مذاکرات ایران و آمریکا، جدی‌تر از آن چیزی است که گفته می‌شود

بیان فردا | هاآرتص چاپ تل آویو نوشت: برآورد مقامات ارشد اسرائیل این است که اگر تفاهمی بین ایالات متحده و ایران بر سر برنامه هسته ای تهران حاصل شود، دولت بایدن تلاش می کند آن را توافقنامه ای که لازم باشد مفاد آن در کنگره به رای گذاشته شود، ننامد.

در ادامه این مطلب آمده است: مقامات ارشد دولت امریکا، گزارش های اخیر در مورد پیشرفت قابل توجه در مذاکرات را رد کرده اند، اما برخی از مقامات در اورشلیم معتقدند که مذاکرات، جدی تر از آن چیزی است که واشنگتن علناً اعلام می کند.

هفته گذشته هاآرتص گزارش داد که پیشرفت های قابل توجهی در مذاکرات حاصل شده است و وب سایت خبری اکسیوس نیز در گزارشی اعلام کرد که عمان به طور مستقیم میان آمریکا و ایران میانجیگری می کند.

کاخ سفید و وزارت خارجه امریکا از اشاره صریح به این موضوع اجتناب کرده اند، اما دولت بایدن گزارش سایت خبری میدل ایست آی مستقر در لندن را که مدعی شده بود طرفین در حال نزدیک شدن به دستیابی به یک «توافق موقت» هستند، تکذیب کرد.

سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید به رویترز گفت: «هر گونه گزارش درباره یک توافق موقت نادرست و گمراه‌کننده است». سناتور رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا، به وب سایت جوویش اینسایدر(Jewish Insider) گفت که اگر دولت بایدن واقعاً به دنبال یک توافق موقت با ایران باشد، «بازی بالماسکه خوبی را راه انداخته است».

در اسرائیل، این انکار و تکذیب ها به عنوان بخشی از تلاش حساب شده دولت بایدن برای اجتناب از اعلام «توافق» با ایران و در عوض، پیگیری «تفاهمات» محدودتر تلقی می شود. از نظر دو مقام ارشد اسرائیلی که با هاآرتص مصاحبه کردند، هدف دولت بایدن این است که موضوع در کنگره به رای گذاشته نشود، چرا که «توافق» لازم است به تصویب کنگره برسد. کنگره در حال حاضر دچار دودستگی است و حزب دموکرات کنترل سنا را در اختیار دارد و جمهوری خواهان اکثریت شکننده ای در مجلس نمایندگان دارند.

آوی دیشتر، وزیر کشاورزی و عضو کابینه امنیتی اسرائیل، روز سه‌شنبه در مصاحبه با رادیو ارتش گفت: دولت بایدن «نشانه هایی از ضعف» را در برابر ایران نشان می‌دهد. دیشتر چهار بار در طول مصاحبه تکرار کرد که تماس ایالات متحده با ایران «از روی ضعف و نه از روی قدرت انجام می شود» و افزود که ایرانی ها «ضعف آمریکا را درک می کنند».

در همین زمینه، یکی از مقامات اسرائیلی به مقاله ای اشاره کرد که روز جمعه به قلم  هنری روم، کارشناس مسائل ایران در «موسسه واشنگتن برای سیاست خاورنزدیک» و اریک بروور، معاون رئیس «نهاد تهدید هسته ای» در مجله «فارن افرز» منتشر شده است. در این مقاله سه راه عملی ممکن برای دولت بایدن درباره ایران مطرح شده است: دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید؛ افزایش فشار اقتصادی بر تهران، آنگونه که اسرائیل می‌خواهد؛ یا «پلن C» یعنی دستیابی به «تفاهم» با ایران بدون اینکه آن را یک «توافق» بخوانند و در نتیجه از به رای گذاشتن آن در کنگره اجتناب شود.

تفسیر اسرائیل از این وقایع در واشنگتن مورد انتقاد قرار گرفته است. یک منبع نزدیک به دولت امریکا به هاآرتص گفت بایدن بیش از بسیاری از روسای جمهور، «زاده کنگره» است و «این ایده که او کنگره را دور می زند» خلاف کارنامه دولت او است.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، در واکنش به گزارش ها در اسرائیل، روز دوشنبه گفت که کاخ سفید «هیچ گزارش مطبوعاتی در مورد توافق یا عدم توافق را تایید نمی‌کند.» وی افزود: مقامات دولت بایدن در مورد موضوع ایران، در ارتباط «نزدیک، بسیار نزدیک» با اسرائیل هستند و واشنگتن و اورشلیم در مورد تهدید ایران برای ثبات در خاورمیانه نظری کاملا منطبق با هم دارند.

