کاهش فضای عمومی و خشم پنهان پیامد حصارکشی در شهر

بیان فردا | شورای شهر تهران همچنان از طرح تفکیک جنسیتی در پارک‌های پایتخت دفاع می‌کند و این در حالی است که دو عضو پیشین شورای شهر در نشستی مجازی به نقد این سیاست پرداختند.سوده نجفی از اعضای دوره ششم شورای شهر تهران گفته است‌: بوستان‌های مادر و کودک در تمامی دنیا وجود دارد و این اقدام شهرداری که بسیار قابل تقدیر است نه تنها نشان از تبعیض بین زن و مرد ندارد؛ بلکه توجه به نیاز و جایگاه مادر و کودک است.

این در حالی است که «الهام فخاری» و «زهرا نژادبهرام» دو زن عضو شورای شهر تهران در دوره پنجم این اقدام شهرداری پایتخت را نقد می‌کنند و آن را برخلاف مصالح خانواده و گفت‌وگوی میان شهروندان می‌دانند.کمیته زنان و صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران که میزبان گفت‌وگوی مجازی نژادبهرام و فخاری بود در اینستاگرام تصمیم شهرداری مبنی بر تفکیک جنسیتی در پارک‌ها را به بحث گذاشت.

زهرا نژادبهرام که پیشتر عضو کمیسیون معماری و شهرسازی دوره پنجم شورای شهر بود با اشاره به تعداد محله‌های پایتخت در این نشست گفت:تفکیک جنسیتی در پارک‌ها از دو زاویه بحث جدی و نگران‌کننده‌ای است.اول اینکه تفکیک جنسیتی بدون مبنای قانونی و بدون مصوبه شورای شهر که محل قانونگذاری برای مسائل شهری است، است.حدود ۳۵۲ محله در تهران داریم که قرار است در حدود ۲۰۰ بوستان محلی جداسازی و حصارکشی شود، به این معنا که مادران و کودکان بتوانند از این فضا استفاده کنند.

نژادبهرام که تجربه حاصل از بافت‌گردی‌های خود در دوره پنجم از محله‌های مختلف تهران را در قالب کتابی تحت عنوان «بافت‌گردی»منتشر کرده است در بخش دیگری از انتقاد خود به تصمیم تفکیک جنسیتی در پارک‌ها و محله‌ها افزود: در حال حاضر، ۵ پارک بزرگِ متعلق به بانوان در سطح شهر داریم؛ همچنین در هر محله شهربانوهایی وجود دارد که زنان می‌توانند از این فضاهای اختصاصی استفاده کنند با این شرایط به نظر می‌رسد به کار بردن واژه زنان و کودکان، بیشتر از اینکه دغدغه برای آن باشد، شکاف‌های اجتماعی و خانوادگی را بیشتر می‌کند.در فضایی که هر محله شاید یک یا دو بوستان ۵۰۰ تا هزار متری دارد، حصارکشی در این منابع محدود یعنی کاهش فضای عمومی برای شهروندان و شکل‌گیری نوعی خشم پنهان که در دراز مدت صلح اجتماعی را به خطر می‌اندازد.

این تحصیلکرده علوم‌سیاسی همچنین افزود:وظیفه مدیریت شهری این است که برای کاهش خشونت‌های نهفته شهری در راستای ماموریت خود بتواند منابع را به طور عادلانه تقسیم کند؛ تا نقش خود را در صلح اجتماعی که از دهه ۹۰ میلادی در عرصه تعاملات اجتماعی وارد شد و بستری برای توسعه شهری است، ایفا کند.

این فعال سیاسی کشور در بررسی بخش دوم نقد خود به تفکیک جنسیتی در فضاهای شهری افزود:پرسشی باید پاسخ داده شود و آن اینکه آیا زنان از این فضاها به نحو مطلوب استفاده می‌کنند و این فضاها را بستر تعامل خود می‌دانند؟ آیا این طرح پیوست مطالعاتی و پژوهش میدانی دارد یا اینکه سلیقه‌ای اعمال می‌شود؟

عضو پیشین شورای شهر تهران تأکید کرد:ما باید تلاش کنیم میزان گفت‌وگو، تعامل و استحکام خانوادگی را تقویت کنیم نه اینکه در عمق محلات برویم و انحصار را برای یک گروه و جنسیت خاص ایجاد کنیم.

