راهبرد پیچیده حزب‌الله لبنان علیه اسرائیل

بیان فردا | تنها یک روز پس از اجرای عملیات هفتم اکتبر (طوفان الاقصی) توسط جنبش حماس در عمق اراضی اشغالی، حزب الله لبنان به نحوی جدی وارد میدان شد و تحرکات گسترده‌ای را در جوار مرز‌های شمالی فلسطین اشغالی در دستورکار قرار داد. این تحرکات با گذشت زمان افزایش قابل توجهی پیدا کرده‌اند. بسیاری این تئوری را مطرح می‌کنند که بعید نیست شاهد گسترش جنگ غزه به لبنان و متعاقبا انفجار یک جنگ فراگیر در سطح منطقه باشیم.

این سناریو که در صورت تحقق، می‌تواند آغازی بر تغییرات قابل توجه ژئوپلیتیکی و راهبردی در غرب آسیا باشد و به مثابه یک نقطه عطف در چهارچوب زیرسیستم‌های کلان نظام بین‌الملل ارزیابی شود.

در شرایطی که بیش از یک ماه از آغاز جنگ غزه می‌گذرد، نوعِ کنشگری حزب الله و پازل پیچیده‌ای که در تقابل با رژیم اسرائیل چیده، نظر بسیاری از ناظران را به سمت خود جلب کرده است. بسیاری بر این باورند که حزب الله نبردی محدود و کنترل شده را علیه اسرائیل مدیریت می‌کند که هدف اصلی آن حراست از شالوده و سازوکار‌های مقاومت اسلامی فلسطین در نوار غزه است.

این سازوکار‌ها اگر در قالب سناریوی ایده‌آلِ رژیم اسرائیل دچار آسیب‌ و حتی نابودی شوند، حامل تهدیدات جدی علیه لبنان و  محور مقاومت خواهد بود. در این زمینه، به طور خاص می‌توان به ۴ پرده از کنشگری پیچیده حزب الله لبنان در جنگ غزه اشاره کرد.

۱. پیوند خوردن تحولات شمال فلسطین اشغالی به جنگ غزه

یکی از معادلات معناداری که حزب‌الله لبنان در مرز‌های شمالی سرزمین‌های اشغالی برقرار کرده، پیوند‌زدن نوع و مقیاس کنش‌های خود به گستره جنایات اسرائیل علیه مردم غزه است. در واقع، حزب الله با افزایش حملات خود، جدا از اینکه وضعیت را در این منطقه در حالت غیرعادی و هشدار حفظ می‌کند، بدون وارد شدن به جنگ فراگیر با اسرائیل این پیام را به آن می‌رساند که میدان جنگ غزه چندان هم برای آنان باز نیست و تحرکات این رژیم علیه مردم و جریان مقاومت این منطقه، بی جواب نمی‌ماند.

حزب الله لبنان کنترل شده و تدریجی، سلاح‌های مورد استفاده خود را پیشرفته‌تر و مرگبار‌تر می‌کند. به عنوان مثال، در ابتدا حزب الله با موشک‌های کورنت و حملات خمپاره‌ای اهدافی در شمال فلسطین اشغالی را مورد حمله قرار می‌داد، اما اکنون حملات با موشک‌های قدرتمند "برکان" و پهپاد‌های انتحاری انجام می‌شوند. حملاتی که به تازگی در یک روز موجب کشته شدن ۸ اسرائیلی و یا قطع عضو ۷ تن از نیرو‌های ارتش اسرائیل شده اند. حزب الله لبنان عملا این پیام را به اسرائیل از حیث میدانی می‌رساند که امکان استفاده این گروه از سلاح‌های به مراتب مرگبار‌تر نیز وجود دارد.

کما اینکه پش از جنگ غزه نیز سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان، در موضع گیری به صراحت تاکید کرد که با برهان و استدلال می‌تواند اثبات کند که اگر جنگی جدید درگیرد، اسرائیل نیز به عصر حجر برمی گردد و دیگر این رژیم نمی‌تواند این تهدید را علیه لبنان مطرح کند. حزب الله لبنان با اقدامات میدانی خود سبب شده اسرائیل هم در میدان جنگ غزه محتاط‌تر عمل کند و هم کلیه نیرو‌ها و توان خود را به سمت غزه گسیل نکند.

این موضوع نوعی کمک موثر به مقاومت اسلامی فلسطین است. اقدامات تبلیغاتی حزب الله لبنان قبل از دو سخنرانی اخیر دبیر کل این جنبش نیز توانسته دستورکار تمرکزِ بیشتر اسرائیل بر مناطق شمالی‌اش را محقق سازد. معادله‌ای که حزب الله مایل به آن بوده و در عین حال، به نفع مقاومت فلسطین در نوار غزه است.