کربی در یک نشست مطبوعاتی گفت: ما تمرکز دقیقی بر فعالیت های بی ثبات کننده ایران داریم. این فعالیت ها در حوزه های زیادی است؛ نه فقط جاه طلبی های هسته ای، بلکه افزایش قابلیت های موشک های بالستیک، روابط دفاعی رو به رشد با روسیه و حمایت از روسیه در اوکراین را نیز شامل می شود». 

سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید افزود: «ما همیشه در این مورد با اسرائیلی ها گفتگو می کنیم. ما یک تصویر مشترک در مورد این تهدیدها داریم.» با این حال، کربی خاطرنشان کرد که «اسرائیلی‌ها می توانند مانند هر کشوری از جانب خودشان حرف بزنند، زیرا آنها از جایگاه خودشان درباره نحوه مقابله با تهدیدها سخن می گویند.»

روز دوشنبه، برای اولین بار، یک مقام ارشد ایرانی علنا وجود مذاکره با آمریکا در مورد موضوع هسته ای را تایید کرد. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران با بیان اینکه مذاکراتی با میانجیگری عمان در حال انجام است، گفت: ما با طرف مقابل پیام هایی رد و بدل کرده ایم. کنعانی افزود: ایران هرگز از میز مذاکره خارج نشده و همواره آمادگی جدی خود را برای انجام گفتگوهای عمیق و معنادار برای به نتیجه رساندن مذاکرات نشان داده است. وی همچنین تاکید کرد که این مذاکرات «محرمانه» نبوده است.

بر اساس گزارش های روز شنبه، عراق پس از دریافت مجوز ویژه از آمریکا موافقت کرده است که علی رغم تحریم های اعمال شده علیه تهران، حدود 2.76 میلیارد دلار بدهی های مربوط به گاز و برق خود را به ایران بدهد. به گزارش رویترز، فواد حسین وزیر خارجه عراق هفته گذشته در دیدار با آنتونی بلینکن، خارجه آمریکا در حاشیه کنفرانسی در ریاض، چراغ سبز لازم را دریافت کرد.

در جریان تماس تلفنی اخیر ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران با همتای فرانسوی اش، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه گفت که فرانسه و بقیه اروپا به دنبال یک «راه‌حل دیپلماتیک» برای موضوع هسته ای هستند و از ایران می‌خواهند از اقداماتی که اوضاع را تشدید می‌کند، خودداری کند. اعلامیه ایران در مورد این تماس شامل اشاره صریح به احیای برجام بود، اما در بیانیه فرانسه چنین اشاره ای نشده بود.

هفته گذشته هاآرتص گزارش داد که نهادهای امنیتی اسرائیل تصور می کنند همه چیز سریعتر از حد انتظار پیش می رود و اگرچه طرفین هنوز نتوانسته اند همه اختلافات خود را برطرف کنند، ولی ممکن است ظرف چند هفته به توافقاتی دست یابند. آنچه در دستور کار است، این است که ایران با خودداری از غنی سازی سطح بالای اورانیوم موافقت کند و در مقابل، تحریم های بین اللملی که به رهبری ایالات متحده علیه تهران اعمال شده است، کاهش یابد. 

این کاهش تحریم ها در مرحله اول شامل آزادسازی حدود 20 میلیارد دلار از دارایی های مسدود شده ایران در بانک های خارج از کشور در کره جنوبی، عراق و صندوق بین المللی پول می شود. به عنوان بخشی از گام های اعتمادسازی، ایران سه زندانی غربی را که در اختیار داشت، در روزهای اخیر آزاد کرد. در مقابل، بلژیک یک دیپلمات ایرانی را که به دلیل دست داشتن در تلاش برای انفجار یک بمب در فرانسه، در بلژیک زندانی بود، آزاد کرد.

روز پنجشنبه، بنیامین نتانیاهونخست وزیر اسرائیل به بلینکن گفت: «احیای توافق هسته ایران، برنامه هسته ای این کشور را متوقف نمی کند و هیچ توافقی با ایران، اسرائیل را مقید نخواهد کرد و اسرائیل هر کاری برای محافظت از خود لازم باشد انجام خواهد داد.»

علی رغم پیام محکمی که بعداً توسط دفتر نخست وزیری منتشر شد، مقامات ارشد اسرائیلی تخمین می زنند که دامنه اقدام اسرائیل علیه مذاکرات ایران و آمریکا بسیار محدود است. از آنجایی که دموکرات ها سنا را در اختیار دارند، برای اسرائیل بسیار سخت خواهد بود که بتواند کنگره را علیه «تفاهمات» [با ایران]، به خط کند. این در حالی است که به دلیل نقش تهران در جنگ روسیه علیه اوکراین، تلاش های اسرائیل برای متقاعد کردن کشورهای اروپایی برای اتخاذ مواضع سختگیرانه تر در قبال ایران، موفق تر بوده است.