ببینید | مریم میرزاخانی و روز جهانی زن در ریاضیات
امروز سالروز تولد مریم میرزاخانی، ریاضیدان نابغه ایرانی است که از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان به نام روز جهانی زن در ریاضی نامگذاری شده است.
بیان فردا | مریم میرزاخانی، نامی آشنا برای ایرانیان است که دستکم در یک دهه اخیر و به خصوص پس از مرگش ایرانیان زیادی با او آشنا شده و به ایرانی بودنش افتخار کرده‌اند. او در ۲۲ اردیبهشت سال ۱۳۵۶ به دنیا آمد و در ۲۳ تیر ۱۳۹۶ درپی ابتلا به سرطان پستان درگذشت.
مستند دختر جبر از زندگی مریم میرزاخانی
میرزاخانی، استاد دانشگاه استنفورد بود و در سال ۲۰۱۴ به دلیل کنشگری در زمینه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آن‌ها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است. او تنها زن و اولین ایرانی برندهٔ مدال فیلدز است.
این نابغه ایرانی دوران تحصیل در ایران را در دبیرستان فرزانگان تهران گذراند و در همان دوره نیز برندهٔ مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ هنگ‌کنگ و ۱۹۹۵ کانادا شد. همکلاسی‌هایش او را با نبوغ زیاد و مهربانی به خاطر می آورند. یکی از همکلاسی‌های او می‌گوید در اولین روزهای مدرسه، مریم تاریخ تولد همه دانش‌آموزان کلاس را یادداشت کرد و روز تولد ما به هرکداممان یک کتاب هدیه داد. میرزاخانی، در سال‌های پایانی تحصیل خود در دبیرستان، در مسابقات المپیاد جهانی ریاضیات شرکت کرد و دو سال پیاپی مدال طلای این مسابقات را به دست آورد.
مریم میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ مدرک کارشناسی خود را در رشتهٔ ریاضی از دانشگاه شریف و دکتریِ خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد به سرپرستی کورتیس مک‌مولن، از برندگان مدال فیلدز، گرفت.
از مریم میرزاخانی به‌عنوان یکی از ده ذهنِ جوان برگزیدهٔ سال ۲۰۰۵ از سوی نشریهٔ پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشتهٔ ریاضیات تجلیل شد.میرزاخانی برنده جوایزی چون جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳ و جایزهٔ کلی بود. وی از یازدهم شهریورماه ۱۳۸۷ در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشتهٔ ریاضیات بود. پیش از این، او استاد دانشگاه پرینستون بود.
او ایده‌های ریاضی را به شنیدن موسیقی یا مشاهده یک اثر هنری عالی تشبیه می‌کرد. ایده‌های ریاضیاتی او به آثاری هنری تبدیل شد که برایش نه تنها معتبرترین جایزه ریاضیات را به همراه داشت، بلکه او را به الگویی برای دختران و زنان بسیاری در سراسر دنیا تبدیل کرد.
کسری رفیع، استاد ریاضیات دانشگاه تورنتو که در زمانی که مریم میرزاخانی دانش آموز عضو تیم المپیاد ریاضی بود، به او و هم تیمی‌هایش ریاضی درس می‌داد، درباره او می‌گوید: من به آن‌ها سوال‌های زیادی دادم که از منابع مختلفی پیدا کرده بودم. یکی از سوال‌ها را نمی‌توانستند حل کنند. مریم راه حل آن را نوشت. من یک کتاب درباره آنالیز پیچیده خواندم تا بتوانم اصطلاحاتی را که مریم استفاده کرده بود، درک کنم. بعد از مطالعه آن کتاب فهمیدم راه حل مریم درست بوده است.
او سه مقاله از پژوهش مقطع دکترای خود نگاشت که در نشریه‌های مطرحی همچون سالنامه ریاضیات، یافته‌های ریاضیات و مجله انجمن ریاضیات آمریکا منتشر شد. ریاضیدانان هنوز از ایده‌های مریم بهره می‌گیرند و در پژوهش‌های خود به مقالات وی استناد می‌کنند.
مریم میرزاخانی در سال ۲۰۰۸ و در سن ۳۱ سالگی عنوان استاد تمامی دانشگاه استنفورد، یکی از سه دانشگاه برتر جهان را به دست آورد. او و همکارانش برای سال‌ها بر روی اثبات تئوری‌ای کار کردند که آن قدر قوی بود که ریاضیدانان به آن لقب «تئوری چوب جادویی» دادند. تلاش‌های وی باعث شد در سال ۲۰۱۴ و در کره جنوبی برنده جایزه فلیدز شود. او تاکنون تنها زنی است که این جایزه معتبر بین‌المللی را از آن خود کرده است.
مسیری که مریم به عنوان یک زن ایرانی در ایران و خارج از کشور طی کرد، می‌تواند برای بسیاری از زنان، الهامبخش باشد چرا که دنیای ریاضیات در باور عمومی چهره‌ای مردانه دارد، اما حضور درخشان مریم در این عرصه، باعث شده است که ریاضیات و مفاهیم مربوط به آن با تصویر زنی زانو زده روی کاغذهای بزرگ و در حال حل مسائل هندسی به یاد آورده شود.
از مریم، جز دستاوردهای مهم علمی در ریاضیات که راهگشای بسیاری از ریاضیدانان خواهد بود و «آناهیتا»، دختر خردسالش، تصویر زنی سنت‌شکن باقی مانده است. دخترانی که پس از مریم در المپیادهای ریاضی شرکت کردند، طلای جهانی، کسب امتیاز کامل مسابقات، تحصیل در بهترین دانشگاه‌های دنیا و کسب مدال‌های علمی معتبری همچون فیلدز را دور از خود نمی‌دانند؛ چرا که پیش از آن‌ها، مریم مرزهای از پیش تعیین شده در ذهن دختران را از میان برداشته است.
