بزرگداشت فردوسی و فرصت تأمل

علی ربیعی

بیان فردا |‌ بدون شک این شاعران هستند که مرزهای وجودی یک قوم را تعریف می‌کنند و هنر فردوسی در این است ‏که هم از مرزهای عینی جغرافیایی تعریفی حماسی به دست داده و هم پاسدار عرفانی مرزهای ذهنی و زبانی ‏بوده است.‏

او هم نقشه «آفاق» زندگی ایرانی را ترسیم کرده و هم نمونه‌هایی والا از سلوک «انفس» به دست داده ‏است. فردوسی خودش یکی از آرش‌های این سرزمین است و در زیست و هنرش نشان داده است که هر ‏کسی در هر جایی که هست، می‌تواند تکرار آرش باشد و مرزهای وجودی انسان را فراخ‌تر کند.‏

فردوسی همچون دیگر شاعران بزرگ این سرزمین این هنر را دارد که می‌تواند در مرز میان اسطوره و تاریخ ‏کار کند. او می‌تواند مصالح موجود در دنیای اساطیری را به تاریخ بیاورد و با رویدادهای روزمره و خاص ‏تاریخی، انگاره‌های اسطوره‌ای بسازد. فردوسی یک معمار تمام‌عیار است و معماری او نه در توان ترکیب فنی ‏میان اسطوره و تاریخ است، بلکه او معماری هنرمند است که می‌تواند اموری انسانی همچون فرهنگ، هنر، ‏معرفت، اخلاق و خداپرستی را هم در این معماری به کار بگیرد و حاصل کار یک بنای ساده نیست، بلکه ‏خانه‌ای است که همه انسان‌ها در آن احساس هویت و یافتن معنا می‌کنند. ‏

حماسه به مثابه یک ژانر ادبی، در ذات خود دیگری‌ساز است، باید دشمنی باشد که حماسه‌ای بر علیه او خلق ‏شود، اما فردوسی دشمن را نه در دیگرانِ متفاوت، بلکه در سطح ارزش‌های انسانی تعریف می‌کند. حماسه ‏فردوسی، حماسه‌ای اخلاقی و سرشار از احترام به نوع بشر است.‏

این روزها که ما هزاره سوم را با تئوری‌های دانایی و قدرت می‌شناسیم، کشور فردوسی بیش از هر کشور ‏دیگری با نگاهی به همه سرمایه‌های مادی و انسانی خود در کنار مشکلات، به ارزش این سخن پی می‌برد ‏که: «توانا بود هرکه دانا بود».‏

روز بزرگداشت فردوسی شایسته تکریم است چرا که به رغم همه تحولات اجتماعی، ما هنوز در ساختمان و با ‏گفتمانی زندگی می‌کنیم که فردوسی یکی از معماران برجسته آن است و چه خوب که از فرصت این روز ‏برای تأمل در نقشه این اقلیم استفاده کنیم. ‏

انتهای پیام