حصارکشی و تفکیک جنسیتی درپارک‌ها ربطی به فضای مادر و کودک ندارد

بیان فردا | مسئولان شهرداری تهران می‌گویند، شهروندان از حضور خانواده‌هایشان در فضای پارک‌ها احساس امنیت نمی‌کنند. می‌گویند شهروندان بارها به صورت حضوری یا با ثبت شکایت در سامانه‌های شهرداری اعلام کردند که فضای پارک‌ها مطلوب نیست و همه اقشار خواستار تغییر مثبت در پارک‌ها هستند.

این موضوع سبب شده تا شهرداری‌ با محصور کردن پارک‌ها، فضاهای مادر- کودک ایجاد کند. این موضوع در روزهای اخیر واکنش شهروندان را در پی داشت، جامعه‌شناسان و پژوهشگران اجتماعی از تفکیک فضاها به نفع زنان یا مردان ابراز نگرانی کردند. آن‌ها معتقدند که این فضاها امنیت موقتی برای زنان ایجاد می‌کند. با این وجود مطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران گفته است که تفکیک جنسیتی در پارک‌ها مطرح نیست و قرار است در هر ناحیه فقط یک پارک برای حضور مادران و کودکان مناسب‌سازی شود: «اتاق‌های مادر و کودک و اصلاح معابر برای عبور و مرور کودکان در این پارک‌ها ایمن شد و علاوه بر این با نیروی انتظامی برای ایجاد امنیت بیشتر در این پارک‌ها مذاکراتی صورت گرفته است.»

او می‌گوید حدود ۳۰ پارک تاکنون مناسب‌سازی شدند و فضاهای مادر کودک به معنای توسعه فضای اختصاصی، کاملا پوشیده و مجزا برای بانوان یا تفکیک جنسیتی در پارک‌ها نیست.

مرجان مرتضوی، کارشناس ارشد مطالعات زنان و مبدع اتاق‌های مادر کودک در ایران است، او از سال ۷۸ تحقیقات بر روی فضاهای مادر و کودک را آغاز کرد، سال ۸۷ اولین اتاق مادر و کودک مطابق با ایده‌ او در پایانه جنوب ساخت شد و سال ۹۳ نیز اولین اتاق مادر کودک در متروی تهران با نظارت او ایجاد شد. او می‌گوید در شهرهای بزرگ دنیا هم اتاق‌های مادر و کودک در پارک‌ها ایجاد شده است اما شمایل آن با آنچه که امروز در فضاهای عمومی ایجاد شده است، تفاوت دارد. او می‌گوید شهرداری مطابق با استانداردها عمل نکرده است.

طرح جدید شهرداری تاکنون در حدود ۳۰ پارک ایجاد شده است و فضاهایی موسوم به مادر و کودک ایجاد شده است. این طرح که به تازگی اجرایی شده است تا چه اندازه با استانداردهای جهانی مطابقت دارد؟

اتاق مادر و کودک اسناد بالادستی دارد و در همه نقاط باید یکسان و براساس استاندارد ملی اجرایی شود. این مدل‌هایی که اکنون در ایران اجرا شده است، در حد حرف است. اکنون وضعیت این اتاق‌ها در مترو و میادین را ببینید، نابه‌سامان است و امکاناتی برای مادر پیش‌بینی نکرده‌اند. صرفا اتاق یا فضای سربسته‌ای برای مادران ایجاد شده است. این موضوع برای سایر فضاهای عمومی هم یکسان است.

