پزشکی که پنج سال «دوش نگرفته بود» به چه نتایجی رسید؟

بیان فردا | چند ماه پیش، وقتی جیمز هامبلین اعلام کرد پنج سال است دوش نگرفته یا زیاد از صابون استفاده نکرده، سروصدای زیادی به پا کرد. این پزشک، مدرس بهداشت در دانشگاه ییل و نویسندۀ نشریۀ «آتلانتیک»، برای نوشتن آخرین کتابش با عنوان «تمیز: علم جدید پوست» آزمایشی را روی خودش انجام داد.

رسوم بهداشتی به قدمت تمدن بشر است. در حالی که مسلمانان و هندوها تشریفات نظافتی مفصلی را برای خودشان تعریف کردند، اروپاییان قرون وسطی فکر می‌کردند حمام کردن احتمال بیمار شدن را افزایش میدهد. برای قرنها، فقط تعویض پیراهن کتان بود که تمیزی را برای آن‌ها به ارمغان میآورد، نه آب و صابون. بسیاری از اروپاییان در این دوران در تمام زندگی‌شان فقط یک بار حمام کرده بودند و آن هم غسل تعمید بود!

مسلماً هیچ‌یک از ما با ایده یک بار حمام کردن در سال موافق نیستیم، اما هامبلین خاطرنشان می‌کند که بسیاری از آداب بهداشت و مراقبت از پوست فعلی، ما را در جهت مخالف سوق داده است. در واقع، ضرر آداب بهداشتی پرهزینه ما بیش از فوایدشان است. افزون بر این، بهداشت و مراقبت‌های مدرن از پوست وقت‌ تلف کردن است. همانطور که هامبلین می‌گوید، اگر هر روز نیم ساعت را صرف دوش گرفتن و استفاده از محصولات کنید، در طول یک قرن عمر، بیش از دو سال را به فعالیت‌های مرتبط با نظافت اختصاص داده‌اید.

هامبلین در کتاب قبلی خود «اگر بدن ما می‌توانست حرف بزند»، افسانه‌های متعدد مربوط به بدن را بررسی کرده است. در یک بخش از آن کتاب، او روی بزرگترین اندام ما تمرکز می‌کند: پوست. در ادامه، پنج درس مهم بهداشتی از این پزشک متفاوت را مطالعه خواهید کرد.

۱. وسواس به صابون می‌تواند آلرژی ایجاد کند

ما در تلاش برای حفاظت از فرزندانمان در برابر باکتری‌ها، ممکن است ناخواسته زمینه‌ساز آلرژی‌های مادام‌العمر شویم. افزایش آلرژی به بادام‌زمینی نمایانگر این روند است. پوست ما نخستین خط دفاعی در برابر بیماری است و می‌داند چگونه از خود محافظت کند. ارگانیسم‌ها و باکتری‌هایی که روی پوست ما زندگی می‌کنند وظایف مهمی را انجام می‌دهند. هر قدر بیشتر آنها را بشوییم، بیشتر در معرض مهاجمان خارجی قرار می‌گیریم.

آلرژی به آجیل ممکن است تنها یکی از پیامدهای شستشوی بیش از حد باشد. التهاب مخاط بینی آلرژیک، آسم و اگزما ممکن است تا حدی به واسطه صابون‌های ضدباکتریایی زیاد (یا به طور کلی صابون) ایجاد یا تحریک شود. به نقل از هامبلین: «کار صابون‌ها و مواد قابض خشک‌تر کردن و کاستن از چربی پوست ماست، علاوه بر این، چربی پوست را که میکروب‌ها از آن تغذیه می‌کنند، از بین می‌برند».

۲. کنه‌ها روی پوست ما در حال خزیدن هستند

حالا که صحبت از مهاجمان خارجی شد، باید بگوییم علم پوست یک ایده قدیمی بودایی را تایید می‌کند: هیچ خودی وجود ندارد. در واقع، «شما» مجموعه‌ای از ارگانیسم‌ها و باکتری‌ها، از جمله کنه دمودکس هستید. این عنکبوتیان خبیث با طول نیم میلی‌متر، بی‌رنگ و دارای چهار جفت پا هستند که از آنها برای سوراخ کردن پوست صورت ما استفاده می‌کنند.

این کنه‌ها سال 1841 کشف شدند، اما سال 2014 بود که گروهی از محققان در کارولینای شمالی از توالی‌یابی DNA برای درک تأثیر آنها استفاده کردند. شاید تصورش هم برایتان دشوار باشد، اما این موجودات به طور بالقوه لایه‌بردارهای طبیعی پوست ما هستند. تجمع بیش از حد این کنه‌ها منجر به بیماری پوستی می‌شود، اما در هر حال، صورت ما خانه آنهاست. اگر آنها نبودند، ممکن بود بیشتر مستعد ابتلا به جوش و عفونت باشیم.

