همکاری ایران با روسیه و چین و جنجالِ جزایز سه‌گانه ایران

بیان فردا | سیاست گردش به راست حاکمیت، طی سال‌های گذشته هزینه‌های بسیاری به کشور تحمیل کرده است. نمونه دست به نقد آن همین همسویی روسیه با ادعای اعراب درخصوص جزایر سه‌گانه است. نمونه دیگر، خرید نفت ایران توسط چینی‌ها با تخفیف‌های بالاست. چشم‌بادامی‌ها نه تنها نفت را با تخفیف می‌خرند بلکه با استفاده از منابع ایران، در پروژه‌های داخلی کشور، نظیر توسعه فاز دوم فرودگاه امام، واسطه‌گری می‌کنند.

همزمان که پروژه‌های اقتصادی ایران با این دو کشور در حال انجام است، روسیه هر کجا که لازم ببیند منافع و تمامیت ارضی ایران را نادیده می‌گیرد. چینی‌ها هم به همین‌ترتیب، علاوه بر همسویی با اعراب درمورد جزایر سه‌گانه، سابقه بدعهدی‌های بسیاری در به سرانجام رساندن پروژه‌های اقتصادی با ما دارند. 

روس‌ها   راه‌آهن   رشت-  آستارا   را تامین  مالی  می‌کنند

همزمان با وعده‌های وزیر راه و مسئولین مربوطه درباره افتتاح و به سرانجام رساندن راه‌آهن رشت-آستارا، معاون ساخت و توسعه راه‌آهن اظهار داشت: در مذاکرات با روس‌ها برای اجرای راه‌آهن رشت-آستارا پیشرفت حدود ٧۵ درصدی داریم.

عباس خطیبی درباره نحوه همکاری قرارگاه خاتم‌الانبیا با روس‌ها در پروژه راه‌آهن رشت-آستارا، اعلام کرد: قرار نیست مدل قرارداد با روسیه در این پروژه تغییری کند، مدل قرارداد مشخص و شفاف است. مذاکرات خاص برای پروژه خاص به لحاظ تکنیکالی و هم وام خاص با روس‌ها انجام شده‌ و لازمه این موضوع که ابعاد حقوقی، فنی و مالی دارد، مذاکره است.

حسن فروزانفرد گفت: بعید است روحیه چینی‌ها و روس‌ها به گونه‌ای باشد که زمینه همکاری با پیمانکاران داخلی ایران را فراهم کنند یا پیمانکاران داخلی بتوانند برای همکاری به آنها اعتماد کنند. به این ترتیب چه‌بسا خروجی پروژه‌ها با بهترین کیفیت حاصل نشود 

او درباره حضور قرارگاه خاتم‌الانبیا در این پروژه توضیح داد: پروژه راه‌آهن رشت-آستارا یک شرکت سازنده و اجراکننده می‌خواهد و اکثر قراردادهایی که به اجرا می‌رسد با تامین مالی چه به صورت فاینانس و چه به صورت BOT از ظرفیت پیمانکاران داخلی استفاده شده و این پروژه هم از این قاعده مستثنی نیست و قرارگاه خاتم‌الانبیا به طرف روس معرفی شده است.

خطیبی با بیان اینکه این قرارداد بخش‌های مختلفی دارد و باید تقسیم کار صورت می‌گرفت، ادامه داد: تا به امروز مذاکراتی که با روس‌ها شده مبنی بر این است که روس‌ها هم در بخش‌هایی از اجرا حضور داشته باشند اما تجربه آنها و ما ثابت کرده که هم در بخش سیویل و هم زیرسازی و درباره موضوعاتی که در فرایند ساخت با مردم ارتباط وجود دارد، این اقدام توسط پیمانکار داخلی راحت‌تر انجام می‌شود که نمونه آن پروژه قطار سریع‌السیر  تهران-قم - اصفهان است که در آن پروژه هم با شرکت بزرگ سی آر ای سی چین قرارداد داریم اما سازنده قرارگاه خاتم‌الانبیا است.

نایب رئیس اول کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی: در چین و روسیه بی‌شک شرکت‌ها و پیمانکارانی هستند که در سطح بین‌المللی فعالیت می‌کنند. اما محدودیت‌های ایران باعث می‌شود که این برندها به سمت ما نیایند؛ بلکه فقط شکل خاصی از منابع و ترکیب خاصی از پیمانکاران برای همکاری به ما معرفی می‌شوند

شرایط   انتخاب  کردن   نداریم

نایب رئیس اول کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره شیوه همکاری ایران با چین و روسیه عنوان کرد: ایران در شرایط انتخاب پارتنر مالی برای تامین نیازهای توسعه‌ای نیست.

حسن فروزانفرد گفت: مقادیری منابع نزد کشورهای هدف صادراتی داریم و از طریق آنها باید منابع را به داخل کشور برگردانیم. اما با محدودیت‌هایی که وجود دارد، امکان‌پذیر نیست.

