برای آنکه حالمان خوب شود، باید اهلیت ما اصلاح شود
سیدمحمد بهشتی معتقد است که «امروز ما نه فرهنگ می‌شناسیم و نه ایران را» و می‌گوید این عدم شناخت از سرزمین خود، باعث شده است که در فرهنگ دچار اوتیزم شویم.
بیان فردا | سید محمد بهشتی، در پانزدهمین شب از سلسله برنامه شب‌های فرهنگ که به موضوع نقد و بررسی میراث فرهنگی اختصاص یافته بود با اشاره به اینکه برخی معتقدند میراث فرهنگی موضوعی سهل و ممتنع است، گفت: آن‌هایی که نسبت به میراث فرهنگی شناخت ندارند، آن را سهل دانسته و محدود به مراکز تاریخی می‌دانند؛ اما آن‌هایی که نسبت به این حوزه شناخت دارند می‌دانند که باید با خشوع و تواضع با مقوله میراث فرهنگی برخورد کرد. اگر میراث فرهنگی را بشناسیم خواهیم فهمید که انواع میراث فرهنگی در جلوه‌های مختلف با یکدیگر یک وجه اشتراک دارند و آن جلوه‌ای از فرهنگ است. فرهنگ وجه اشتراک آثار تاریخی و میراث فرهنگی است و آثار فرهنگی تصویر کیستی جامعه را نمایان می‌کنند.
حتی گیاهان هم بخشی از میراث فرهنگی ما هستند
بهشتی با اشاره به قدمت و پشتوانه فرهنگی ایران در حوزه میراث فرهنگی اضافه کرد: حتی همین اسم دره‌ها و کوه‌ها و گیاهان بخشی از میراث فرهنگی ماست که نسبت به آن بی‌تفاوت هستیم و آن را نمی‌شناسیم. اگر روستایی خالی از سکنه می‌شود ما فقط بابت عدم تولید گندم آن متضرر نمی‌شویم بلکه بابت از بین رفتن میراث فرهنگی در آن روستا متضرر می‌شویم و این خسران زیان‌بارتر از باقی آسیب‌هاست.
وی ادامه داد: یک روز ما ۷۰ هزار گویش داشتیم ولی امروز شاید ۲۰ هزار گویش هم باقی نمانده است. ما اهمیت این کوچ اجباری به شهرها را درک نمی‌کنیم. آنچه مهم است این دلالت‌های فرهنگی است که از دست می‌دهیم.
در 70 ساله گذشته بیش از 1000 سال قبل‌ترش میراث فرهنگی نابود شد
اولین رئیس سازمان میراث فرهنگی با اشاره به سیر فاصله گرفتن جامعه ایرانی از میراث فرهنگی گفت: در ۷۰ سال گذشته میزان نابودی آثار فرهنگی در ابعاد مادی و معنوی، از یکهزاره پیش از آن است. ما در یکهزاره قدیم مغول‌ها را تجربه کردیم ولی با این وجود نسبت نابودی میراث فرهنگی در مقایسه با همین ۷۰ سال اخیر قابل قیاس نیست. در این ۷۰ سال وضعیت ما در حوزه آثار منقول و غیرمنقول و ابعاد مختلف میراث نامحسوس و... واویلاست.
نه فرهنگ را می‌شناسیم، نه ایران را
بهشتی با اشاره به اینکه امروزه ما نسبت به فرهنگ خود دچار اوتیزم شدیم، گفت: امروز ما فرهنگ را نمی‌شناسیم و ایران را نمی‌شناسیم. این عدم شناخت از سرزمین خود باعث شده تا ما در فرهنگ دچار اوتیزم شویم. ما در هفتاد سال اخیر سازمان زمین‌شناسی، هواشناسی و انواع علوم را داریم اما به دلیل عدم شناخت میراث فرهنگی در حوزه زلزله و سیل و... آسیب‌پذیر شدیم.
وی در توضیح بیگانگی جامعه ایرانی با میراث فرهنگی گفت: از دوره شاه طهماسب تا دوره رضاشاه تهران با وجود محصور بودن در میان سه گسل بزرگ، هیچگاه در زلزله‌ها آسیب جدی نمی‌دید چون تهران محصور بود و با این گسل‌های نیاوران و کهریزک فاصله داشت. شاید روستاهای اطراف تهران آسیب می‌دیدیدند ولی شهر تهران درامان بود. در ۷۰ سال اخیر انواع سازمان‌ها مثل زمین‌شناسی و... را تأسیس کردیم ولی به شناخت از خود نرسیدیم و صرفاً به این مقوله‌ها به چشم پارامترهای متغیر نگاه می‌کنیم.
بهشتی با اشاره به اینکه امروزه دانسته‌هایمان بی‌فایده است، گفت: زمین‌شناسی، هواشناسی و مرکز آمار داریم ولی مثل گذشته از آن دانسته استفاده نمی‌کنیم و امروز منتظر زلزله هستیم.
عضو فرهنگستان هنر با اشاره به اینکه میراث فرهنگی امور ثابت در دوران هیاهوهاست، گفت: در دوره‌ای که گرفتار هیاهوی متغیرها هستیم و انواع متغیرها مانند هوش مصنوعی و متاورس قدرت خود را به رخ می‌کشند، میراث فرهنگی مثل ریشه درختی است که اگر نباشد این درخت دیگر زنده نیست و امکان حیات و رشد ندارد. این ریشه‌ها را باید بشناسیم نه اینکه صرفاً اطلاع داشته باشیم بلکه باید باخبر شویم و اهلیت ما نسبت به سرزمین‌مان اصلاح شود.
بهشتی در جمع‌بندی سخنان خود مسأله اهلیت را مهمترین مقوله در حوزه میراث فرهنگی یاد کرد و گفت: برای آنکه حال مردم خوب شود و بتوانیم مثل تاریخ زاینده باشیم و نقش تعیین‌کننده در جهان داشته باشیم باید دوباره اهلیت ما نسبت به فرهنگ و سرزمین‌مان اصلاح شود.
انتهای پیام
دیدگاه تان را بنویسید