چگونه اوردوز تریاک و مشتقات آن باعث مرگ می‌شود؟

بیان فردا | تن و جان| مصرف مواد مخدر سبب کاهش درد و ایجاد لذت می‌شود. با این حال، این مواد در فعالیت‌های بدن اختلال ایجاد کرده و می‌توانند مسمومیت شدید و مرگ را به همراه آورند.

مصرف بیش از حد دارو یا ماده مخدر که اصلاحا به آن اُوِردوز می‌گویند پدیده‌ای است که در طی آن به دلیل مصرف بالاتر از توان متابولیک، بدن فرد مصرف کننده دچار مسمومیت شدید و یا مرگ می‌گردد.

گرچه اوردوز مساله تازه‌ایی در جوامع بشری نیست و از زمانی که انسان با مواد مخدری مانند تریاک و مشتقات آن آشنا شد با این پدیده مواجه شده، اما در سال‌های اخیر اوردوز و مرگ در اثر آن رشد چشمگیری داشته است به طوری که در دو دهه اخیر در ایالات متحده میزان مرگ و میر ناشی از سوءمصرف مواد مخدر از ۲.۹ نفر به ازای هرصدهزار نفر جمعیت به ۱۳.۳ نفر در ازای هر صدهزار نفر جمعیت رسیده است. در کشورهای دیگر جهان نیز می‌توان رشد مشابهی در رابطه با اوردوز و مرگ بر اثر آن را دید.

آمارها نشان می‌دهد که مرگ ناشی از مصرف بیش از اندازه مواد مخدر انواع گوناگون آن از جمله مواد مخدر طبیعی (تریاک)، نیمه صنعتی (مانند مورفین و هروئین) و صنعتی (متادون و فنتانیل) را در برمی‌گیرد. آمار نگران کننده‌ای که در ایالات متحده و دیگر کشورها به دست آمده حاکی از آن است که بخش بزرگی از این میزان مرگ و میر بر اثر مصرف بیش از حد مسکن‌های تجویز شده توسط کادر پزشکی است.

اوردوز چگونه باعث مرگ می‌شود؟

مصرف مواد مخدر سبب کاهش درد و ایجاد لذت می‌شود. با این حال، این مواد در فعالیت‌های بدن اختلال ایجاد کرده و می‌توانند مسمومیت شدید و مرگ را به همراه آورند.

اوردوز مواد مخدر در اثر مشکلات تنفسی رخ می‌دهد. در طی فرآیند تنفس، در هنگام دم گاز اکسیژن به ریه و سپس خون وارد و در بازدم گاز دی‌اکسید کربن از بدن خارج می‌شود. این مواد با کند کردن سرعت تنفس و ممانعت از تبادل گازهای حیاتی سبب مرگ فرد می‌شوند.

در ساقه مغز ( بخشی از دستگاه عصبی مرکزی که در قسمت پایینی مغز قرارگرفته و نقش مهمی در تنظیم فعالیت‌های بدن برعهده دارد) مناطقی برای تنظیم سیستم تنفسی قرار دارد. در این بخش مغز گیرنده‌هایی وجود دارد که می‌تواند با مولکول‌های تریاک و یا مشتقات آن جفت شوند. در زمان مصرف مواد مخدر، پس از نشستن مولکول‌های تریاک بر روی این گیرنده‌ها، پیامی برای کند شدن سرعت تنفس از مغز به دستگاه تنفس صادر می‌شود.

این گیرنده‌ها همچنین در قسمت‌هایی دیگری از مغز قرار دارند که مسئول تنفس ارادی هستند. تنفس ارادی زمانی رخ می‌دهد که فرد میزان زیادی از هوا را به صورت کاملا اختیاری به درون ریه‌هایش بکشد. مولکول‌های تریاک بر روی این بخش‌ها نیز اثر گذاشته و مانع از تنفس ارادی می‌شوند.

زمانی که میزان گاز دی‌اکسید کربن در خون افزایش می‌یابد، جسم کاروتیدی (حسگرهای شیمیایی که نزدیک انشعاب سرخرگ کاروتید در گردن قرار دارند) تلاش می‌کند تا با افزایش سرعت تنفس میزان دی‌اکسید کربن را در بدن کاهش دهد. با این وجود، مولکول‌های تریاک یا مشتقات آن با از کار انداختن این سیستم مانع از آن می‌شوند که تنفس به طور طبیعی صورت گیرد.

مواد مخدر دیگر بخش‌های بدن را نیز نشانه می‌گیرند چرا که گیرنده‌های تریاک در سرتاسر بدن وجود دارند. در زمان اوردوز فشار خون و سرعت ضربان قلب کاهش می‌یابد و فرد را در معرض سکته قلبی و مغزی قرا می‌دهند. همچنین با ایجاد رفلکس در دستگاه گوارش و ایجاد حالت تهوع می‌توانند سبب خفگی فرد گردند. انقباض عضلانی نیز مانع از آن می‌شود که فرد بتواند حرکت کرده، با اطرافیان ارتباط برقرار کند یا کمک بخواهد.

علائم اوردوز چیست؟

اوردوز علائم زیادی دارد که بسته به نوع مخدر، میزان مصرف آن و فیزیولوژی فرد ممکن است همه یا برخی از آنها ظهور کنند. مهمترین نشانه‌های اوردوز عبارتند از: مشکلات تنفسی، حالت تهوع، اسهال و استفراغ، گرفتگی شکم، خواب آلودگی، سرگیجه، از دست دادن تعادل، تشنج، توهم، کبودشدگی، ناتوانی در حرکت، خونریزی داخلی و کما.

پزشکان برای درمان اوردوز چه می‌کنند؟

برای درمان اوردوز، پزشکان با تجویز داروهایی مانند نالوکسون که مسدود کننده تریاک نامیده می‌شوند، گیرنده‌های خالی که هنوز مولکول‌های تریاک به آنها نرسیده‌اند را پر می‌کنند و مانع از این می‌شوند که این گیرنده‌ها با مولکول‌های تریاک پر شوند. این داروها مانع از قطع تنفس و انقباض عضلانی شده و از مرگ فرد جلوگیری می‌کنند.

با این حال، درمان اوردوز بستگی به میزان آسیب وارده به فرد، زمان رسیدن گروه امداد به فرد مبتلا و سرعت عمل درمان وابسته است. به همین دلیل بسیاری از افراد پیش از دریافت کمک‌های پزشکی جان خود را در اثر سومصرف مواد مخدر از دست می‌دهند.

منبع : یورونیوز