دولت پولی ندارد که بخواهد قیمت دلار را سرکوب کند

بیان فردا | با سفارش سیاستگذار مالی کشور به یکباره رسانه‌های مختلف خبر گل‌درشت آزادشدن قریب الوقوع ۲۴ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران را منتشر کردند. این اخبار که به صورت رپرتاژ منتشر شده است با واکنش اهالی اقتصاد روبه رو گردید.

برخی اقتصاددانان دولت را متهم کردند که قصد دارد با گفتاردرمانی و پخش خبر‌های خلاف واقع برای مدتی کوتاه بازار را مدیریت نمایید. پیش از این به کرات و بار‌ها خبر آزاد شدن قریب الوقوع پول‌های بلوکه شده ایران در عراق و کره جنوبی منتشر شد که هرگز به واقعیت بدل نشد. تزریق ارز در بازار و گفتار درمانی در روز‌های اخیر به کاهش ۱۰۰۰ تومانی قیمت دلار منتهی شد.

سجاد بوربور تحلیلگر ارشد ارزی گفت: در حال حاضر سوال این است که قیمت ارز تا کجا می‌تواند کاهشی شود، کف قیمت ارز چیست و عوامل کاهش قیمت ارز چیست؟ باید توجه کرد که «قیمت» و «ارزش» با یکدیگر متفاوت هستند. مثلاً یک خانه ممکن است ۲۰ میلیارد تومان ارزش داشته باشد اما مالک آن تحت شرایطی حاضر شود آن را به قیمت ۱۵ میلیارد تومان نیز به فروش برساند یا با قیمتی بیش از ارزش واقعی، مثلاً ۲۵ میلیارد تومان به فروش برساند. بحث ارزش و قیمت در مبحث ارز نیز مصداق دارد. مثلاً در سال ۱۳۹۸ ارزش دلار قریب ۱۲ هزار تومان بود، اما بین قیمت ۹ هزار تومان تا ۱۹ هزار تومان نوسان داشت. در سال ۹۹ هم ارزش دلار ۲۵ هزار تومان بود، ولی نرخ دلار بین ۳۳ هزار تومان و ۲۷ هزار نوسان داشت.

وی افزود: در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود که رشد نقدینگی کشور بیش از ۴۰ درصد باشد و کل نقدینگی به ۸۸۰۰ همت برسد، یعنی اگر فضای سیاسی، اقتصادی کشور همینگونه بماند و بدتر و بهتر نشود، نقدینگی به این مقدار خواهد رسید. با این پیش‌فرض‌ها این احتمال وجود دارد که در پایان سال ۱۴۰۲ ارزش دلار به ۶۰ هزار تومان برسد، حالا قیمت دلار مبحث دیگری است که تابع عرضه و تقاضا است.

این کارشناس اقتصادی گفت: بر اساس دیتای منتشر شده از سوی بانک مرکزی پول (سپرده‌های دیداری به علاوه اسکناس و مسکوک) از اسفند ۱۴۰۰ تا بهمن ۱۴۰۱ حدود ۵۷ درصد رشد کرده است. در سال ۹۶ حجم پول ۵ /۱۲ درصد کل نقدینگی بود که در حال حاضر بسیار بیش از این است، همه عواملی که باعث افزایش قیمت دلار می‌شود به نوعی روی میز قرار گرفته است، بانک مرکزی در حال چاپ پول است. نقدینگی البته تا زمانی که در بانک‌ها باشد مشکلی ایجاد نمی‌کند، این پول زمانی که به بازار کالا و خدمات می‌آید ما اثر آن را می‌بینیم که روی قیمت کالا و خدمات تاثیر می‌گذارد، در این بین دلار هم یک نوع کالا است. پول در حالت عادی از بانک خارج نمی‌شود، مثلاً اگر شما خانه‌ای خریداری کنید پول از حساب شما به حساب دیگری منتقل می‌شود و از بانک خارج نمی‌شود، این شبه پول است که به پول بدل می‌شود و از حساب کوتاه بلندمدت به کوتاه‌مدت تزریق و تبدیل به پول آماده به خرج می‌شود، همه علائم نشانگر پرش دلار است.

بوروبور گفت: در حال حاضر گردش پول با خبردرمانی کم شده است، انتظارات تورمی مردم با خبر‌های سیاسی مانند سفر سلطان عمان یا سفر رئیس بانک مرکزی به واشنگتن مقداری تعدیل شده است. همچنین ائتلاف بین روسیه و ایران و چین ظاهراً جدیت بیشتری یافته و این در بازار تاثیرگذار بوده است. با این همه شک نکنید تاثیر این خبردرمانی کوتاه مدت است، دولت اکنون دستش (از ارز) خالی است، صادرات ما تقریباً برابر با واردات است. دولت پولی ندارد که بخواهد قیمت دلار را سرکوب کند. ما سال قبل قریب ۱۲ میلیارد دلار خروج سرمایه از کشور داشتیم، در سال جاری این خروج سرمایه می‌تواند به پاشنه آشیل اقتصاد بدل شود، دولت می‌داند تنها راهش این است که سرعت گردش پول را کاهش دهد، بنابراین تمام تلاشش این است که گفتاردرمانی انجام دهد. در واقع دولت ابزاری غیر از گفتاردرمانی ندارد، اما فنر دلار یک جایی در خواهد رفت، چون متغیر‌های اقتصادی دروغ نمی‌گویند، اگر شرایط همینگونه باقی بماند، ارزش دلار روی کاغذ تا پایان سال ۱۴۰۲ به ۶۰ هزار تومان و قیمت آن می‌تواند به ۷۵ هزار تومان هم برسد.