مروری بر تاریخ نوار غزه/ حماس از چه زمانی به قدرت رسید؟
از سال ۲۰۰۶ تا کنون، حماس قدرت اصلی نوار غزه به حساب آمده و اداره این منطقه به طور کامل در دست آن بوده است. پیش از حماس، مدت کوتاهی تشکیلات خودگردان بر غزه حکمرانی می کرد و قبل از آن رژیم صهیونیستی، مصر، انگلیس و عثمانی بر آن حکومت می کردند.
بیان فردا | اکنون که جنگ در نوار غزه به اوج خود رسیده، بسیاری در مورد جغرافیای نوار غزه، تاریخچه آن و چگونگی به قدرت رسیدن حماس در این منطقه، پرسش می کنند. در این گزارش قصد داریم مروری بر تحولات تاریخی این باریکه در یک سده اخیر و به خصوص بعد از هجوم صهیونیست ها به فلسطین داشته باشیم.
غزه، از تسلط عثمانی تا پیمان اسلو
نوار غزه تا پیش از جنگ جهانی اول بخشی از امپراتوری عثمانی بود. بعد از جنگ جهانی اول و فروپاشی عثمانی، فرانسه و انگلیس قلمرو امپراتوری ترک ها را تحت طرح قیمومیت به چنگ آوردند. در تقسیم بندی پاریس و لندن، اراضی فلسطین و غزه به انگلیس رسیدند. غزه از دهه ۲۰ تا دهه ۴۰توسط قوای بریتانیا اداره می شد تا اینکه مهاجران یهودی وارد فلسطین شده و شروع به تصرف اراضی این کشور کردند. در اواخر دهه ۴۰ درگیری های خشنی بین اهالی غزه و صهیونیست ها شکل گرفت. این درگیری ها تا زمان جنگ نخست ائتلاف اعراب به رهبری مصر و رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۴۸ ادامه داشت. پس از این جنگ، غزه به تصرف مصر درآمد. این تصرف تا جنگ ۶ روزه در سال ۱۹۶۷ ادامه داشت. شکست سنگین اعراب در این جنگ به ضرر غزه تمام شد و این منطقه به تصرف صهیونیست ها درآمد.
غزه تا اوایل دهه ۹۰ در اشغال اسرائیل بود. صهیونیست ها در این سال‌ها شهرک های زیادی در غزه ساختند و این امر باعث تنش میان مسلمانان و یهودیان صهیونیست شد. منشاء قیام سنگ یا قیام مردمی فلسطین که با عنوان "انتفاضه اول" شناخته می شود غزه است. جرقهٔ اول انتفاضه در حادثه‌ای زده شد که در آن، چند کارگر فلسطینی توسط یک رانندهٔ کامیون اسرائیلی در نزدیکی دیوار «اریز» زیر گرفته شدند. این اتفاق باعث چند سال درگیری میان فلسطینیان و اسرائیلی ها شد و سرانجام در سال ۱۹۹۳ و پس از انعقاد پیمان اسلو به پایان رسید.
بر اساس پیمان اسلو که توسط رژیم صهیونیستی و سازمان آزادی بخش فلسطین به امضاء رسید، نوار غزه از اشغال اسرائیل بیرون آمده و توسط نیروهای یاسر عرفات و سازمان آزادی بخش یا جنبش خودگردان اداره می شد.
غزه در هزاره جدید، درگیری های فتح و حماس
اگرچه پیمان اسلو در سال ۱۹۹۳ به امضاء رسید اما اسرائیلی ها تا پایان انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۵ همچنان در غزه حضور داشته و در آن شهرک سازی می کردند. شهرک‌ها در سال ۲۰۰۵ به عنوان بخشی از خروج اسرائیل از نوار غزه تخلیه شدند و جنبش فتح یا تشکیلات خودگردان فلسطین کنترل کامل غزه را به دست گرفت.
عمر حکومت فتح بر غزه کوتاه بود. تنها یک سال بعد و در سال ۲۰۰۶ جنبش حماس که اپوزیسیون فتح به حساب می آمد، توانست در انتخابات پارلمانی فلسطین پیروز شده و اکثریت کرسی ها را به دست آورد. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان، اسماعیل هنیه، رهبر حماس را به عنوان نخست وزیر انتخاب کرد اما اختلافات این دو در مدت کوتاهی چنان زیاد شد که عباس، هنیه را از مقام خود عزل کرد. در غزه، میان حماس و فتح جنگ کوتاهی در گرفت. در پایان این جنگ، کرانه باختری به دست فتح یا تشکیلات خودگردان و نوار غزه نیز به دست حماس افتاد و اسماعیل هنیه و حزبش رسما قدرت را در غزه به دست گرفتند.
عصر مقاومت؛ درگیری های اسرائیل و حماس
از سال ۲۰۰۶ تا کنون، حماس قدرت اصلی نوار غزه به حساب آمده و اداره این منطقه به طور کامل در دست این گروه بوده است. از زمان تسلط حماس، غزه تحت محاصره زمینی، دریایی و هوایی اسرائیل و مصر بوده است. حماس یکی از گروه های مقاومت محور است و ارتباط خوبی با اسرائیل ندارد. از آن سو، اسرائیل از سال ۲۰۰۶ تاکنون شهرک های فراوانی در نزدیکی غزه ساخته و عملا این منطقه را محاصره کرده است. غزه جز با اسرائیل و مصر مرز مشترک ندارد و محاصره این منطقه از ورود یا خروج آزادانه افراد و کالاها به آن جلوگیری می کند. این اتفاقات سطح تنش را بین اسرائیل و غزه بالا برده و به درگیری های مختلف انجامیده است.
از سال ۲۰۰۶ تا کنون، جنگ های مختلفی بین حماس و اسرائیل به وقوع پیوسته است. مهم ترین درگیری در سال ۲۰۰۸ الی ۲۰۰۹ به وجود آمد. در این درگیری، اسرائیل به مراکز درمانی، پناهگاه ها و مناطق مسکونی غزه حمله کرد و آنقدر جنایت کرد که سرانجام توسط سازمان ملل محکوم شد.
جنگ مهم دیگر حماس و اسرائیل در سال ۲۰۱۴ به وقوع پیوست. در این جنگ، نیروی هوایی اسرائیل آغازگر حمله بود و نوار غزه را هدف حمله های خود قرار داد و فلسطینیان و گردان‌های عزالدین قسام، شاخهٔ نظامی حماس، مناطق تحت کنترل اسرائیل را موشک باران کردند.
جنگ بزرگ دیگر نیز به عملیات سیف القدس و طوفان الاقصی مربوط می شود که دومی همچنان ادامه دارد و مشخص نیست چه زمانی به پایان خواهد رسید.
دیدگاه تان را بنویسید