این شورا در برنامه صف اول شبکه خبر، گفت: «از میان واجدین شرایط، بیش از ۱۱ هزار نفر-52 درصد- تایید صلاحیت شدند که این عدد دو برابر دوره گذشته است و به ازای هر کرسی حدود ۳۸ نفر می‌توانند با هم رقابت کنند.»
هادی طحان نظیف افزود: «275 نفر از نمایندگان مجلس فعلی در انتخابات پیش‌رو ثبت‌نام کردند که فقط ۲۶ نفر از آنها تایید صلاحیت نشدند.»
در میان 26 نماینده ردصلاحیت شده مجلس یازدهم، سیدمجتبی محفوظی نماینده آبادان، احسان ارکانی نماینده نیشابور، شهباز حسن‌پور نماینده سیرجان، علی کریمی فیروزجایی نماینده بابل، رحمت‌الله فیروزی پوربادی نماینده نطنز، حسن محمدیاری نماینده رضوانشهر، احمد رسولی‌نژاد نماینده دماوند، الله‌وردی دهقانی نماینده ورزقان، سیدعلی موسوی نماینده ملکان، عادل نجف‌زاده نماینده خوی و سیدکاظم موسوی نماینده اردبیل، دیده می‌شوند.
معین‌الدین سعیدی نماینده چابهار، جلال محمودزاده نماینده مهاباد، احمد علیرضابیگی نماینده تبریز، جلال رشیدی کوچی نماینده مرودشت و جلیل رحیمی جهان‌آبادی نماینده تایباد نیز درمیان ردصلاحیت‌شدگان هستند؛ چهره‌های منتقد دولت ابراهیم رئیسی و مشخصا از مخالفان طرح‌ها و لوایح مرتبط با فیلترینگ، حجاب و عفاف و ...در میان کاندیداهای ردصلاحیت شده، نام حشمت‌الله فلاحت‌پیشه نیز دیده می‌شود.
همچنین علی مطهری، مسعود پزشکیان و غلامرضا تاجگردون در لیست تایید‌صلاحیت‌شدگان قرار دارند که نام علی‌اصغر عنابستانی، نماینده سبزوار به‌عنوان سیلی‌زننده به سرباز وظیفه نیز در میان آنها خودنمایی می‌کند.
مردم لج می‌کنند و پای صندوق نمی‌آیند
در میان ردصلاحیت‌شدگان برخی چهره‌های شاخص سیاسی حضور دارند؛ آنچنان که محمد مهاجری، فعال رسانه‌ای اصولگرا، در شبکه اجتماعی ایکس از ردصلاحیت تعداد قابل‌توجهی از چهره‌های شاخص و رأی‌آور نزدیک به علی لاریجانی در سراسر کشور خبر داد. خبری که منصور حقیقت‌پور، از چهره‌های نزدیک به علی لاریجانی تلویحا آن را تایید کرد و در گفتگو با خبرآنلاین از ردصلاحیت برخی چهره‌ها چون نادر قاضی‌پور، جواد کولیوند و ... انتقاد کرد.
این فعال سیاسی اصولگرا با بیان اینکه «وقتی کاندیداهای دارای رأی ردصلاحیت می‌شوند، طرفداران آنها لج کرده و پای صندوق نمی‌آیند.»، تصریح کرد: «ما هیچ ملاکی در قوانین نداریم که اگر تو منتقد دولت هستی، پس باید ردصلاحیت شوی. هرکسی که به خاطر انتقاد به دولت ردصلاحیت شده خلاف قانون است.»
علی باقری، مدیر کل سیاسی وزارت کشور دولت اصلاحات و رئیس دفتر سیاسی حزب توسعه ملی هم بعد از ردصلاحیت نوشت: «از جانب هیات نظارت ردصلاحیت شدم. قابل پیش‌بینی بود. اما صریح‌تر از قبل می‌گویم: انتخابات ارثیه پدری هیچ نهاد و شخصی نیست. متصدیان موظفند در چارچوب قانون عمل کنند که نکرده‌اند. مخالفان و منتقدان قانونی را باید به رسمیت بشناسند.»