دلیل مرگ مریم میرزاخانی چه بود؟
در تیر ۱۳۹۶ اعلام شد میرزاخانی به دلیل ابتلا به سرطان در بیمارستانی در آمریکا بستری شده‌است. او از چهار سال پیش‌تر به سرطان پستان مبتلا بوده و این سرطان به مغز استخوان وی سرایت کرده بود و سرانجام این نابغه ریاضی در ۲۳ تیر ۱۳۹۶ در سن ۴۰ سالگی در بیمارستانی در کالیفرنیا درگذشت.
خوب است بدانید مریم میرزاخانی در بین ۷ زنی که دنیا را تغییر دادند، قرار دارد، نهاد زنان سازمان ملل دو سال پس از مرگ او و در سال ۱۳۹۸ به معرفی ۷ دانشمند زن تأثیرگذار دنیا پرداخت که در میان آن‌ها نام «مریم میرزاخانی» ریاضیدان ایرانی هم به چشم می‌خورد.
نامگذاری‌های انجام شده به نام مریم میرزاخانی
سالروز تولد مریم میرزاخانی ۲۲ اردیبهشت یا دوازدهم می از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نامگذاری شده است.علاوه بر آن نامگذاری‌های دیگری هم به نام این نابغه ایرانی انجام شده است.
همچنین دانشگاه زابل یک گونه جدید زنبور «شبه‌انگل» را که در منطقه سیستان کشف شده‌است به افتخار این دانشمند و ریاضیدان برنده مدال فیلدز به نام Pristomerus mirzakhaniae نامگذاری کرده‌است.
خیابان مریم میرزاخانی چه شد؟
شورای شهر تهران نیز قصد داشت تا خیابانی را به نام مریم میرزاخانی نامگذاری کند، اما خانواده وی با این امر مخالفت کردند، محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون نامگذاری شورای شهر پنجم تهران در مورد نامگذاری خیابانی به نام مرحوم مریم میرزاخانی گفته بود: عدم نامگذاری خیابانی به نام این دانشمند ریاضی به خواست خانواده آن مرحوم بوده است.در زمانی پس از فوت مریم میرزاخانی با پدر مرحوم صحبت کردیم تا خیابانی را به اسم ایشان نامگذاری کنیم. اما پدر ایشان مخالفت صریح کرده و رضایتی در این خصوص نداشت؛ گویا خانم میرزاخانی نیز در زمان حیات‌شان علاقه‌ای به چنین مسأله‌ای نداشت. در نهایت به دلیل مخالفت پدر ایشان، این تصمیم اجرایی نشد.
حق شناس گفته بود: آقای میرزاخانی در واکنش به احتمال نامگذاری خیابانی به اسم مریم میرزاخانی گفت که قدرت شما زیاد است اگر بخواهید این کار را انجام می‌دهید. اما خانواده ما با این کار موافق نیست و مخالفت خود را نشان خواهیم داد به همین دلیل شورا هم منصرف شد.در فضای مجازی این‌چنین شایعه شده که گویا پدر مرحوم میرزاخانی درخواستی در این زمینه نداشته و آدرسی از منزل ایشان هم در دسترس نیست در حالی که این خبر دروغ است و تأیید نمی‌شود.
در خارج از ایران هم در تاریخ ۲ فوریه ۲۰۱۸ استلاجیک، شرکتی فعال در زمینهٔ تصویربرداری و تحلیل دیدبانی زمین، میکروماهواره‌ای از سری گنوست (به اسپانیایی: ÑuSat) را به فضا پرتاب کرد که به افتخار مریم میرزاخانی نامگذاری شده‌است. همچنین سیارک ۳۲۱۳۵۷ نیز به یاد او به نام میرزاخانی نامگذاری شد.
جایزه مریم میرزاخانی
در چهارم نوامبر ۲۰۱۹ بنیاد جایزه بریکترو اعلام کرد که جایزه جدیدی به نام جایزه مریم میرزاخانی مرزهای نو را ایجاد کردند که به زنان پیشتاز در علم ریاضی تقدیم خواهد شد. این جایزه به مبلغ 500 هزار دلار هرساله به زنان ریاضیدان تازه‌کار که دکترای خود را در دوسال قبل از تقدیم جایزه گرفته‌اند پرداخت می‌شود. جایزه ممکن است به دونفر تعلق گیرد.
جایزه دیگری نیز به نام مریم میرزاخانی در انجمن ریاضی استرالیا وجود دارد، انجمن ریاضی استرالیا، جایزه مریم میرزاخانی را برای حمایت از دانشجویان زن بین‌المللی در رشته ریاضی در استرالیا ایجاد کرده‌است. این جایزه در قالب بورسیه به دخترانی که متقاضی گذراندن دوره پسادکتری ریاضی در استرالیا هستند اعطا می‌شود.
نام «مریم میرزاخانی» بر خیابان‌های آلمان و فرانسه
در ۸ مارس و به مناسبت روز زن نام «مریم میرزاخانی» دانشمند ایرانی به پیشنهاد دانشجویان «دانشگاه فنی برلین» بر یکی از خیابان‌های این شهر گذاشته شد
نام مریم میرزاخانی مدتی است که بر تابلوی یکی از خیابان‌های شهر «مون‌پُلیه» فرانسه قرار گرفته‌است. جالب است که در صورتجلسه انجمن شهری مون‌پلیه آمده که این نامگذاری به پیشنهاد اعضای انجمن بوده‌است. همچنین نام مریم میرزاخانی بر روی خیابانی در کنار دانشگاه معروف «اکول نرمال» در شهر لیون فرانسه گذاشته شده است.
انتهای پیام
دیدگاه تان را بنویسید