آیا هوش مصنوعی همان ابزاری است که برای مبارزه با سرطان منتظرش بودیم؟

بیان فردا | ساشا راث که به سرطان روده بزرگ و غدد لنفاوی مبتلا بود وقتی انکولوژیست‌اش دو روز قبل از شروع یک دوره پرتودرمانی بی‌رحمانه پنج هفته‌ای با او تماس گرفت و خواست او را ببیند، متوجه شد که احتمالاً قرار نیست خبر خوبی بشنود.

راث اولین بیماری بود که برای آزمایش یک داروی ایمونوتراپی جدید- که برای افزایش واکنش ایمنی طبیعی بدن بر روی سلول‌های تومور در مراحل اولیه بیماری طراحی شده بود- در یک آزمایش بالینی ثبت نام کرد.

نتایج معجزه‌آسا بود و صد درصد بیماران به بهبودی کامل رسیدند. یا به عبارت بهتر به گفته لوئیس دیاز رئیس بخش انکولوژی تومور جامد در دپارتمان پزشکی مموریال‌اسلون کترینگ؛ این اولین بار در تاریخ پزشکی بود که در یک کارآزمایی بالینی سرطان تمام بیماران بهبود یافتند. در واقع این آزمایش نشان داد که درمان‌های جدید اگر زود ارائه شوند، نه تنها ممکن است نیاز به انجام درمان‌های سنتی از قبیل شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و جراحی را- که به دلیل عوارض جانبی وحشتناک‌شان بدنام هستند- از بین ببرد، بلکه حتی این احتمال هم وجود دارد که این درمان‌های جدید بیماری را به طور کامل برطرف کنند.

انکولوژیست راث خوشحال بود: «ما تمام اسکن‌ها، نمونه‌برداری‌ها و همه چیز را بررسی کرده‌ایم و باید به شما بگویم که نمی‌توانیم شما را پرتودرمانی کنیم. چون هیچ نشانی از سرطان در بدن شما وجود ندارد.

این آزمایش که نتایج آن در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شده، زمینه تحقیقات سرطان را تقویت کرده و نوید یک رویکرد جدید قدرتمند در زمینه درمان سرطان را می‌دهد- که ممکن است به رهایی بسیاری از مردم از رنج و اضطراب ناشی از بیماری خطرناکی که تنها در آمریکا همه‌ساله ۶۱۰۰۰۰ نفر را می‌کشد کمک کند.

البته تا این‌جای کار همه‌چیز فقط وعده و وعید بوده است. در واقع به رغم موفقیت‌آمیز بودن آزمایش راث و موارد پس از آن، ایمونوتراپی تنها برای حدود یک‌پنجم بیمارانی که آن را دریافت می‌کنند، جواب داده است. مهم‌تر از همه این که پزشکان معیار خاصی در دست ندارند که مشخص کند که آیا ایمونوتراپی برای کدام بیماران مؤثر خواهد بود و برای کدام بیماران نتیجه‌ای نخواهد داشت.

در ماه‌های اخیر، خوش‌بینی خاصی در میان محققان سرطان به وجود آمده- که نشانی از آن احساس آشنای ناامیدی در این حیطه ندارد. احساسی که بارها و بارها به دلیل تغییر شکل‌دهندگی و جهش‌پذیری سرطان در میان انکولوژیست‌ها به وجود آمده- و البته مواردی مانند آزمایش سال گذشته یک نگاه اجمالی وسوسه‌انگیز از آینده‌ای است که می‌تواند پیش بیاید. یا به عبارت بهتر؛ یادآوری دقیقی از این‌که پزشکی برای تحقق این آینده نیاز به چه مقدار تلاش دارد.

بسیاری از انکولوژیست‌ها بر این باورند که دلایل زیادی برای خوش‌بینی در این زمینه وجود دارد. فن‌آوری جدید تصویربرداری با ارائه داده‌های دقیق در مورد تومورها؛ و هوش مصنوعی پیشرفته نیز با توانایی تفسیر داده‌های تصویری می‌توانند ساختار ژنتیکی تومورها را به سرعت و با هزینه کم شناسایی کرده و برای دانشمندان بینش‌هایی ایجاد کنند که تا همین چند سال پیش غیرقابل تصور بود.

نتایج این روند را ممکن است به زودی در بهبود بیماری و افزایش امید به زندگی بیماران مشاهده کنیم. اولین داروی ضد سرطان طراحی‌شده توسط هوش مصنوعی در حال حاضر در مرحله آزمایشات بالینی قرار دارد و شرکت‌های داروسازی از هوش مصنوعی برای توسعه داروهای دیگر نیز استفاده می‌کنند. در این زمینه هم‌چنین می‌توان گفت که سرمایه‌گذاری در زمینه کشف داروی سرطان مبتنی بر هوش مصنوعی بین سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ سه برابر شده و به ۲۴.۶ میلیارد دلار رسیده است. از این منظر موفقیت چشمگیر آزمایش‌های سرطان روده بزرگ- مانند موردی که راث را درمان کرد- را می‌توان پیش‌نمایشی از آن‌چه قرار است در آینده روی دهد، قلمداد کرد.