۲. فلج کردن اقتصاد

مجموعه حملات حزب الله لبنان به مناطق مختلف شمال سرزمین اشغالی سبب شده تا اقتصاد این مناطق به کل فلج شود. موضوعی که در مدت اخیر بار‌ها و بار‌ها از سوی رسانه‌های اسرائیلی نیز مورد اشاره قرار گرفته است. در عین حال، بر اساس آمار‌هایی که نهاد‌های اسرائیلی اعلام کرده اند، حملات حزب الله لبنان به شمال اسرائیل موجب شده اند تا چیزی قریب به ۲۰۰ هزار شهرک نشین اسرائیلی نیز خانه‌های خود را رها کرده و به مرکز اراضی اشغالی حرکت کنند و آواره شوند.

حزب االله با تحرکات مدیریت شده، هم سطح تهدیدات علیه اسرائیل را حفظ کرده، هم ضربات جدی به اقتصاد اسرائیل وارد می‌کند، هم فشار را از روی دوش مقاومت فلسطین  بر می‌دارد و هم فشار‌های اجتماعی را به دولت نتانیاهو را افزایش می‌دهد. این معادلات در کلیت خود هزینه‌های اسرائیل جهت تداوم جنگ افروزی را افزایش می‌دهند.

۳. تعریف معادلات بازدارنده جدید

دبیر کل حزب الله لبنان سید حسن نصرالله در جریان سخنرانی‌های اخیر خود به صراحت تاکید کرده که اگر اسرائیل بخواهد اهداف غیرنظامی در خاک لبنان را هدف قرار دهد و موجب شهادت مردم لبنان شود، حزب الله نیز گزینه مشابهی را روی میز دارد و واکنش‌های جدی نشان می‌دهد. در این زمینه پس از یکی از حملات اخیر ارتش اسرائیل به یک خودرو در جنوب لبنان که موجب شهادت چند غیرنظامی شد، حزب الله لبنان نیز به نحو گسترده‌ای اقدام به موشک باران شهرک‌های شمال سرزمین اشغالی از جمله شهرک "کریات شمونا" کرد.

شاید این جدیدترین جلوه و نمود از معادلات جدید بازدارندگی باشد که حزب الله لبنان از آن در تقابل با اسرائیل رونمایی کرده است (معادله غیرنظامی در برابر غیرنظامی). معادله‌ای که علاوه بر رویکرد قاطع حزب الله لبنان در برابر اسرائیل، این پیام را به افکار عمومی لبنان نیز می‌رساند که این جنبش معطوف به حمایت از کلیتِ مردم و امنیت ملی کشور لبنان است.

۴. کور کردن تجهیزات جاسوسی اسرائیل

حزب الله لبنان قبل از تشدید حملات خود به سایت‌ها و پایگاه‌های نظامی اسرائیل، تا حد زیادی معطوف به هدف قرار دادن سایت‌های راداری و تجهیزات جاسوسی بوده که ارتش اسرائیل آن‌ها را در مرز‌های شمالی خود مستقر کرده است.

این اقدام تا حد زیادی راه را برای اقدامات آتی حزب الله در صورت گسترش دامنه جنگ غزه هموار می‌کند. در واقع، حزب بالله با این حملات خود، هم علیه اسرائیل اقدام کرده و هم موانع جدی علیه کنش‌های عملیاتی و میدانی خود را تا جای ممکن کاهش داده است.

محتمل‌ترین سناریو در مورد رویکرد‌های آتی حزب الله لبنان علیه اسرائیل چیست؟

با توجه به تشدید حملات مخرب ارتش اسرائیل و تاکید مکرر مقام‌های ارشد اسرائیلی به ادامه جنگ و نیز انتشار نتایج نظرسنجی‌های مختلف در اراضی اشغالی که بر اساس ادعای آن‌ها، افکار عمومی اسرائیل خواهان ادامه جنگ هستند، به نظر می‌رسد که در ادامه راه تحرکات حزب الله لبنان علیه اسرائیل گسترده شوند.

جلوه‌های عینی این موضوع در روز‌های گذشته در قالب حملات حزب الله با موشک‌های سنگین و پهپاد‌های انتحاری رخ داده است.  جنگ غزه، در یک معنا جنگ لبنان و حزب الله نیز است. حتی کشور‌های به ظاهر منفعلِ منطقه که رویکرد‌های تقابلی خود علیه اسرائیل را در سال‌های گذاشته کاهش داده‌اند، نابودی حماس و مقاومت فلسطین را در راستای منافع خود نمی‌بینند، زیرا این جنبش‌ها نوعی بازدارندگی موثر را علیه اسرائیل ارائه می‌کنند.

خط قرمز حزب الله لبنان، نابودی مقاومت اسلامی فلسطین است و با توجه به تاکیدات اسرائیل بر تحقق هدف مذکور، در ادامه رو کردن کارت‌های جدید از سوی حزب الله محتمل است. ههدف اصلی این دستورکار به حداکثر رساندن هزینه‌ها علیه اقدامات نظامی اسرائیل در غزه است.