تغییر اقلیم با خاورمیانه چه می‌کند؟

مطابق تخمین کارشناسان تا سال ۲۰۵۰ منابع آب در حوضه‌های آبریز تا 12 درصد کاهش خواهد یافت. کاهش بارش افراد را به سمت تامین آب از طریق منابع زیرزمینی سوق می‌دهد که پیامدهای خاص خود را دارد. هرچند که بخش زیادی از آب خاورمیانه صرف کشاورزی می‌شود که خود به معنای بهره‌وری بیش از حد آب‌های زیرزمینی است. بالا آمدن سطح دریاها در پی گرمایش زمین و تغییر اقلیم سبب ورود آب‌شور به منابع آب شیرین شده و وضعیت کمبود آب را وخیم‌تر می‌کند. البته بروز سیلاب در بندرها و مناطق ساحلی مانند کویت و مصر و تونس و… و زیر آب رفتن برخی مناطق از عواقب بالا آمدن سطح آب دریاها هستند.

اقداماتی نظیر شیرین‌کردن آب‌های شور که برخی دولت‌های خاورمیانه برای تأمین آب شرب انجام می‌دهند، پرهزینه و برای محیط ‌زیست مخرب محسوب می‌شود. افزایش دما و محدودیت منابع آب و اقدامات کشاورزی نامناسب با شرایط منطقه منجر به بیابان‌زایی می‌شوند. بیابان‌زایی نیز به نوبه خود سبب افزایش ریزگردها خواهد شد. افزایش گردوغبار در هوای عربستان و عراق و سوریه در سال‌های اخیر موید این مسئله است. تاثیرات امنیتی تغییر اقلیم بر خاورمیانه بیش از سایر جهان پیش‌بینی می‌شود.

هرچند که فشار بیشتری به کشورهای کمتر توسعه‌یافته و کم‌برخوردار منطقه اعمال خواهد شد؛ به‌ویژه برای مردمی که چاره‌ای جز خو گرفتن به شرایط نامساعد اقلیمی ندارند. جابه‌جایی جمعیت و مهاجرت از روستا به شهر در اثر نبود امکان کشاورزی و نزاع بر سر آب می‌توانند عواملی برای بروز جنگ‌های داخلی و بی‌ثباتی‌های اجتماعی باشند.

این مسئله مناقشات ریشه‌دار در برخی مناطق را تشدید کرده و آنها را بیش‌ازپیش درگیر جنگ می‌کند.همه موارد مذکور با تداوم رشد جمعیت و عدم اصلاح الگوهای مصرف و سبک زندگی، وضعیت زندگی ساکنان منطقه را دشوارتر خواهد کرد. هرچند که خیل کثیری از مشکلات ناشی از تغییر اقلیم قابل پیش‌بینی نیستند. دولت‌های منطقه تا حدودی تغییر اقلیم را به‌عنوان مؤلفه‌‌ای تهدیدآمیز پذیرفته‌اند. اما از آنجا که اقتصاد عمده کشورهای خاورمیانه نفت محور و متکی بر سوخت‌های فسیلی است، تاب‌آوری را به یافتن راهکار اقتصادی جایگزین در مسیر توسعه ترجیح می‌دهند. هیچ یک از کشورهای خاورمیانه اقدام جدی و سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی به‌قصد کاهش تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای نکرده‌اند.

البته عربستان در تلاش برای طراحی و اجرای برنامه‌هایی نظیر بهره‌جویی از منابع تجدیدپذیر است و برخی کشورها از جمله ایران به دنبال پیشرفت در فناوری هسته‌ای به‌عنوان تضمینی برای تأمین بلندمدت انرژی خود هستند. اگر جهان مسیر خود را به سمت بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر سوق دهد، خواه‌ناخواه درآمدهای نفتی خاورمیانه کاهش می‌یابد. این مسئله به کشورهای منطقه به‌ویژه آنهایی که مدت‌ها درگیر جنگ بوده‌اند فشار مضاعفی وارد خواهد کرد. خاورمیانه در آینده چاره‌ای جز ارائه راهکارهایی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و یافتن راهی برای تاب‌آوری و جلوگیری از این معضل نخواهد داشت. ایجاد روحیه همبستگی و همکاری بین کشورهای خاورمیانه می‌تواند مؤلفه تهدیدآمیز تغییر اقلیم را به فرصتی برای ایجاد ثبات و تأمین امنیت تبدیل کند.

تلاش کشورهای خاورمیانه در راستای تحقق حقوق مرتبط با تأمین انرژی و پشتیبانی از طرح‌های مساعد بهره‌گیری از انرژی‌های پاک با توجه ‌به امکانات طبیعی بالقوه منطقه تدابیر اندیشیده شده با توجه ‌به شرایط کنونی هستند.

انتهای پیام