رکورد گرم‌ترین روزهای جهان شکست/ برنامه شهرها برای مواجهه با گرما چیست؟

بیان فردا | جامعه | جهان رکورد گرم‌ترین روزهای تاریخ خودش را دوبار در طول هفتۀ گذشته شکست و بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیای جنوب‌شرقی بالاترین دمای خود را ثبت کردند. دوشنبۀ هفتۀ گذشته میانگین دمای جهانی به 17.01 و روز بعد از آن یعنی سه‌شنبۀ همان هفتۀ دمای جهانی به‌طور میانگین به 17.18 درجه سانتی‌گراد رسید.

این در‌حالی‌است که ما هنوز به مرداد که سابقاً گرمترین ماه به‌حساب می‌آمد، نرسیده‌ایم. مقایسۀ دمای هفتۀ گذشته با گرمترین دمایی که جهان از سر گذرانده است، نشان می‌دهد که در مرداد سال 95، دمای جهانی به میانگین 16.92 رسیده بود. این یعنی در این حدود 7 سال دمای جهانی به‌طور متوسط در مقایسه با گرمترین روز امسال، 0.26 افزایش داشته است. پیش‌بینی می‌شود که این وضعیت که تازه در سومین هفتۀ تیرماه پیش آمده، تا پایان تابستان بدتر و گرمتر از چیزی که تا امروز تجربه کرده‌ایم، نیز بشود. اما حالا باید چه کار کنیم؟

افزایش دما و موج‌های شدید گرمایی در سراسر جهان به حدی رسیده که کشورهای آلمان و اتریش به افراد مسن، بیماران، زنان باردار و والدین دارای فرزندان خردسال هشدار دادند که مراقب سلامتی خود در این دوران باشند. از طرف دیگر جنوب ایالات متحده آمریکا در معرض گنبد گرمای طولانی مدت قرار گرفته و دمای هوا در بخش‌هایی از هند به 47 درجه و در مناطقی از شمال آفریقا به 50 درجۀ سانتی‌گراد رسیده است.

با این حساب ازآنجاکه دیگر نمی‌شود گرمای جهانی را نادیده گرفت، تعدادی از شهرها و دولت‌های محلی در حال برنامه‌ریزی و ایجاد مراکز تاب‌آوری در برابر گرما هستند. به گزارش سایت موسسه غیرانتفاعی «آتلانتیک کانسیل»، مرکز تاب‌آوری «بنیاد آدرین آرشت-راکفلر شورای آتلانتیک» که با شهرهای سراسر جهان همکاری می‌کند تا از افراد بیشتری در معرض آثار خطرناک گرمای شدید، محافظت کند، چهار شهر در دنیا در حال برنامه‌ریزی و آماده‌سازی جامعۀ خود برای مقابله و تاب‌آوری در برابر گرما هستند. بخشی از تجربۀ این شهرها را در این مسیر می‌خوانیم.

«افسران ارشد مقابله با گرمای جهانی» وظیفه تجمیع آرا و واکنش دولت‌های شهری در برابر گرمای شدید را به‌عهده دارند تا به‌این‌ترتیب بتوانند برای تاب‌آوری در شرایط تغییراقلیم برنامه‌ریزی کنند

نام‌گذاری موج‌های گرما و گفت‌وگوی اجتماعی

اسپانیا که این روزها یکی از گرمترین نقاط اروپا به‌حساب می‎آید و به گفتۀ کارشناسان هر یک درجه‌ای که جهان گرم شود، این گرما در این کشور تا 1.5 درجه گرمتر احساس می‌شود. اوضاع به حدی در اسپانیا خطیر است که دانشمندان در هفتۀ اخیر گفته‌اند این کشور هر آن خشک‌تر و داغ‌تر می‌شود و بیشتر در معرض آتش‌سوزی قرار می‌گیرد.

این حال و اوضاع برای اسپانیا در واقع جهنمی از موج‌های متنوع گرمایی ساخته که دولت محلی شهر سویل را به همکاری با «بنیاد آرشت-راکفلر» و دانشگاه «سویل» واداشته است تا چاره‌ای بجویند. آنها طی این همکاری تصمیم گرفته‌اند برای هر موج گرما نامی انتخاب کنند تا مردم بهتر متوجه آنچه در انتظارشان است، شوند. با همین فرمان تا امروز اسپانیا دو موج گرما به نام‌های زویی در جولای سال 2022 (معادل تیر سال 1401)، یاگو در ژوئن سال 2023 (معادل خرداد سال جاری) را تجربه کرده است.

دولت محلی شهر سویل که دومین سال نامگذاری امواج گرما را از سر می‌گذراند، آنها را از طریق یک سیستم نامگذاری و طبقه‌بندی به‌نام «پرومیتیو» که با نظارت مستمر بر پیش‎بینی‌های آب‌وهوایی کار می‌کند، در سه دسته کمترین میزان تأثیر با رتبۀ یک تا شدیدترین میزان تأثیر با رتبۀ 3 رده‌بندی کرده است. متولیان این پروژه می‌گویند که هدف از این نامگذاری‌ها در کنار محافظت بهتر از شهروندان، ایجاد نوعی گفت‌وگوی اجتماعی در مورد آثار مخرب گرمای شدید نیز است. آنها می‌گویند به آیندۀ این طرح امیدوارند و الگویی برای سایر شهرهای با تجربۀ مشابه باشند.