او افزود: علیرغم اینکه ارزانترین و در دسترس‌ترین منابع پولی و مالی در اطراف جغرافیای ما هستند، به دلیل شرایط ذکر شده دسترسی به این منابع برای ایران  امکان‌ناپذیر است.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد که بخش دولتی و حاکمیتی نیز به این منابع دسترسی ندارد چه برسد به بخش خصوصی که عملا ارتباطش کاملا برای استفاده از این منابع، حتی در حد فاینیسینگ برای فعالیت‌های تجاری، نیز قطع شده است.

فروزانفرد با بیان اینکه در این شرایط و در این بستر باید وضعیت را نگریست، اظهار کرد: به نظر می‌آید مسئولان بر اساس محدودیت‌های موجود تصمیم می‌گیرند اما اگر قرار باشد به شکل منطقی از امکانات داخلی و فرصت‌های توسعه کشور استفاده کنیم، قاعدتا باید هم FATF را بپذیریم و هم تلاش کنیم استانداردهای نظام‌های بانکی را به روزرسانی کنیم.

او تصریح کرد: در این شرایط فرصت‌های متنوع برای استفاده از ظرفیت تامین مالی بین‌المللی پیش می‌آید که با دست باز دیگر ممکن است از این نمونه فعالیت‌های موجود با چین رو روسیه برای توسعه استفاده نکنیم.

چینی‌ها   و    روس‌ها   تمایلی   برای ارتقای   پیمانکار   داخلی   ندارند

نایب رئیس اول کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی در پاسخ به اینکه آیا پیمانکاران داخلی توان به انجام رساندن پروژه‌ها را دارند یا خیر، گفت: اگر هم پیمانکار داخلی توانمندی نداشته باشیم مهم این است که نحوه تعاملات بین‌المللی را پیشتر تجربه کرده‌ایم.

فروزانفرد افزود: سابقا در عسلویه و پارس جنوبی شکل استفاده از پیمانکار خارجی را تجربه کردیم و بلافاصله پیمانکار نمونه‌ای انتخاب شد که توانست پیمانکار داخلی را تربیت کند.

او خاطرنشان کرد: بعید است روحیه چینی‌ها و روس‌ها به گونه‌ای باشد که زمینه همکاری با پیمانکاران داخلی ایران را فراهم کنند یا پیمانکاران داخلی بتوانند برای همکاری به آنها اعتماد کنند.

این فعال اقتصادی تاکید کرد: به این ترتیب ممکن است خروجی پروژه‌ها با بهترین کیفیت حاصل نشود و زمینه یادگیری نیروهای داخلی فراهم نباشد.

بخش   خصوصی   واقعی   کشورها  با   ما   در  تعامل   قرار   نمی‌گیرند

فروزانفرد درباره ضرورت عدم اعتماد به چین و روسیه بیان کرد: این مسئله در ابتدا جنبه تاریخی دارد. ایران هیچوقت از نظر اندازه، قدرت، توانمندی‌های مالی و نظامی با این دو کشور برابری نمی‌کند و در طول تاریخ آنها از موضع قدرت با ما سخن گفته‌اند.

او تصریح کرد: اما مهمتر این است که بخش خصوصی فعال و معتبر این دو کشور با ما در تعامل قرار نمی‌گیرند بلکه یا دولت‌ها یا بخش خصوصی وابسته به آنها با ما در تعامل هستند.

نایب رئیس اول کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی در پایان اظهار کرد: در چین و روسیه بی‌شک شرکت‌ها و پیمانکارانی هستند که در سطح بین‌المللی فعالیت می‌کنند. اما محدودیت‌های ایران باعث می‌شود که این برندها به سمت ما نیایند؛ بلکه فقط شکل خاصی از منابع و ترکیب خاصی از پیمانکاران برای همکاری به ما معرفی می‌شوند.

ضرورت   فراهم  کردن ابزارهای   ارتباط   جهانی

امروزه به گفته اکثر کارشناسان و فعالان اقتصادی، ایران نیاز به جذب سرمایه‌گذاری خارجی دارد. دولت طوری القا می‌کند که گویی بدون سازوکارهای لازم و پیش‌نیاز ارتباطات جهانی نظیر سوئیفت و FATF، توانسته است سرمایه خارجی زیادی جذب کند.

طبق تعاریف معتبر، یک سرمایه‌گذاری خوب هم باعث بهره‌گیری طرفین سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر از یکدیگر می‌شود و هم زمینه جذب تکنولوژی و دانش را برای کشور سرمایه‌پذیر فراهم می‌کند.

تجربه ثابت کرده است که این شیوه همکاری ایران با شرقی‌ها نه تنها به جذب دانش و تکنولوژی منجر نمی‌شود، بلکه بهر‌کشی این کشورها از ایران و تاراج منابع ملی را به دنبال دارد. حتی اگر ایران به دلایل سیاسی   کنار چین و روسیه قرار می‌گیرد، باید در اقتصاد ابزارهای لازم برای ارتباط جهانی را فراهم کند که بتواند منافعی برای خود رقم بزند.