مردان «هنجارشکن» در قطارهای مترو جریمه می‌شوند

بیان فردا | یکی از مشکلاتی که این روز‌ها در مترو دیده می‌شود و همزمان با محدودیت‌های کرونا و روزهای پایانی سال تشدید شده، ورود آقایان به واگن‌های مخصوص بانوان است. این اتفاق که در گذشته نادر به شمار می‌آمد اکنون شکل آزار‌دهنده‌ای پیدا کرده است حال آنکه اختصاص واگن‌های جداگانه به بانوان در مترو‌ و شبکه حمل و نقل عمومی دیگر کشور‌های جهان هم به فراوانی دیده می‌شود. در این‌باره با مهدی شایسته‌اصل، مدیرعامل متروی تهران گفت و گو کردیم.

برای رفع مشکل ورود آقایان به واگن بانوان چه کار باید کرد و شما چه برنامه‌ای دارید؟

موضوع واگن اختصاصی ویژه بانوان مختص به کشور ما نیست و طبق بررسی‌های انجام‌شده دست‌کم هشت کشور دیگر هم در بخش حمل‌ونقل عمومی محدوده‌هایی را صرفا به بانوان اختصاص داده‌اند. برخی کشورها مثل انگلستان هم غیررسمی و غیرعلنی چنین طرح‌هایی را اجرا می‌کنند.

در کشور ما موضوع حضور آقایان در واگن‌های ویژه بانوان پدیده فرهنگی و اجتماعی است که نیاز به بررسی دارد. در برخی موارد دیده شده که آقایان با وجود خالی‌بودن دیگر واگن‌های عمومی مترو، بازهم به واگن ویژه بانوان می‌روند. هرچند برخی از آقایان هم هستند که برخلاف میل باطنی، بعضا به‌دلیل پرحجم و شلوغ‌بودن واگن‌های عمومی به نوعی مجبور به انجام این کار می‌شوند، اما خلاف این موضوع را نیز شاهد هستیم.

در نتیجه بخشی از این ماجرا به ناهنجاری‌های رفتاری برخی از افراد برمی‌گردد و برخی از مسافران به عمد می‌خواهند که این هنجارهای اجتماعی را نادیده بگیرند و از آن پیروی نکنند. بدیهی است که در این شرایط و در مقابل چنین افرادی جابه‌جایی و انتقال واگن ویژه بانوان به بخش دیگری از قطار هم تأثیرگذار نخواهد بود. برخی ایستگاه‌ها به شکلی طراحی شده‌اند که وقتی مسافران وارد سکو می‌شوند، در قسمت ابتدایی یا انتهایی آن قرار می‌گیرند که این موضوع یکی از علل آسیب‌زاست و افراد برای اینکه از قطار جا نمانند، به‌محض ورود سوار نخستین واگن می‌شوند و از آنجا که نخستین و آخرین واگن قطار ویژه بانوان است، از این نظر دچار مشکل می‌شویم. در مقابل، ایستگاه‌های دیگری هم داریم که سالن ورودی آنها در وسط سکو قرار دارد.

در چنین شرایطی اگر واگن ویژه بانوان در بخش میانی باشد، باز هم این مشکل وجود خواهد داشت. در نتیجه جابه‌جایی واگن ویژه بانوان راه‌حل این مشکل نبوده و این موضوع برای ما در اولویت قرار ندارد. در این رابطه لازم است بیشتر روی ابعاد فرهنگی ماجرا توجه شده و کارهای لازم صورت بگیرد. به لحاظ ایجابی هم باید کاری کنیم تا توجه افراد بیشتر به این موضوع جلب شود. برای مثال، با استفاده از استیکرها و علائم هشدار‌دهنده به‌صورت واضح‌تر نشان دهیم که اینجا واگن ویژه بانوان است و آقایان اجازه ورود ندارند.

آیا بحث جریمه و برخورد جدی‌تر هم در میان است؟

درحال بررسی و کارکردن روی طرح‌های مختلفی هستیم. در دیگر کشورها افرادی که از قوانین شهری و اجتماعی تخطی کنند، جریمه می‌شوند. برای نمونه درباره ورود آقایان به واگن‌های ویژه بانوان در بسیاری از کشورها جرایم مالی حدود 20دلار درنظر گرفته شده است.

