درگیری بزرگ تر در منطقه برای اسرائیل «فاجعه‌آمیز» خواهد بود

بیان فردا | نشریه فارن‌پالیسی در گزارشی درباره آینده جنگ اسرائیل و حماس- که به قلم دانیل بایمن استاد دانشگاه جورج‌تاون و عضو ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی به رشته تحریر درآمده- نوشت: بیایید یک تمرین ذهنی انجام دهیم. فرض کنید الان ۷ اکتبر ۲۰۲۵ است، یعنی دو سال از حمله حماس به اسرائیل می‌گذرد- که به کشته شدن ۱۲۰۰ اسرائیلی منجر شد- و سیاست اسرائیل در نوار غزه از هم پاشیده است. حماس نیز در سال ۲۰۲۳ از ویرانه‌های جنگ نجات یافته و دوباره غزه را تحت کنترل دارد و اعتبارش در کرانه باختری و جاهای دیگر نیز بیشتر شده است. جایگاه بین‌المللی اسرائیل از جمله در واشنگتن نیز در حال فروپاشی است و در خود اسراییل نیز اختلافات سیاسی و اجتماعی حتی نسبت به قبل از جنگ هم افزایش یافته و عملاً فلج‌کننده شده است. دردسرساز از همه نیروهای جبهه مقاومت هستند که تهاجمی‌تر از همیشه عمل می‌کنند، حزب ‌الله با حملات موشکی شمال اسرائیل را هدف گرفته و حوثی‌های یمن نیز کشتیرانی اسرائیل را در دریای سرخ تهدید می‌کنند.

این نوع تمرین ذهنی که به عنوان «مرگ پیشاپیش» شناخته می‌شود، تکنیکی است که اول بار توسط یک روانشناس به نام گری کلین برای کاهش خطر شکست پیشنهاد شد. تکنیکی که می‌تواند فهرستی از مشکلات احتمالی سیاست‌های مختلف ردیف کرده و رهبران را در اتخاذ سیاست‌های بهتر کمک کند. این تکنیک را من در سفر اخیرم به اسرائیل- به همراه تیم مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی- به کار گرفتم و متوجه برخی از مشکلاتی شدم که می‌توانند باعث شکست احتمالی اسرائیل در غزه شوند، مشکلاتی که می‌تواند ناشی از دست‌کم گرفتن حماس، تقویت غیر عمدی این گروه، تضعیف انسجام اسرائیل، شکست در روند انتقال از مرحله جنگ به حکومت در غزه و تضعیف روابط اسرائیل با آمریکا باشد.

دست‌کم گرفتن حماس

اسرائیل خواهان نابودی حماس و کشتن رهبران و نیروهای نظامی این گروه است- که پیش از حمله اسرائیل در حدود ۲۵ هزار نفر نیرو داشته و اسرائیل ادعا می‌کند که در جنگ حدود هفت هزار نفر از آن‌ها را کشته است. با این حال، نابودی کامل حماس بسیار بسیار دشوار خواهد بود و این گروه حتی اگر هم به شدت تضعیف شود، ولی باز هم این قدرت را دارد که دوباره در غزه رشد کند.

تقویت روایت مقاومت

حماس فقط یک سازمان نیست، بلکه به مراتب فراتر از این است. در واقع حماس توانسته تعریف «مقاومت» را به عنوان «استفاده از زور برای پایان دادن به اشغالگری اسرائیل و نابودی رژیم صهیونیستی» در بین فلسطینی‌ها، حزب‌الله لبنان، ایران و دیگر بازیگران منطقه‌ای جا بیندازد. حمله هفتم اکتبر نیز در این میان از سوی بسیاری از فلسطینی‌ها و در کل از سوی جهان اسلام تائید شد و بیش از ۸۰ درصد از ساکنان کرانه باختری از این حمله حمایت کردند. واکنش تهاجمی اسرائیل و سطح بالای تلفات غیرنظامیان هم موجب شد بسیاری از افراد و کشورهای منطقه احساس کنند روش‌های حماس در مقابل اسرائیل درست بوده است. این یعنی حماس یا هر گروه مقاومت دیگری، برای رشد در غزه خاک حاصلخیزی در اختیار دارد و نتیجه این موضوع را در آینده در رشد هر چه بیشتر حماس خواهیم دید.

بحران باور عمومی

حمله ۷ اکتبر بسیاری از اسرائیلی‌ها را- که بالغ بر ۲۵۰ هزار نفر می‌شود- مجبور کرد خانه‌های خود را در نزدیکی مرز غزه ترک کنند. اطمینان دادن به این افراد برای بازگشت به خانه، هم از نظر نظامی و هم روانی دشوار خواهد بود و برای این کار اسرائیل نه تنها باید هم حماس و هم حزب‌الله را شکست دهد، بلکه باید مردم خود را متقاعد کند که در امنیت هستند و این امر با توجه به شکست اطلاعاتی اسرائیل در هفتم اکتبر دشوار خواهد بود.

ابعاد حزب‌الله

اسرائیل در صورت وقوع یک جنگ تمام عیار با حزب‌الله، ممکن است یک فاجعه کامل را تجربه کند. به هر حال این گروه لبنانی در قیاس با حماس جنگجویان ماهر و باتجربه بسیار بیشتری دارد و زرادخانه موشک‌ها و خمپاره‌ها و مهمات هدایت‌شونده دقیقش نیز به قدری است که تسلیحات حماس در برابر آن‌ها ناچیز جلوه می‌کند. حزب‌الله تاکنون برای نشان دادن همبستگی با حماس، حملات محدودی به اسرائیل داشته و اسرائیل نیز به این حملات پاسخ داده است. این تبادل آتش، اما به راحتی می‌تواند از کنترل خارج شود و یک درگیری بزرگ‌تر را کلید بزند که به خصوص برای اسرائیل فاجعه‌آمیز خواهد بود.