عصبانیت سهام‌داران از مدیریت عشقی بورس

بیان فردا | «رانت اطلاعاتی در بورس» که از ماجرای افزایش قیمت خوراک پتروشیمی‌ها، افشای نامه پس از ۵۱ روز و تحولات پس از آن آغاز شد، عصبانیت سهام‌داران خرد را در پی داشته است تا جایی که در دو سه روز اخیر، از پیشنهاد تجمع تا تحریم معاملات سهام در کانال‌های تلگرامی و گروه‌های سهام‌داری دست به دست می‌شود.

مرتضی محمدآبادی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگویی ضمن تحلیل شرایط بورس و این حواشی، می‌گوید که «برای نجات بازار به نظرم لازم است مجید عشقی زودتر از سازمان بورس برود.

به گزارش انصاف نیوز، ماجرا از انتشار عمومی مصوبه هیات دولت درباره قیمت خوراک گاز صنایع آغاز شد. در این مصوبه، صنایع کشور به هفت دست تقسیم و برای هر یک، بسته به مصرف گاز به عنوان سوخت یا خوراک، قیمت تعیین شده بود. طبق ابلاغ معاون اول رئیس‌جمهور، نرخ گاز خوراک برای پتروشیمی‌ها در سال ۴۰۲ به ۷ هزار تومان در هر متر مکعب افزایش یافته است.

تفسیر این مصوبه برای صنایع پرمصرف خوراک گازی این است که هزینه‌های‌شان افزایش و حاشیه سودشان کاهش می‌یابد. هیات وزیران در جلسه ۱۷ اردیبهشت این نرخ‌های جدید را تصویب کرده بودند. این درست همان روزی بود که بورس تهران بعد از رشد آرام و متوالی از ابتدای سال، به ناگاه قرمزپوش شد و شاخص فروافتاد.

افت نامنتظره شاخص، تقریبا همه رسانه‌های بزرگ را به تهیه گزارش، تحلیل و مصاحبه در این‌باره واداشت. مجید عشقی مدیرعامل سازمان بورس هم در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت افت شاخص «هیچ دلیل اقتصادی خاصی ندارد». تعدادی از کارشناسان بازارهای مالی هم از سقوط بی‌دلیل شاخص کل بورس تهران ابراز تعجب می‌کردند و برخی رسانه ها آن را به رفتار هیجانی سهام‌داران تازه‌کار نسبت می‌دادند. البته گمانه‌زنی‌هایی درباره دخالت سازمان بورس و الزام حقوقی‌ها به فروش سهام نیز در رسانه‌ها مطرح می‌شد. بحث این بود که رشد متوالی شاخص بورس، مدیران بازار سرمایه را ترسانده و آنان برای این‌که اتفاقات سال ۹۹ تکرار نشود، در روند مبادلات سهام دخالت کرده‌اند تا حباب‌های احتمالی موجود تخلیه شود.

به هر حال در فاصله ۱۶ تا ۲۳ اردیبهشت، یعنی تنها در ۵ روز کاری، شاخص کل بورس تهران بیش از ۳۲۱ هزار و ۲۰۰ واحد افت کرد که به یک معنا می‌توان آن را به سقوط آزاد بورس تهران تعبیر کرد.

حالا انتشار مصوبه نرخ خوراک صنایع، ۵۰ روز بعد از تصویب، پرونده آن سقوط آزاد را نزد افکار عمومی و فعالان بازار سرمایه باز کرده است. یک ابهام بزرگ این است که صف فروش‌های آن روزها به دلیل برخورداری از رانت اطلاعاتی شکل گرفته است. به بیان دیگر، گفته می‌شود افرادی در قالب شخصیت حقیقی یا حقوقی، از کاهش حاشیه سود صنایع گازخور اطلاع داشته‌اند و سبد خود را از سهام این شرکت‌ها خالی کرده‌اند.