البته ما در این شرایط اقتصادی نمی‌خواهیم مطابق این کشور‌ها جرایم سنگین مالی تعیین کنیم. در عین حال، با مراکز قانونگذار که می‌توانند در این زمینه به ما کمک کنند، وارد مذاکره و رایزنی شده‌ایم تا جریمه‌هایی متناسب برای افرادی که به هیچ عنوان حاضر نیستند از قانون تمکین کنند، درنظر گرفته شود. یکی از جریمه‌ها‌ ‌می‌تواند این باشد که پس از چند مرتبه ورود به واگن‌های ویژه بانوان یا دیگر هنجارشکنی‌های اجتماعی، از ورود فرد متخلف به ایستگاه‌های مترو جلوگیری شود.

برای اعمال و اجرای چنین جریمه‌هایی چه ضمانت اجرایی وجود دارد؟

وقتی یک موضوع تبدیل به قانون شود و قانونگذار اجازه بدهد شخصی که قوانین وضع‌شده را نادیده گرفته یا هنجارشکنی می‌کند، تنبیه و جریمه‌ای متناسب اعمال شود، همین خودش یک ضمانت اجرایی است. به‌طور نمونه در ماجرای شیوع کرونا و سویه اومیکرون براساس مصوبه ستاد ملی کرونا، جلوی ورود افرادی که ماسک نمی‌زنند و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند، به ایستگاه‌های مترو و سکوها گرفته می‌شود.

اکنون این مسئله مطرح است که رفتارهایی از قبیل ورود آقایان به واگن مخصوص بانوان با توجه به اینکه یک‌مطالبه عمومی و ناهنجاری اجتماعی است، جرم و تخلف شناخته شود. مرحله بعد وضع‌شدن یکسری قانون برای برخورد با این افراد است. مرحله سوم، فراهم‌شدن زیرساخت‌های لازم برای اعمال قوانین وضع‌شده خواهد بود. برای مثال، در دیگر کشورها افراد دارای کارت شهروندی یا دیگر ابزار شناسایی هستند و یک کد کاربری واحد دارند و قابل شناسایی هستند و امکان اعمال جریمه شخص وجود دارد.

در چنین شرایطی وقتی یک شهروند مثلا با وجود قرمز‌بودن چراغ عابر پیاده از عرض خیابان و خط عابر رد می‌شود یا دیگر قوانین اجتماعی را نادیده می‌گیرد، با جریمه‌های مختلفی روبه‌رو می‌شود. ما هنوز آنچنان که باید، به این ابزارهای هوشمندسازی مجهز نشده‌ایم، اما در حوزه مترو امکان شناسایی افراد وجود دارد و می‌توانیم جلوی ورود افراد متخلف و هنجارشکن را بگیریم. می‌توانیم از طریق دوربین‌های مترو و نیروی انسانی مستقر در ایستگاه‌ها این افراد را شناسایی کنیم.

افزایش تعداد واگن‌ها چقدر در کاهش این آسیب اجتماعی مؤثر است؟

خب، یک بخش جدی از این قضیه در ساعت‌های پیک و به واسطه تراکم مسافر اتفاق می‌افتد و کمبود قطار و واگن و سرفاصله قطارها حتما در ورود برخی از آقایان به واگن‌های ویژه بانوان مؤثر است. درباره مشکلات فرهنگی صحبت کردیم، اما این موضوع فقط دلیل فرهنگی ندارد.

اگر بتوانیم ناوگان مورد نیاز را تامین کنیم و سرفاصله قطارها را کاهش دهیم بخشی از این مشکل نیز برطرف می‌شود. بحث سرفاصله فقط به تعداد قطارها و واگن‌ها ارتباط پیدا نمی‌‌کند و باید پایانه‌های مترو نیز تکمیل شود و تکمیل پایانه‌ها درکاهش سرفاصله قطارها تأثیر زیادی دارد.

انتهای پیام

منبع: روزنامه همشهری