فقط رای بدهید، حتی سفید
مواضع اخیر حسن روحانی، رئیس‌جمهور سابق درباره انتخابات اعتراض و دلخوری برخی جریان‌های تندرو را به دنبال داشته است. او در یکی از سخنان خود گریزی هم به آرای سفید و باطله انتخابات سال ۱۴۰۰ زده و گفته است: «اگرچه شرایط سخت و راضی کردن مردم برای آمدن پای صندوق مشکل است اما باید برای جلب مشارکت مردم تلاش کنیم و کاری کنیم آن‌هایی که پای صندوق می‌آیند، بتوانند به جای رأی سفید، حداقل به چند نفر رأی بدهند و مانند انتخابات ۱۴۰۰ با میزان کم‌سابقه رأی سفید مواجه نشویم.»
موضوع آرای سفید و باطله پس از انتخابات ریاست جمهوری گذشته یکی از مباحث جدی انتخابات در ایران شده است. در دوره‌ای اینگونه رای دادن مورد شماتت قرار می‌گرفت. حالا اما دلمشغولی از کاهش مشارکت مردم به اندازه‌ای بالا رفته که اصولگرایان از مردم خواهش می‌کنند که در انتخابات آرای سفید بدهند، اما حتما پای صندوق رای بیایند
با این حال موضوع آرای سفید و باطله پس از انتخابات ریاست جمهوری گذشته یکی از مباحث جدی انتخابات در ایران شده است. در دوره‌ای اینگونه رای دادن مورد شماتت قرار می‌گرفت و از مردم خواسته می‌شد که با مسئولیت بیشتری به تحقیق در مورد کاندیداهای مورد نظر بپردازند. حالا اما دلمشغولی از کاهش مشارکت مردم به اندازه‌ای بالا رفته که اصولگرایان از مردم خواهش می‌کنند که در انتخابات آرای سفید بدهند اما حتما پای صندوق رای بیایند.
محمدحسن آصفری، نماینده اراک در مجلس شورای اسلامی که سابقه فرمانداری تفرش و اراک را نیز در کارنامه کاری خود به ثبت رسانده است، می‌گوید: «فرهیختگان، رسانه‌ها و فضای مجازی باید به اهمیت مشارکت در انتخابات بپردازند. چرا که افزایش مشارکت در انتخابات می‌تواند تاثیر بسزایی در خنثی کردن تحریم‌ها داشته باشد و قدرت چانه‌زنی ما را افزایش می‌دهد. حداقل مردم شرکت کنند، اما رای سفید دهند؛ همین که حضور و مشارکت مردم افزایش پیدا کند، بسیار موثر است.»
آصفری که عضویت رسمی و فرماندهی سپاه پاسداران در استان مرکزی، ماموریت به کشورهای بوسنی هرزگوین و لبنان و جانشین دبیر ستاد احیای امر به معروف استان را در کارنامه خود دارد، از اصلاح طلبان می‌خواهد که حتی اگر با رد صلاحیت کاندیداهای مورد نظرشان روبرو شدند، باز هم به پای صندوق رای بیایند: «ممکن است گزینه مدنظرشان در کاندیداها نباشد اما همین که پای صندوق می‌رود و رای سفید می‌اندازد، می‌تواند آمار مشارکت را بالا ببرد لذا این موضوع دلیلی برای حضور نداشتن نیست. خون‌های زیادی پای این کشور ریخته شده است و نمی‌شود جریانی بگوید چون گزینه‌های ما تایید نشده پس ما هم شرکت نمی‌کنیم، طبیعتا این نگاه به ضرر کشور است. آنها می‌توانند شرکت کنند، اما رای سفید دهند.»