براساس استاندارد جهانی، این فضاها چه امکاناتی باید داشته باشند؟

فلسفه اتاق‌های مادر و کودک در دنیا این است که مادر در فضای اختصاصی و آرامش به راحتی بتواند به بچه‌ش شیر دهد. این اتاق‌ها مطابق با استانداردهای جهانی باید تخت تعویض مطابق با متوسط قد یک خانم و تشک‌های مخصوص داشته باشند. باید در آن‌ها مبل مخصوص مادر وجود داشته باشد تا مادر بتواند در آن فضا برای شیردهی احساس راحتی کند. سیستم شست‌وشو باید مطابق با قد مادر باشد و سیستم شیر آب باید به نحوی باشد تا آب به لباس مادر پرش نخورد. کف زمین سرامیک عاج‌دار باشد تا مادر وقتی بچه بغلش است، زمین نخورد. همچنین این فضاها باید امکانات بازی برای همراهان مادر نیز داشته باشد.

گروه‌های هدف این اتاق‌ها کدامند؟

مادری بچه شیر‌خواره و بچه همراهی دارد. درواقع باید فضایی برای بچه همراه مادر ایجاد شود. فضایی بازی که مادر وقتی بچه شیر می‌دهد، فرزند دیگر بتواند بازی کند.

آیا مصوبه یا دستورالعمل داخلی و سند بومی برای اتاق‌های مادر و کودک وجود دارد؟

سازمان استاندارد سال ۹۸ الزامات اتاق مادر و کودک را تدوین کرد و اداره کل آموزش‌های شهروندی شهرداری نیز آن را به تمام مناطق شهرداری ارسال کرد. بعد از آن با شورای شهر نیز مکاتباتی شد و یکی از مصوبات شورا نیز این بود که هر ساختمانی در فرآیند ساخت اتاق مادر و کودک داشته باشد. پیش از همه اینها دستورالعمل داخلی در سازمان پایانه‌ها نوشته شده بود که با استناد به آن دستورالعمل، سازمان شهرداری دستورالعملی تدوین و به تمام شهرداری‌ها ابلاغ شد. سال ۱۴۰۰ نیز سند پشتیبان شهر دوستدار کودک که ابلاغ شد، یکی از مهم‌ترین الزامات آن موضوع اتاق‌های مادر و کودک بود.

سال ۹۳ اولین اتاق مادر و کودک در مترو ایجاد شد، در این ۸ سال، این فضاها چه قدر با استانداردهای داخلی و بومی مطابق بود؟

بعد از سال ۹۳ و ۹۴ که اولین اتاق‌های مادر و کودک ایجاد شد، تاکنون اتاق‌های مادر و کودک در مترو به استانداردها نزدیک شدند. در دوران کرونا این اتاق‌ها بسته شد و این باعث شد تا رفته رفته امکانات این اتاق‌ها به روزرسانی نشود و مستعمل شود. وسایل این اتاق‌ها نیز کمتر شدند، نظارت روی آن‌ها کافی نبود و مادران نیز رغبتی به استفاده از آن نداشتند. وضعیت اتاق‌ها در میادین هم مطلوب و براساس استاندارد نیست.

امکانات این اتاق‌ها در مترو مطابق با استاندارد بود؟

تخت تعویض داشتند و مبلمان، ماکروفر و دستگاه‌های آبسردکن البته من هیچگاه همه را تایید نکردم، می‌خواستند حداقلی باشد.

گفته شده که این پارک‌ها قرار نیست کاملا پوشیده و مجزا برای بانوان باشند، درحالیکه به نظر می‌رسد این فضا باید سربسته باشد.

مطالعات علمی این را می‌گوید که مادر در فضای بسته می‌تواند به کودک شیر بدهد، فضایی که هیچ زن و مرد دیگری هم نباشد.

این حرف ممکن است بر تفکیک جنسیتی در پارک‌ها صحه بگذارد که پارک‌ها باید حصارکشی شوند.

اینکه پارک را حصارکشی کنند یا تفکیک جنسیتی کنند، معنای ایجاد فضای مادر و کودک نمی‌دهد. این فضاها باید امکاناتی داشته باشند. صرف اینکه به صورت جهادی و هیاتی یک شبه طرح بدون استاندارد ایجاد شود، معنی اتاق مادر و کودک نمی‌دهد.

انتهای پیام