افسران مقابله با گرمای جهانی در میامی

میامی شهری در فلوریدای آمریکا که دمای هوایش معمولاً به 32 درجه می‌رسد، یکی از اولین شهرهایی است که «افسران ارشد مقابله با گرمای جهانی» یا CHO را برای تاب‌آوری در شرایط تغییراقلیم به کار گرفته است. این افراد که از طرف «بنیاد آرشت-راکفلر» حمایت می‌شوند، مسئولیت تجمیع آرا و واکنش دولت‌های شهری در برابر گرمای شدید هستند. جین گیلبرت یکی از این افسران با 30 سال سابقۀ کاری در زمینۀ تاب‌آوری در شرایط تغییراقلیم است.

او که از نزدیک در پروژه‌های شهرداری شهرستان میامی-دِید فلوریدا بوده، همۀ تلاشش را به‌کار گرفته تا «طرح اقدام گرمای شدید شهرستان میامی-دید» کلید بخورد. این طرح 19 اقدام کلیدی را برای محافظت از شهروندان در برابر گرمای شدید از جمله خنک‌کردن مدارس و گسترش دسترسی به سایه و آب را محور قرار داده است.

او همچنین در سمت خود وظیفه دارد که در فصول گرم کمپین‌هایی را برای افزایش آگاهی مردم در برابر خطرات گرمای شدید راه بیندازد. او همچنین کمیته‌های تاب‌آوری را مدیریت می‌کند که افراد را تشویق کنند تا با داستان‌سرایی آموزشی بچه‌ها را برای مقابله با عوامل استرس‌زای تغییرات آب‌وهوایی آماده کنند.

سایبان‌هایی برای نجات زنان از گرما

فری‌تاون، پایتخت کشور سیرالئون پر از بازارهای سر بازی در فضاهای غیررسمی است که کارگران ساعت‌های طولانی زیر آفتاب عرق می‌ریزند و در آنها کار می‌کنند. گرمتر شدن و افزایش دمای جهان، سلامت اجتماعی و بهداشتی این کارگران را که بیشترشان نیز زن هستند، تهدید می‌کند.

ازهمین‌رو یوجین کاربو از افسران ارشد مقابله با گرمای هوا در این کشور با همکاری بنیاد آرشت-راکفلر، سایبان‌هایی را برای این بازارها تهیه کرده که با نصب آنها زندگی بیش از دو هزار و 300 زن زیر و رو شده است. این سایبان‌ها با نام پروژۀ «سایه‌ بازار» هم خرید را در فصل‌های گرم امن‌تر و راحت‌تر کرده و هم شرایط کاری بهتری را برای زنان رقم زده‌ است. همچنین، بسیاری این مداخله را چنان به‌هنگام توصیف می‌کنند که از نظرشان این سایه‌گسترها هم جلوی فاسدشدن مواد غذایی و خسارات مالی ناشی از گرمای شدید را گرفته‌اند و هم به‌نفع کل جوامع وابسته به بازار شده‌اند.

شهرها بخش مهمی از راه‌حل هستند

موج گرمای شدید ممکن است با هشدار یا بدون آن وارد شهرها شوند و ما باید به هر حال آماده باشیم. کارشناسان می‌گویند که شهرها می‌توانند در چندین و چند مرحله از قبل برای مواجهه با امواج گرمای شدید آماده شوند. متولیان شهری می‌توانند ارزیابی‌های اولیۀ خطرات گرما را انجام دهند تا بفهمند کدام بخش‌های شهر در برابر گرمای شدید آسیب‌پذیرتر هستند.

همچنین، آنها می‌توانند برنامه‌هایی فوری برای مقابله با گرما داشته باشند و بازیگرانی را از قبل مسئول شناسایی این موج‌های شدید گرما کنند. همچنین به مدیران شهری توصیه می‌شود که کمپین‌های آموزشی را قبل از فصل گرما برای افزایش آگاهی عمومی در مورد خطرات گرمای شدید راه بیندازند. همچنین بهتر است دولت‌های محلی در هر موقعیتی که قرار دارند، این ایده‌ها را بپذیرند چون به‌هرحال جهان به‌سوی گرمایش در حال حرکت است و آنها باید برنامه‌ای برای ادارۀ شهرها داشته باشند و با آنها اداره کنند.

همچنین میلیاردها نفر در حال حاضر با اثرات گرمای شدید زندگی می‌کنند و با ادامۀ شهرنشینی جهان، حتی تعداد بیشتری آسیب‌پذیرتر می‌شوند. بنیاد «آرشت-راکفلر» توصیه می‌کند که از راه‌حل‌ها، دانش و منابع مورد نیاز برای محافظت از مردم در برابر گرما استفاده و هر چه سریع‌تر اقدام کنیم.