نژادبهرام با طرح این پرسش از مسئولان شهری که به اسم امنیت و حمایت از زنان چه می‌کنید؟ افزود:اگر دغدغه شما امنیت و حمایت از زنان است که«سند امنیت زنان در شهر»در دوره پنجم شورا توسط دکتر حناچی رونمایی شد.سندی که پس از مطالعات علمی و بررسی‌های فراوان، از اجماع نسبی زنان فعال در عرصه‌های دولتی و غیردولتی را داشت و ابعاد مختلف امنیت برای زنان را در برمی‌گرفت و در خاورمیانه نخستین الگو بود.این چنین است که می‌توان الگوی کلان‌شهرهای جهان اسلام شد نه با حصارکشی!

او همچنین تأکید کرد:ما باید علایق و منافع همه زنان را در نظر بگیریم.برای زنانی که علاقمند به استفاده از فضاهای اختصاصی هستند که منابع و امکانات موجود است، پس چرا باید چهره و منظر محلات را دچار آشفتگی و تفکیک کنیم؟

دیگر شرکت کننده در برنامه کمیته زنان و صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران الهام فخاری عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر پنجم بود.او با اشاره به اینکه این طرح سلیقه‌ای و با استفاده از اختیارات مدیریتی ابهامات فراوانی دارد دیدگاه خود را توضیح داد: رویه قانونی این تصمیم زیر سؤال است.در ارتباط با این طرح نه اعضای شورا پرسشی کرده‌اند و نه کسی پاسخگو است.بوستان‌ها از جمله فضاهای عمومی و مشاعات عام شهری هستند که وقتی در آن مانع ایجاد می‌کنیم،‌ عموم از حق اساسی شهروندی خود محروم می‌شوند.

این تحصیلکرده روانشناسی در بخش دیگری از انتقادات خود به طرح تفکیک جنسیتی در پارک‌های تهران گفت: باید میان دیوارکشی در بوستان‌ها و بوستان‌های اختصاصی بانوان تفکیک قائل شویم.بوستان‌های اختصاصی اولین بار در ۱۹۱۳ میلادی در ایالت مونتانا امریکا، با رویکرد تبعیض مثبت برای زنان به وجود آمد.در ادوار مختلف مدیریت شهری با الگوبرداری از این نمونه‌ها و بو‌می‌سازی آن بر اساس فرهنگ اسلامی-ایرانی تصمیم گرفته شد، فضاهای اختصاصی برای زنان به سایر فضاهای شهری افزوده شود که زیرساخت خوبی هم به آن اختصاص داده شد.اما این مسأله بسیار متفاوت است با اینکه فضاهای کوچک و محدودی که متعلق به عموم است را حصارکشی کنیم.

عضو پیشین شورای پنجم همچنین افزود: متاسفانه در همه ادوار مدیریت شهری، برای ارزیابی و ارزشیابی طرح‌ها و تصمیم‌ها، تحقیقات مستقل و علمی وجود نداشته و ندارد.این امر در مورد مراکز اختصاصی بانوان هم صادق است.ما باید ابتدا کارایی مراکز بانوان را شناسایی و سپس آسیب‌شناسی کنیم تا بتوانیم آنها را بهینه کنیم.نه اینکه بدون تحقیق و آسیب‌شناسی مراکزی که وجود دارد به طور سلیقه‌ای، عملی را انجام دهیم که قطعا در دراز مدت به ضرر همگان خواهد بود.

فخاری با اشاره به اینکه تهرانی که ادعای الگوی کلان‌شهر جهان اسلام را دارد بهتر این است که به صدر اسلام و سیره پیامبر رجوع کند.آیا در آن زمان فضاها تفکیک جنسیتی داشته؟ افزود:اسلام دین برابری و برادری است نه دین غیریت‌سازی.طرح تفکیک جنسیتی نه تنها تامین کننده منافع زنان شهر نیست بلکه با تمامی مصادیق شهر دوستدار کودک که تهران ملزم به رعایت آن است، ناسازگار است.

انتهای پیام