خطر بروز ناامنی فلسطین به ناامنی در جهان وجود دارد

بیان فردا | اسماعیل گرامی مقدم | برای رسیدن به احتمالات پیش رو در مناقشه غزه باید دید ریشه‌ها و اهداف هر کدام از طرف‌ها چه بوده و در آینده چه خواهد بود؟ مسلم است که غزه به دلیل حصر طولانی، ناگزیر به حمله و گشودن راهی تازه بوده است؛ ضمن اینکه بدون تردید حماس پیامدهای این حمله را از قبل بررسی کرده است. ازسوی دیگر غافلگیری طرف اسراییلی هم باعث شکل‌گیری جبهه تازه‌ای شده است. به نظرم طرف اسراییلی‌ها هرچند گارد حمله زمینی به غزه گرفته و کشتارهای ناجوانمردانه بسیاری هم انجام داده اما هنوز تصمیم نهایی درخصوص حمله زمینی به غزه و پذیرش تبعات احتمالی آن را پیش‌بینی نکرده است.

در یک چنین وضعی نمی‌توان احتمالات قوی را درخصوص آغاز حمله زمینی اسراییل علیه غزه درنظر گرفت. احتمال نخست آن است که رایزنی‌های پشت پرده هر دو طرف یعنی طرفداران اسراییل و فلسطین باعث کاهش تنش‌ها و رسیدن به آتش‌بس شود. البته دو طرف هم ابزارهای لازم برای توسعه جنگ را دارند و هم ابزارهای گفت‌وگو و تعامل را. حماس از طریق توانایی نظامی خود می‌تواند تنش را ادامه دهد و از طریق عربستان و مصر و... می‌تواند تفاهم کند، چون دو طرف از توانایی هم آگاهند تلاش‌ها در وهله نخست حول محور کاهش تنش‌هاست. نشانه‌های تحلیلی یک چنین احتمالی در ماجرای گردن نگرفتن ماجرای حمله به بیمارستان کودکان است.

در واقع اسراییلی‌ها می‌ترسند قبول کردن این جنایت روند آتش‌بس را دچار مشکل کند. بنابراین به نظر می‌رسد این رجزخوانی‌ها ادامه پیدا کند تا به اندازه‌ای که از اوج خشونت‌ها کاهش پیدا کند. اما در ادامه دوطرف بر سر یکسری مسائل از جمله افزایش روند امدادرسانی‌ها و ارسال کمک‌ها به غزه توافق می‌کنند. از سوی دیگر امتیاز دیگری که ممکن است به غزه داده شود این است که حماس در عرصه تصمیم‌سازی‌های منطقه باقی بماند. احتمال دوم و بسیار خطرناک توسعه جنگ است. یعنی اگر مذاکرات میان تیم‌های پشت صحنه باعث اقناع دو طرف نشود، توسعه تنش محتمل است.   

در این صورت جنگ توسعه یافته و در زمین به غزه تسری پیدا می‌کند. البته این سرایت بسیار محدود خواهد بود. این‌گونه نیست که اسراییل غزه را کاملا زیر و رو کند، بلکه ممکن است، برخی حملات زمینی محدود داشته باشد و پس از آن عقب‌نشینی کند، چراکه در صورت تداوم پیش روی اسراییل، واکنش حزب‌الله، حشدالشعبی، حوثی‌ها و مجاهدان سوری به عنوان پشتیبان غزه شکل می‌گیرد. نباید فراموش کرد که خطر بروز ناامنی فلسطین به ناامنی در جهان وجود دارد. یکی از دلایل عدم توسعه مناقشه همین خطر است. در صورت شکل‌گیری این وضعیت، مناقشه از قطب‌بندی منطقه‌ای به قطب‌بندی جهانی بدل می‌شود و نظریه هانتینگتون بیش از هر زمانی امکان تحقق پیدا می‌کند. امیدواریم چنین نشود و خردمندان در هر دو سوی این مناقشه اجازه ظهور آن را ندهند.