این گمانه‌زنی‌ها بار دیگر شائبه بهره‌مندی عده‌ای خاص از اطلاعات را به شدت تقویت کرده و عصبانیت سهام‌داران خرد را در پی داشته است. آش مدیریت ناکارآمد بورس چنان شور شده که خبرگزاری اصولگرای فارس هم نتوانسته ماجرا را به سکوت برگزار کند و در گزارشی از وجود رانت اطلاعاتی در بورس تهران خبر داده است.

روزنامه اصولگرای فرهیختگان نیز، روز شنبه در گزارشی مفصل به این ماجرا پرداخت. فرهیختگان با درج یک نمودار نشان داده‌است درست از روز ۱۷ اردیبهشت، خالص ورود پول حقوقی‌ها به بورس تهران به شکل معناداری نزول کرده است.

واکنش گروه‌های سهام‌داری در شبکه‌های اجتماعی هم به این ماجرا جالب توجه است. برخی از تحلیل‌گران بازار بر این عقیده هستند که انتشار این نامه پس از ۵۰ روز، نیت خاصی را دنبال می‌کند. در این تحلیل گفته می‌شود «مافیای رانت و فساد» سهام خود را در اوج قیمت فروخته است و حالا، پس از آن‌که بازار اصلاح شده و قیمت‌ها ریخته، با انتشار این خبرها، می‌خواهند بازار بیست سی درصد دیگر هم افت کند تا با تشکیل صف‌های فروش، سهام مردم را به ده بیست درصد ارزش واقعی‌اش از چنگ‌شان دربیاوند.

از جمله محتواهایی که در گروه‌های بورسی بازتاب بسیاری داشته، این نوشته است: «سهم‌ها بین ۳۰ تا ۴۰ درصد ریختن، حالا نامه رو منتشر می‌کنند که ۲۰ درصد هم بریزه، خودشون بین ۵۰ تا ۶۰ درصد پائین‌تر از اون قیمتی که فروختند دوباره بخرند. در تمام علم اقتصاد متعارف خونده بودیم که دولت‌ها فقط به فکر زدن جیب بخش خصوصی هستند، اما این مدل دزدی از سهامدار خرد مانند لکه ننگی در پیشانی اقتصاد دولتی و شبه‌دولتی در ایران خواهند ماند و کارگزاران اقتصادی در پیچ های تاریخی اقتصاد ایران، انتقام سختی از سیاست‌گذار اقتصادی خواهند گرفت. نمونه آن هنگام تهدیدهای ترامپ بود که مردم در صفوف طولانی و به هم فشرده سکه و دلار، پشت به مسئولین اقتصادی، ریال را زیر پای دلار سر می‌بریدند. نابود کردن اعتماد مردم، در بلندمدت هزینه‌های بسیار سنگینی برای اقتصاد خواهد داشت». یا «دقت کنید دانه‌درشت‌ها و رانتی‌ها اون بالا فروختن. الانم که قیمت‌ها سی تا چهل درصد ریخته هر چی اخبار منفی هست را رو می‌کنند تا بتوانند سهامی که در سقف فروختند را جایگزین کنند». و «بازار فروشنده خاصی در این قیمت‌ها نداره. حجم معاملات کاملا گویاست، زور می‌زنند تا کف‌خری کنند، مبادا در این قیمت‌ها سهمی تقدیم این کفتارها کنید!»

این‌هم نمونه‌ای دیگر که انتشار خبر گران شدن نرخ خوراک صنایع را در این بازه زمانی هدفمند می‌داند: «چرا در اوج بازار خبرها همه خوب بود ولی بعد از ۳۰ الی ۴۰ درصد اصلاح سهام، اخبار بد پمپاژ می‌شود؟ مثلا اسنادی از دلیل ریزش شاخص. ما بارها از این موارد دیده‌ایم ولی بعدتر که به عقب نگاه کردیم اخبار بد در کف‌های حمایتی چیزی جز فرصت نبوده».