محسن کوهکن، نماینده سابق مجلس و دبیر کل جامعه اسلامی نمایندگان ادوار هم در مصاحبه‌ای به سیاق اظهارات گذشته سخنگوی شورای نگهبان درباره نسبت نداشتن رابطه میان مشروعیت نظام و آرای پایین در انتخابات سخن گفته اما در نهایت او هم درخواست کرده که مردم به پای صندوق رای بیایند و رای سفید بدهند: «در قانون انتخابات یک آرای باطله ماخوذه داریم، یک آرای باطله غیرماخوذه. آرای باطله ماخوذه در سرجمع آرا آورده می‌شود مانند همین آرای سفید، برخلاف آرای باطله غیرماخوذه. اگر کسی در شرایطی است که کاندیداها را نمی‌شناسد و می‌گوید نمی‌خواهم به هیچ یک رای دهم، به او می‌گویم شما رای سفید بده، زیرا رای سفید شما به حساب می‌آید و معنایش این است که در انتخابات شرکت کردید، اما این رای شما برای کسی نوشته نمی‌شود، چون بنا بر تشخیص خودت هیچ یک از این افراد را قبول نداری.»
مشکل مشارکت مردم در انتخابات با دعوت به رای سفید، جلسات فرمایشی و نمایشی رئیس‌جمهور با احزاب سیاسی، میزگردها و مناظره‌‌های موسمی در تلویزیون و جدل بین گروه‌های سیاسی حل نخواهد شد. شناخت ادراکی مردم نسبت به اهمیت رای خود در تغییر و اصلاح امور کشور به شدت آسیب دیده است و عملکرد شورای نگهبان در ردصلاحیت گسترده چهره‌های منتقد دولت و نظام به این آسیب ابعاد گسترده‌تری می‌دهد
آرای سفید و باطله از تذکر و زنگ خطر تا راهکار
موضوع آرای سفید و یا باطله در انتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر ۱۴۰۰ بسیار خبرساز شد. در انتخابات دو سال پیش، آرای باطله دومین رای انتخابات ریاست جمهوری و رای اول انتخابات شوراها در برخی از شهرها از جمله اهواز، همدان، کرج و اراک بود.آرای باطله در انتخابات ریاست جمهوری بر اساس آمار رسمی حدود ۱۳ درصد کل آرا بود و در انتخابات شوراها نیز در برخی استان‌ها میزان آرای باطله به بیش از ۲۰ درصد نیز رسیده بود.
سید احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران گفته بود که عده‌ای رای باطله دادند و باید به آنها به خاطر «فرصت‌سوزی» در سرنوشت کشور «تذکر» داد.
سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور دوره اصلاحات اما در پیامی اعلام کرد: «عدم شرکت بی‌سابقه بالای 50 درصد از مردم و وجود بالاترین درصد رای‌های باطله اگر نشانه دلسردی و نومیدی مردم و فاصله آنان با حکومت نیست، نشان چیست؟»
با گذشت دو سال از پدیده آرای سفید و باطله که نسبت به آخرین انتخابات مشابه رشد سه برابری را تجربه می‌کرد و موجب نگرانی برخی مقامات و تحلیل‌گران شده بود، به نظر می‌رسد در شرایط فعلی و در آستانه انتخابات، بخش‌هایی از حاکمیت به آن به چشم یک راهکار نگاه می‌کنند.
در حالیکه مقام رهبری چند سال پیش در پاسخ به استفتائی درباره رای سفید در انتخابات از حرام بودن آن در صورت تضعیف نظام اسلامی نوشته بودند، اما حالا خطر تضعیف نظام با مشارکت پایین در انتخابات از نگاه این گروه از اصولگرایان ملموس‌تر و پررنگ‌تر است و به همین دلیل از مردم می‌خواهند که کار مذموم سال‌های قبل را انجام دهند اما فقط در پای صندوق رای حاضر باشند.
موضوعی که این دسته از مقامات به آن توجه ندارند، ریشه‌یابی کاهش مشارکت در سال‌های اخیر است. مشکل مشارکت مردم در انتخابات با دعوت به رای سفید، جلسات فرمایشی و نمایشی رئیس‌جمهور با احزاب سیاسی، میزگردها و مناظره‌‌های موسمی در تلویزیون و جدل بین گروه‌های سیاسی حل نخواهد شد. شناخت ادراکی مردم نسبت به اهمیت رای خود در تغییر و اصلاح امور کشور به شدت آسیب دیده است و عملکرد شورای نگهبان در ردصلاحیت گسترده چهره‌های منتقد دولت و نظام به این آسیب ابعاد گسترده‌تری می‌دهد.
دیدگاه تان را بنویسید