۳. صابون از بازاریابی مبتکرانه سود برد

پزشکی که پنج سال «دوش نگرفته بود» به چه نتایجی رسید؟

صابون از نظر شیمیایی ساده است. برای ایجاد مولکول‌های سورفاکتانت، چربی و قلیا را ترکیب کنید. این چربی می‌تواند حیوانی یا گیاهی باشد، سه اسید چرب و یک مولکول گلیسیرین یک تری‌گلیسیرید ایجاد می‌کنند. این مخلوط را با پتاس یا آب قلیایی ترکیب کنید، حرارت و فشار اعمال کنید و صبر کنید تا اسیدهای چرب از گلیسیرین خارج شوند. پتاسیم یا سدیم به اسیدهای چرب متصل می‌شوند و صابون ساخته می‌شود. 

اصل صابون همین است و در واقع شما دارید برای عطر و بسته‌بندی صابون هزینه می‌کنید. سال 1790، نخستین حق ثبت اختراع تاریخ برای روش پردازش خاکستر که صابون تولید می‌کرد، تایید شد. این یک موفقیت آنی نبود، به عبارتی تعادل نداشت. مصرف بیش از حد آب قلیایی موجب سوختگی زیاد پوست شد. یک قرن گذشت تا شرکت‌ها  توانستند آمریکایی‌ها را متقاعد کنند که شستشوی منظم ضروری است. به لطف بازاریابی مبتکرانه، هرچند به سختی، صابون تبدیل به یک محصول ضروری شد. بازاریابان مردم را متقاعد کردند که همه باید مقدار زیادی صابون بخرند.

۴. صنعت مراقبت از پوست عمدتاً کنترل‌نشده است

هامبلین در یک نمایشگاه محصولات بهداشتی مشاهده کرد که شیشه‌های یک اونسی SkinCeuticals C E Ferulic به قیمت 166 دلار به فروش می‌رسند، حتی با وجود این که تاثیر این پماد موضعی در بهبود سلامتی موثرتر از خوردن یک پرتقال نیست. کلاژن یکی دیگر از ماشین‌های فریب است. نوشیدن کلاژن هیچ کاری برای پوست انجام نمی‌دهد چون توسط آنزیم‌های موجود در دستگاه گوارش تجزیه می‌شود. با این حال، بسیاری از شرکت‌ها ادعا می‌کنند پوست شما را درخشان می‌کند. 

باورنکردنی‌تر این است که شما برای راه انداختن یک شرکت تولید لوازم بهداشتی در آمریکا مجبور نیستید هیچ جزء ترکیبی را به FDA گزارش کنید. حتی نیاز نیست از اثرات محصول یا ارائه شواهد ایمنی چیزی بنویسد. تنها کاری که باید انجام بدهید این است که برای مجوز کسب و کار اقدام کنید.

۵. تله ضد‌عفونی‌کننده

آیا واقعاً همه چیز را باید با کلروکس (شرکتی آمریکایی تولیدکننده، فروشنده و مصرف‌کننده محصولات حرفه‌ای) پاک کنیم؟ احتمالاً نه. در واقع کلروکس برای اثربخشی، باید حدود ده دقیقه روی سطح بماند. این محصول 99.9 درصد میکروب‌ها را آنطور که همه از آن استفاده می‌کنند از بین نمی‌برند. به جای آن، میز خود را با آب و صابون تمیز کنید بهتر است.

افزون بر این، کشتن منظم هر میکروب موجود در محیط، سالم‌ترین رویکرد نیست. هامبلین می‌نویسد: «به نظر می‌رسد برخی بیماری‌های مزمن با این واقعیت تقویت می‌شوند که بسیاری از ما در حال حاضر به قدر کافی در معرض جهان طبیعی قرار نمی‌گیریم».

درست است که تعدادی از عوامل در صنایع سلامتی و مراقبت از پوست احتمالا نیت‌های خوبی دارند، اما بسیاری از آنچه فروخته می‌شود غیرضروری و حتی آسیب‌رسان است. ماشین بازاریابی به ما احساس ناقص بودن می‌دهد بنابراین ما باید محصولاتی بخریم که به ما احساس کامل بودن بدهند. همانطور که هامبلین نتیجه می‌گیرد، شرکت‌های مبتنی بر شواهد رویکرد متفاوتی را برای مراقبت از پوست و بهداشت اتخاذ می کنند: هر چه کمتر، بهتر! اما این شعار منجر به فروش صابون‌های زیادی نخواهد شد.