باج‌گیری وزارت علوم به بهانه جلوگیری از «فرار مغزها»

بیان فردا | هامون سبطی، دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت در واکنش به افزایش هزینه آزادسازی مدارک تحصیلی گفت: موضوع آزادسازی مدارک با اعتراض وسیع دانشجویان و دانش‌آموختگان همراه بود، از دانشجویان فوق تخصص و متخصص علوم پزشکی گرفته تا دانشجویان وزارت علوم در مقطع لیسانس که همگی از این تصمیم شوکه شدند.

وی افزود: این موضوع نشان‌دهنده بی‌تدبیری مسئولان در اجرای این تصمیم است. در برخی از رشته‌ها مانند رشته‌های علوم پزشکی روند خزنده‌ افزایش هزینه آزادسازی مدارک آغاز شد و اکنون طبق آخرین گزارش‌هایی که به ما می‌رسد، شاهد افزایش بیش از ۳۰ برابری هزینه آزادسازی مدارک هستیم. در گذشته این رقم ۸۰۰ هزار تومان به ازای هر ترم بود اما اکنون به رقم ۳۰ میلیون تومان یا بیشتر رسیده است.

سبطی گفت: این موضوع از قبل اطلاع‌رسانی نشد و اگر بایست هزینه‌ها ۳۰ تا ۵۰ برابر افزایش می‌یافت مجریان قبلی نیز باید پاسخگو باشند که چرا تاکنون این اتفاق نیفتاده و به بیت‌المال آسیب رسیده است، و اگر این میزان افزایش غیر معقول است چرا باعث ایجاد نارضایتی در جامعه شده‌اند؟ با وجود این اتفاق، حداقل انتظار فارغ‌التحصیلان که بسیاری از آنها نخبگان کشور هستند این است که قانون عطف به ماسَبَق نشود.

وی ادامه داد: در همه کشورها رابطه بین دولت و ملت رابطه سخاوت‌مندی دولت نسبت به ملت است اما با افزایش شدید هزینه‌ها به دانشجویان فشار زیادی وارد می‌شود و انتظار حداقلی این است که قانون عطف ما سبق نشود و افرادی که در گذشته تحصیل کرده‌اند شامل این قانون نشوند. شعبه‌های دیوان عدالت اداری بر این موضوع صحه گذاشته‌اند که وزارت بهداشت و وزارت علوم حق ندارند این موضوع را عطف به ماسبق کنند.

دبیر کمیسیون آموزش دیده بان شفافیت و عدالت تصریح کرد: برخی اعلام می‌کنند که این قانون منجر به کاهش فرار مغزها و خروج نخبگان از کشور می‌شود. این تصور یادآور آن است که برخی می‌گفتند با افزایش قیمت بنزین معضل ترافیک کلانشهرها حل می‌شود، اما متاسفانه دیدیم که با گران شدن بنزین معضل ترافیک حل نشد.

وی گفت: مهاجرت نخبگان یک پدیده مکانیکی نیست که راه‌حلی مکانیکی داشته باشد و باید منطقی و علمی با آن برخورد کرد. مسائل مکانیک کوانتوم را با فرمول‌های مکانیک نیوتونی حل نمی‌کنند.

سبطی گفت: وقتی تعرفه دستمزد معاینه یک پزشک در کشور ما ۴ دلار است اما در کشورهای همسایه ـ از شمال دریای خزر گرفته تا کشورهای حاشیه خلیج فارس ـ دستمزد همان پزشک بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ دلار است، این در نگاه علمی نوعی حرکت شبیه حرکت اسمزی از ایران به خارج را شکل می‌دهد که با موانع مکانیکی قابل توقف نیست.

وی ادامه داد: کشورهای حاشیه خلیج فارس برای پزشکان ایرانی در کنار شغل پردرآمد امکانات زندگی مرفه نیز فراهم می‌کنند ولی ما در ایران نمی‌توانیم از شأن اجتماعی و امنیت جانی کادر درمان و بهداشت به‌درستی حمایت کنیم، یعنی در داخل دافعه می‌آفرینیم در حالی که در خارج جاذبه وجود دارد.